इ.स. १९३२ त भरिल्लया गोलमेज परिशदेंत संस्थानिकांक प्रतिनिधित्व दिवपांत आयलें. राश्ट्रसंघांत भारतावतीन जें प्रतिनिधीमंडळ दाडिल्लें तातूंत दडोदा, बिकानेर, पतिळा ह्या संस्थानिकांकय स्थान दिवपांत आयलें
ब्रिटीश हिंदुस्थान आनी संस्थानां मेळून एक संघराज्य स्थापना जावंचें अशें इ.स. १९३५ च्या सुदारणा कायध्यान सुचयल्लें. पूण काँग्रेसीचो आनी मुस्लिम लिगाचोय हाका विरोध आशिल्लो.
स्वातंत्र्याउपरांत संस्थानाचें विलीनीकरण जालें. ब्रिटीश सरकारान त्रिमंत्री येवजेप्रमाण संस्थानिकांकय स्वातंत्र्य दिवपाचें थारायलें. देशाचे फाळणेकलागून कांय संस्थानां भारतांत जाल्यार कांय पाकिस्तानांत उरलीं. स्वातंत्र्या उपरांत संस्थनिकांनी भारतांत विलीन जावंचें अशें काँग्रेस आनी हेर राश्ट्रवादी संस्थांचें मत आशिल्लें. तेप्रमाण जायत्या संस्थानिकांनी आपले इत्सेन सामिलीकरण्याच्या कराराचे सयो केल्यो. जुनागड काश्मीर आनी हैदराबाद ह्या संस्थानांच्या विलीनीकरणाविशीं मात भारत सरकाराक पोलीस कारवाय करची परली. हाकालागून एक संघ भारत निर्माण जालो.
भारतीय राज्याघटनेप्रमाण जायत्या संस्थानांचें एकत्रीकरण करून तांचे गट केले. त्या गटांचीं घटकराज्यां निर्माण केलीं. ताचेउपरांत इ.स. १९३५ च्या प्रांत पुनर्रचनेंत तीं राज्यां लागींच्या भशीक राज्यांत समाविश्ट जालीं. संस्था विलीन जाल्या उपरांत संस्थानिकांक तनखे आनी कांय सवलती दिवपांत येताल्यो. पूण इ.स. ९१७१ त संमत जाल्ल्या २६ व्या घटना दुरूस्तीन संस्थानिकांच्यो पदव्यो, खाशेले हक्क आनी तनखे रध्ध करपांत आयले.
कांय आडवाद सोडले तर संस्थानिकांचो कारभार एकतंत्र आनी म्हणून अलोकशाय पद्दतीचो आसतालो. संस्थानांचे येणावळीचो चडसो वापर संस्थानांतले प्रजेच्या हितापरस संस्थानिकांच्या कुटूंबियाखातीर आनी तोय तांचे तैनीचेर जातालो संस्थानिकांच्या मनोरंजनाच्या कारणाखातीर भोवतेक सगळ्या संस्थानांनी कला क्रिडेक प्रोत्साहन मेळटालें कांय संस्थानीक स्वता, अशा कला- क्रिडांनी निपूण आसले. भव्य आनी सुंदर कला कुसरीचे राजवाडे ही संस्थानांची वास्तुशास्त्राक मेळिल्ली एक देणगी आसा. कांय संस्थानिकांनी स्वतंत्र भारताच्या लोकशायी राजकारभारांत वांटो घेवन आपलें राजकीय योगदान दिलां. स: देवनागरी वर्णमाळेंतलें बत्तिसावें व्यांजे. हाका सद्याचें रूप मेळचें पयली पांच अवस्थातल्यान वचचें पडलेच. अशोकाच्या गीरनाह हांगच्या शिलालेखांत हाची पयलीं अवस्था पाळोवंक मेळटो. दुसरी अव्था क्रिस्तापयली पयल्या शेकड्यांत अदमासाक खोदिल्ल्यान मधुरा हांगच्या जैन्य लेखांन, तिसऱ्या पांचव्या शेंकड्याच्या करडांडाच्या
लेखांत, चवथी त्याच शेंकड्यांतल्या बिलसद हांगच्या स्तंभलेखांत आनी पांचवी सव्या शंकड्याच्या उष्णीषविजयधारिणी ह्या ग्रंथांतले वर्णमाळेंत मेळटा. ह्या वर्णचें स्वरूप कामधेनुतंत्रांत वर्णिलां तें अशें- सकारं श्रृणृ चार्वङ्गी शक्तिबीजं परीप्तरम् । कोटिविघुल्लताकारं कुण्डलीयत्रसंयुतम् ।। पंच्चदेवमयं देवि पंच्चप्राणात्मकं सदा । रज:सत्वतमोयुक्तं त्रिबिन्दुसहिंत सदा ।।
अर्थ- हे चारूगात्री, सकाराचें वर्णन आयक् तो एक शक्तिबीज आसा. कोटिवीध्युत्प्रभ, कुंडलीत्रययुक्त, पंचदेवमय आनी पंचप्राणमय, तशेंच त्रिगुण आनी त्रिबिंदू हाणीं युक्त असो आसा. दंत हें ताचें उच्चारणस्थान आसा. ‘स’ चो विकासक्रम असो-
सखाराम महाराज: (जल्म: इ.स. १७५७, पिंपळी, अमळनेर, खानदेश; मरण: इ.स. १८१८).
एक सेक्षातकारी संत आनी वारकरी संप्रदायाचो व्हड अनुयायी. ताच्या बापायचें नांव रामभट अमळनेरकर आनी आवयचें नांव सीतीबीई. सखाराम महाराजाक ल्हानपणासावन ईश्वरभक्तीची गोडी आशिल्ली.ल्हान पिरीयेंतच ताचे आवय बापायक मरण आयलें आनी तो आपलो चुलतभाव रंगनाथ हाचेकडे रावपाक गेलो.
ताचें गंगाबाई नांवाचे चसयेकडे लग्न जालें. ताचे साधकावस्थेकय गुरूबोध जालो. उपरांत कांय घरगुती कटकटींखातीर महाराजान घर सोडलें आनी लागसारच एक खोंप बांदून तातूंत संवसार थाटलो. ताका एक पूत जालो. पूण रोकडेंच ताचे बायलेक आनी पूताक मरण आयलें.
विठ्ठलाची वारी हो सखाराम महाराजाचो नेम आशिल्लो. दर वर्सा वारीक वतना तो आपली खोंप लासतालो आनी वतालो. असोच एक फावट वारीक वतना वाटेंत गोदावरी व्हड हुंवार आयलो. हुंवार देंवपाचीं चिन्नां दिसनात तेन्ना ताणें उदकांत उडी घेतली आनी तो पंढरी गेलो. महाराजाचो सिध्दींचेर मात विस्वास नाशिल्लो. महादेवबुवा नांवाच्या एक सिध्दान आपल्याक प्राप्त जाल्लो सिध्दी सखाराम महाराज दिवपाच्या केल्यो पूण ताणें त्यो न्हयकारल्यो. वैराग्य आनी नेमांचें पालन हेसंबन ताची खूब नामना आशिल्ली.
साखाराम महाराज एक उत्तम कीर्तनकार कीर्तनावांगडाच
