वीरभद्र-(१) विधि नाचाचो एक प्रकार.सांगें,फोंडें,बोरी,सावर्डें हांगा वर्सुकी विधी म्हणून शिगम्याच्या शेवटाक वीरभद्र जाता.सांखळेच्या विठ्ठलाच्या देवळांत चैत्र पुनवेक वीरभद्र जाता.थंयचें वीरभद्राचें स्वरूप हेर वीरभद्रापरस मातशें वेगळें आसा.
वीरभद्र म्हणून नाचपी मनीस परंपरेन थारिल्ल्या घराण्यांतलो आसता.पुनवेच्या पयलीं तीन दीस हो मनीस व्रतस्थ आसता.उपास करप,दुस-यान केल्लें जेवण घेवप ना,जमनीचेर न्हीदप सारकिल्लीं पथ्यां त्या मनशाक पाळचीं पडटात.वीरभद्रान भेस करपाचीय सुवात परंपरेन थरिल्ली आसा.पुनवेचे मध्यराती वीरभद्र करपी मनीस थंय वता.थंय देवाचें मागणें जाता.सांगणें करून नाल्ल फोडटात.मागीर तो मनीस जमनीचेर उदारो न्हीदता.परंपरेन थारिल्लो मनीस पारंपारीक पध्दतीन रंगभुशेक सुरवात करता.कथकली ह्या केरळांतले पध्दतीचे रंगभुशेंत उग्र राकेस दिसचो अशें ताचें तोंड रंगयतात.
वेशभुशेंत कमराक घोळकेल्लें कापड.राकेसाक सोबतलीं अशीं हेर वस्त्रां,हात,दंडाक आभुशणां,तकलेक म्हैरी पध्दतीची पगडी अशी ही वेशभुशा आसता.ताच्या दोन हातांत दोन उक्त्यो तलवारी दितात.वीरभद्राचें सजोवप जालें म्हणजे परत देवाक सांगणें करप,नाल्ल फोडप हे विधी जातात.
दुसरे वटेन देवळांत दक्षयज्ञध्वंसाचें आख्यान आशिल्लें नाटक सुरू आसता आनी त्याचवेळार देवळापसून कांय अंतरावयल्यान 8गारिल्ली वीरभद्राची मिरवणूक सुरू जाता.वीरभद्रावांगडा दोन वटांनी कांय मनीस फाटली प्रभावळ सांबाळीत आसतात.घोशणा दिवपी हेर मनीस,दोन दिवट्यो,वाजोवपी आनी हेर सरंजामावांगडा फांतोडेच्या अदमासाक मिरवणूक सुरू जाता.वाद्यां वाजत आसतात.एका खास अशा जाग्यार येवन तो रावता.वांगडचो मुखेली वीरभद्रामुखार येवन घोशणा दिता.हे घोशणेक होरावणी अशें म्हण्टात.घोशणेच्या वेळार वीरभद्र एका जाग्यार उबो रावन मान हालयता.घोशणा सोंपली म्हणजें वाद्यांचे साथीचेर ताचो नाच सुरू जाता.थरावीक जाग्याचेर वीरभद् आयलो म्हणजे मंडपांत नाटक करपी पात्रां पोशाख उतरावन पळून वतात.नाटक बंद पडटा.हातांतल्यो तलवारी नाचयत वीरभद्र मंडपांत येता.थंय तो रणनाच करता.नाचाचीं थरावीक आवर्तनां पुराय जाल्याउपरांत एका खाशेल्या जाग्याचेर वीरभद्र जमनीर पडटा.वांगडचे लोक ताका सांबळटात.मागीर ताच्या तोंडाचेर देवाचें तीर्थ फाफुडटात.देवळांतले हेर विधी जातात आनी वीरभद्राचो उत्सव सोंपता.
शिगम्यांत हेर कडेन जावपी वीरभद्र कांय वेगळेपण सोडल्यार सांखळेच्या वीरभद्राभाशेन आसा.बाकीकडेन खंयच नाटकाचो वांटो नासता.सांग्यार जावपी वीरभद्र कोसंबे ह्या घराण्याच्या घरामुखार नाचता.नाचाची पध्दत सगळे कडेन सारकीच आसा.तशेंच दर एक घोशणा जातकच हा उदो अशीं हेर मनशां साथ दितात.
वीरभद्राची वेशभूशा,नाचाची पध्दत,घोशणा हे सगळे प्रकार कानडी पध्दतीचे आसतात.कर्नाटकांतल्या तुमकूर ह्या जाग्यांत जावपी वीरभद्र आनी गोंयांत जावपी वीरभद्र हो प्रकार कर्नाटकांतल्यान इतिहासकाळांत केन्नातरी गोंयांत आयलो आसुंये अशें मानतात.
