(अश्म तरंग),को-चोंघ (गिटार),पि-चबार(शेनाय),पिब-पिब,चेलेपुंज.
मलेशिया : सालुंढी,सोरोव (काश्ठतरंग), साबांग (घनवाद्द),सानदाऊ(कोंड्याचें अलगज),साफे,सासते(दोन नळयांचें सुषिर वाद्द), सासते अकिंश(मोरशिंग),सांग-तोंग.
ब्रह्मदेश : हांगा, घंटा, काश्ट, धातुतरंग आदी वाद्दप्रकार आसात.त्रा (व्हायोलिन),पि क्रँप, पि सुन ९बांसरी), सा दिऊ (शूल व्हायोलीन), चैंग - वैंग (अवनध्द तरंग),मेगियाँग(घर्षण वाद्द), पताल (कोंड्याचो काश्ठ तरंग),या स्विन, तान हिन (झांजो),पि-बत.
तिबेट : पि-वंग (लांब दामड्याचे ल्युटावरी),रकाट-दून(तुतारीवरी),पि-पि(ल्युटावरी), ग्लिन-बू(सुषिर वाद्द), रटया-ग्लिन,रनगा-चून. श्रीलंका :होरानाबा (ओबोसारकें),कोंबोने(हॅानावरी),डौबाला(डमरुवरी),टम्मीटम(डफावरी),रावणी,उडकिआ(मृदंगावरी अवनध्द वाद्दां),ताल्लीआ,रावणहस्त,वेणावाह(तंतुवाद्द).
ईजिप्त : नोफ्रे वा नेफेर, बिंत(सारमंडलावरी),तनबुर वा सिमसिमीया,किस्सोर,इबा,सेशेशेल,औलुस मेमेट,फोटींक्स(सुषिर वाद्दां)दाराबुख,डफ,बाझ,तब्ल,क्रोटोला,अर्घुल,घुमारा,ने.
अस्तंति वाद्द : तंतुवाद्दां-व्हायोलीन(चॅलो डबल बेस),व्हायोल,लायरा रॅबेक,ल्युट,गिटार,सिटर्न,हार्ष, मॅन्डोलीन बँन्जो,साल्ट्री,जिथर,ढालसीमर
कळफलक वाद्दां : पियानो,क्लेविकोल्ड,हार्ष सिकोर्ड.
सुषिर वाद्दां : फ्ल्यूट,रिकोर्डर,पिकोलो,शोंग,ओबो,बसून,सॅक्स फोन,बेगपायपस,क्लेरिनेर,कार्नेट,ब्युगल,ट्रोमबोन,ट्रमपेट,हार्मोनियम,आँर्गन,माऊथ आँर्गन.
लयवाद्दां : ड्रम्स,टॅबर,टॅम्बरीन,टींपनी.
घनवाद्दां : सिंम्बलस,कॅस्टनेट्स,ट्रेंगल्स झायलो फोन, मारिंबा,ब्लॅाकेनस्पियल,ट्युवाफोन,अॅनव्हील बॅल्स,ट्युबबॅल्स,म्युझिकल बॅल्स,म्युझिकल ग्लासस.
विद्दुत् वाद्दां : इलेक्ट्रीक गिटार,ल्हार्यालिंग,व्हायोलिन न्युबॅरव स्टाइन पियानो,थॅरेमिन,ट्राउटोमियम,होंड म्युझिकल हॅमड इलॅक्ट्रीक आँर्गन,प्लेव्हिओलिन आनी सोलो हॅाल्स. मानवी संस्कृतायेचे उदरगतीचे वाटचालींत संगीत ह्या कला अविश्काराक एक आगळें स्थान प्राप्त जालां.धर्मीक प्रसंग ते निव्वळ करमणूकीचे कार्यक्रम वा संगीताच्यो सर्ती अशा विस्तारीत उद्दिश्टांक संगीताची परंपरा अखंडपणान चलत आयल्या. तातुंत भजनां,किर्तनां,अशो धर्मीक कार्यावळी ,नाटक,सिनेमा अशो निव्वळ मनोरंजनात्मक कार्यावळी आस्पावतात आसल्यो तरी दोनयकडेन संगीत साधना आसत.आधुनिक काळांत जावपी संस्कृती संगमांतल्यान प्रदेश, धर्म,भाशा,हे बंध हुंपून सवसारांतल्या सगळ्या संगीत प्रकारांमदीं आदान प्रदान ब-याच प्रमाणांत जावंक लागला.ताका लागून अस्तंत,उदेंत अशे भेद आदल्या इतके खर उरूंक ना.बरींचशीं मूळ अस्तंत वाद्दां उदेंत संगीतात आस्पावन गेल्यांत.त्याप्रमाण मूळ उदेंत वाद्दांचो वापर अस्तंत संगीतात जावंक लागला.उदेंत आनी अस्तंत संगीताचें मिश्रण करून एक नवोच संगीत प्रकार मुखार हाडपाचो प्रयोग चलता.तातुंत दोनय कडच्या वाद्दांचो सुमेळ असो वापर जावंक लागला.
वानर-(१):(पळेयात माकड).
वानर-(२):मध्य प्रदेश आनी विंध्य प्रदेशांत रावपी एक आदिवासी जमात.गोरेशिया,व्हीलर हे विद्वान,वानरांक दक्षिण भारताच्या पहाडी प्रदेशांत दक्षिण भारताच्या पहाडी प्रदेशांत रावपी अनार्य जमात मानतात.मन्मथराय हाच्या मताप्रमाण,वानर हे भारताचे मूळ निवासी व्रात्य.उत्तरेंत आर्याचो प्रभाव निर्माण जातकच ते थंयसावन भायर सरले आनी विंध्य पर्वत देंवून दख्खनच्या पठाराचेर येवन वसले.रामस्वामी शास्त्री तांकां आर्यच मानंतात.विंध्य पर्वत हुंपून आयिल्ल्यान तांचो मूळ आर्य जातीकडे संबंद तुटलो,पूण आर्याचे संस्कार तांचेर उरले.फुडें दशरथी रामाच्या काळांत तामचो आनी आर्य लोकांचो परतुन संपर्क निर्माण जालो.तेइपरांत ते विंगड विंगड क्षेत्रांनी आपली उदरगत करूंक लागले.वानरांक अनार्य मानपी अभ्यासकांच्या मतान दंड नांवाच्या आर्य राजान दक्षिण भारताचेर जैत मेळयल्या उपरांत हे अनार्य सगळ्या वटांनी आर्यांच्या प्रभावा सकयल आयले आनी ताणीं आर्यांचे रितीरिवाज आपणायले. रामायणांत वर्णन केल्ले वानर म्हळ्यार जनावरां नासून मनीसच आशिल्ले हे विसीं सगळ्या जाणकारांचें एक मत आसा.चिंतामणराव वैद्द हाच्या मतान हे लोक वानराभशेन दिसताले म्हणून लोक तांकां वानर म्हणूंक लागले.
पुर्विल्ल्या भारतांत जीवयोनीच्या नांवाचेर वळखुपी वानरांभशेनच नाग,ऋक्ष,गृध्र,काक अशो जमाती आशिल्ल्यो.पूण इपरांत तांकां तिर्यग् योनींतले जीवच मानले आनी करनी मनशाची आनी नांवां मोनजातीचीं ह्या स्वरुपांत तांकां आपणायले.रामायणांत वाल्मिकीनय तेंच केलां.रामायणांतले वानर हे एकाच वेळार पशूय दिसतात आनी मनीसय दिसतात. वाल्मिकी उपरांतच्या कवींनीय तांचें तशेंच वर्णन केलां.पयलींच्या काळांत कांय जमाती पशू,पक्षी वा रूख हांची देवता म्हणून पुजा करताले वा एकाद्रे मोनजातीक आपलेम जातीय चिन्न मानताले.वानर लोकय वानरपूजक आसुंये वा जैन
