श्री देवी महामाया कळंगुटकरीण हिका नानोडें गांवांत हाडली. हें मूळ देवस्थान कळंगूट हांगा रोयणीच्या रुपांत आशिल्लें. हें देवस्थान उध्वस्थ जावंचे चार दीस आदीं देवस्थानाचो मूळ पुजारी भिकूभट भस्कुरे हाका साक्षात्कार जालो. बाटाबाटीक लागून ती ह्या गांवाक विटल्या तेन्ना ती सांगता थंय तिका व्हर. तिणें सांगले ते प्रमाण भिकूभट नानोडया वचून स्थानीक जालो. श्री शांतादुर्गा महामाया कळंगुटकरीण ह्या दैवताभायर हांगा बारा आनुषांगीक दैवतांचो आस्पाव आसा.
श्री शांतादुर्गा महामाया हें मुखेल दैवत रोयणीच्या रुपांत आसा. ह्या देवळाचो कारभार महाजन मंडळ पळेता. हातूंत अगसारी नाईक, देसाई गाड, शेटये, सावंत, पोरोब, नाईक ह्या स वांगड्यांचो आस्पाव जाता.ह्या देशांत शिबिकोत्सव, जागर, नवरात्र, दसरो, कोजागिरी, श्रीलक्ष्मीनारायणाची जात्रा, कालो, मान्नी पुनव, शिगमो, संवत्सर प्रतिपदा, आदी उत्सव आनी देवकृत्यां जातात.
श्री शांतादुर्गा महामाया हें मुखेल दैवत रोयणीच्या रुपांत आसा. ह्या देवळाचो कारभार महाजन मंडळ पळेता. हातूंत अगसारी नाईक, देसाय गाड ,शेटये, सावंत, पोरोब, नाईक ह्या स वांगड्यांचो आस्पाव जाता. ह्या देशांत शिबिकोत्सव, जागर, नवरात्र,दसरो, कोजागिरी, श्रीलक्ष्मीनारायणाची जात्रा, कालो, मान्नी पुनव, शिगमो, संवत्सर प्रतिपदा, आदी उत्सव आनी देवकृत्यां जातात.
श्री शांतादुर्गा कुंभारजुंवेकरीण-माशेल:गोंयच्या फोंडें तालुक्यांतल्या माशेल वाठारांत आशिल्लें नामनेचें देवस्थान. तिका पुर्विल्ल्या काळांत ही सांतेरी ह्या नांवान वळखताले. पूण सद्या श्री शांतादुर्गा कुंभारजुंवेकरीण ह्याच नांवान तिका वळखतात. तिचें मूळ स्थान खोर्ली गांवच्या मादगादे वाड्यार आशिल्लें. पूम इ.स. १५४० वर्सा आदीं जेन्ना तिसवाडी वा गोंय जुंव्यावयली देवळां पुर्तगेजांनी उध्वस्त करपाक सुरवात केली तेन्ना श्री पांडु नायक वडिये ह्या मुळच्या कुंभारजुंवेच्या मनशान श्री सांतेरी देवीची मूर्त लिपोवन हाडून आपल्या घरच्या देवाऱ्यांत दवरली.तो जरी कुंभारजुंवे वाठारांत रावतालो तरी ताचो वेपार-धंदो मादगादे हांगा श्री सांतेरी देवळा लागसार आशिल्लो आनी ताची देवाचेर खर श्रध्दा आशिल्ली. फुडें बाटाबाटीच्या वेळार प्रसंगावधान राखून ताणें कुभारजुंवे हांगा स्थापन केल्ल्या श्री सांतेरी देवीचें सोळाव्या शतमानांतूच फोंडें म्हालाच्या वरगांव गांवांत माशेल वाड्यार स्थलांतर केलें. उपरांत हांगा कुभारजुंवेच्या सगळ्या रहिवाशांनी मेळून स्वखर्चान देवूळ बांदून तातूंत श्री सांतेरी देवीची प्रतिश्ठापना केली.
श्री देवी सांतेरी- श्री शांतादुर्गा कुंभारजुंवेकरीण ही सगळ्या कुंभारजुंवे ग्रामवासीयांची ग्राम देवता आसून तिचो सगळ्यांत व्हड आनी म्हत्वाचो उत्सव म्हळ्यार हे देवीची पालखी माशेलांतल्यान दर वर्सां कुंभारजुंव्यां, आपल्या मूळ गांवांत येता आनी थंयच्या ग्रामवासी हिंदू लोकांच्या घरांत मिरवणुकीन थंयच्या लोकांकडल्यान पुजा अर्चा स्विकारता. उपरांत परत आपले सुवातेर वता. हो काळ फाल्गून म्हयन्याचे निमाणे आनी चैत्र म्हयन्याचे सुरवेचे दीस संप्रोक्षण विधी जातकूच चैत्र शुक्ल पंचमीच्या उत्सवाचो कार्यकम्र मनयतात.
श्री क्षेत्र माशेल हांगा मुखेल देवळांत मुख्यासनार श्री शांतादुर्गा कुंभारजुंवेकरीण, गर्भकुडी भायर दाराचे उजवेवटेन एका चौकांत लिंगरुपी श्री ग्रामपुरूस,देवळाचे उजवेवटेन वेगळ्या रदेवळांत श्री रवळनाथ, कुंभारजुंवें गांवांत 'गांवांत' नांवाच्या वाड्यार रामायसती नांवान वलखुपांत येवपी दोन मूर्ती आसात. ह्या देवळाचे दावे वटेन ल्हानशा देवळांत 'गाडवंस'नांवाचें दैवत आसा. हीं सगळीं श्री शांतादर्गा कुंभारजुंवेकरीण देवीचीं सहपरिवार दैवता आसात.
श्री शांतादुर्गा देवीचो पालखी पत्सव वा शिबिकोत्सव दर म्हयन्याच्या शुक्ल ५ मी.तशेंच वद्य ५ मी. दिसा अशे दोन खेपो नेमान जाता. ते भायर हेर सगळ्यो सण परबो ह्या देवळांत मनयतात.
-कों.वि.सं.मं.
शांती:अरिश्ट-निवारणा खातीर आशिल्लो एक धर्मीक विधी. हे विशीं श्र्लोक असो-
यथा शस्त्रप्रहाराणां कवचं विनिवारकम्।
तथा दैवोपधातानां शान्तिर्भवति वारणम्।।
अर्थ-कवच जशें शस्त्रप्रहारापासून राखण करता तशेंच शांती केल्या उपरांत दैवी उपघातांचें निवारण जाता.
कसल्याय हेतूखातीर वा कारणा खातीर खंयची शांत करची तें मत्स्य पुराणांत विस्कटावन सांगलां, तें अशें-
1.अभया : संकट आनी भंयाचो परिहार.
2.सौम्या : व्याधी-पिडेची सोडणूक.
3.वैष्णवी : दुकळ आनी चोरांच्या भंयापासून मुक्ती.
4.रौद्री: गोरवांक धामींत अभय.
5.ब्राम्ही: धर्मसंकट निवारण.
6.वायवी: वातविकार परिहार.
7.वारुणी: दुकळ आनी अपसरणबंदी.
8.भार्गवी: शापाच्या भंया पासून मुक्ती.
9.प्राजापत्या: गर्भाची राखण.
10.त्वाष्ट्री: भाजीपाल्याक रोगापासून सुटका.
11.कौमारी: भुरग्याक भलायकी प्राप्ती.
12.आग्नेयी: उज्यापासून संरक्षण.
13.नैर्ऋती: भूत पिशाचांचे बाधेपसून मुक्ती.
14.याम्या: वायट सपनांपासून सुटका.
15.कौबेरी: धन संरक्षण आनी
16.पार्थिवी: झाडां, भूंय हांचें संवर्धन.
शांती करपा खातीर शुभ म्हूर्त पळयतात. हो म्हूर्त म्हणजे अग्नी आनी आहुती, हांची बरी युती. हो म्हूर्त तीथ, वार आनी नक्षत्र हांच्या गणितान कळटा. म्हूर्ताप्रमाण अग्नी मेळूंक जाय तशेंच आहुतीय बऱ्या ग्रहांच्या तोंडांत पडपाक जाय.
शांती जायत्या तरांच्यो आसल्यो तरीय जननशांती आनी
