ताणें खुबशे अखंड नाम सप्ताह आनी अन्नदान केलां. दुसरो बाजीराव ताच्या कीर्तनांनी खूब प्रभावित जाल्लो. अन्नदान करपाची उर्बाय ताका साखाराम महाराजाकडल्यान मेळ्ळी अशें म्हणटात.
वैशाख म्हयन्यांतल्या एका नामसप्ताहांत ताणें आपलो देह दवरलो. ताचे खूब शिश्य आसात. तांणी सखाराम महाराजाचे खोंपी म्ह-यांत एक व्हड विठ्ठलमंदिर बांदलां. पंढरपुरांत ताचो एक मठ आसा. पांच हजार ओव्यांचें ताचें एक चरित्रय आसा.
सज्जनगड: महाराष्ट्रांत साता-याचे अस्तंतेक परळी नांवाच्या गांवालागीं आशिल्ल्या दोंगरावयलें एक स्थान. ह्या गडाचेर समर्थ रामदासाची समाधी आसा.
ह्या गडाचें पोरनें नांव परळीचो गड अशें आशिल्लें. समर्थ रामदास थंय रावपाक लागल्या उपरांत शेवाजी महाराजन ताका सज्जनगड हें नांव दिलें आनी थंय समर्थखातीर मठ बांदलो.
ह्या गडाचो चडसो तट पडिल्लो आसून फकत प्रवेश दाराकडचोच कांय वांटो बरो आसा. तटासकयल दावेवटेन मारूतीचें आनी उजवेवटेन सवत्स धेनूचें ल्हानशें देवूळ आसा. महाद्वारांतल्यान भितर सरतकच दावे आनी उजवे वटेन वराह आनी हनुमान हांच्या मूर्ती दिसतात. तांची स्थापणूक आधुनिक संतपुरूश श्रीधरस्वामीन केले.
ताचे उपरांत सोपणां चडून वतकच फुडले वटेन मठाचें दार दिसता. ताचो उजवेवटेन मारूतीचें देवूळ आसा. ताचे फाटलेवटेन तळें आसून लागींच श्रीधकुटी नांवाची व्हडली वास्तू आसा.
मठाचो आवार व्हड आसा. ताच्या प्रवेशदारांतल्यान भितर सरलेबरेबर फुडें समर्थाचो मठ आनी उजव्या हाताक श्रीरीम देवूळ आनी समर्थाची समाधी आसा. मठाची पोरनी वास्तू शिवाजी महाराजान बांगल्या. थंयच्या समर्थ रामदासान आपले निमणो दीस सारले. थंयच्या शेजघरांत ताच्या जायत्यो वस्तू दवरिल्यो आसात.
श्रीराम देवळाच्या सभामंडपान सिध्दीविनायक आनी हनुमान हांच्यो मूर्ती आसात. सभामंडपांतल्या कांय सोपणां चडून गेल्या उपरांत मुखेल देवूळ लागता. तातूंत श्रीरीम लक्षमण सीती हांच्यो पंचरस मुर्ती दिसत. मोगल सेनेन जेन्ना महाराष्ट्रांत धुमाकूळ घालो, तेन्ना त्यो मूर्ती वासोट्याच्या किल्ल्याचेर लिपोवन दवरिल्ल्यो. छत्रपती राजारामाच्या वेळार सज्जनगडाचेर नवें देवूळ बांदून तांची परत प्रतिश्ठापना केली.
श्रीराम देवळाच्या गाभा-याकडच्यान सकयल समाधीकडेन वचपाक भिंतीतल्यान एका फातरांचो जिनो आसा. थंय पितुळचे पेटयेंत समर्थाच्यो पादुको आसात.
देवळाच्या फाटलेवटेन नैऋत्य कोनशाक एक मारूतीचें देवूळ आनी वायव्य कोनशाक वेणबाईचें वृंदावन आसा. समर्थाच्यो दुस-यो शिश्य आक्काबाई हिची समाधी रामाच्या देवळाच्या फुडल्या भागांत उत्तरेक आसा. थंय आतां समर्थ सेवामंडळ व्हड सभाघर बांदलां.
मठापासून कांय अंतराचेर एका बुरूजालागीं आंग्लाईचें देवूळ आसा. हें देवूळ समर्थाच्या काळांतलें. अंगापूरच्या डोहांत रामाचे मूर्तीवांगडा ही रामवदायिनीची मूर्ती समर्थाक मेळ्ळी म्हणून तिचें नांव आंग्लाई अशें दवरलें. हे मुर्तीचें ध्यान महिषासूर मर्दिनीचें आसून ती चतुर्भुज आनी सायुध आसा.
ह्या गडाचेर दर वर्सा दास नमीक व्हड उत्सव आसता. तो माघ वध्य प्रतिपदेसून नमीमेरेन चलता. त्या दिसांनी 40-50 हजार समर्थभक्त थंय खूब गर्दी जाता. हाच्याशिवाय महाशिवरात्रेक आनी रामनमीक हांगा बरीच यात्रा जमता.
सटी: भुरगें जल्माक आयल्या उपरांत सव्या दिसा रातचो करपाचो एक विधी. ह्या विधीत पुजा करतात ते देवतेचें नांव षष्ठी. गोयांत हिका सटी म्हणटात. सटी ही भुरग्यांची राखण करपी देवता. हे देवतेची निर्मणेची कथा ब्रम्हवैवस्वत पुराणांत आनी भागवतांत सांगल्या. मूलप्रकृतीच्या सव्या अशांत ती प्रगट जाली. म्हूण तीका षष्ठी एशें नांव मेळ्ळें. षष्ठी ही ब्रम्हदेवाची मानसकन्या आसून स्कंदपत्नी देवसेना ती हीच. ती सोळा मातृकांत प्रसिद्द आसा. तिची कथा अशी-
स्वयंभुव मनुचो पूत, प्रियव्रत नांवाचो राजा आशिल्लों ताचे बायलेचे नांव मालिनी. तांका भुरगें खूब तेंपान जालें पूण तें रोकडेंच मेलें. राजा त्या भुरग्याक घेवन मसंडेंत गेलो. थंय ताका देवसेना दिसली. पुताच्या मर्णान दुख्खी आशिल्ल्या राजान तिची पुजा केली. देवसेना प्रसन्न जावन तिणें राजपुत्राक जितो केलो आनी राज्यांत आपली पुजा करपाच्या अटीर तिणें राजपुत्राक राजाच्या सुवादिन केलो. मागीर राजान पुत्र जल्माचो उत्सव करून सव्या राती षष्ठी देवा स्वाहा” ह्या मंत्रान तिची पुजा केली.
षष्ठीच्या तरेतरेच्या नांवानी भारतभर पुजा जाता. महाराश्टा्रांत तिका सटवी, संतुबाई वा सुभान संतुबाई अशें म्हणटात. हिंदीभाशीक राज्यांतल्यान तिचो ‘छट’ वा ‘छटी’ असो उल्लेख जाता जाल्यार गोंयांत ‘सटी’ अशी षष्ठीचीं खूब भ्रश्टरुपां जाल्यांत. हरियाणांत ती ‘बेमाता’ वा ‘बेदमाता’ ह्या नांवांन प्रसिद्द आसा. हाच्या शिवाय ‘जातमातृ देवता’, ‘जातहारिणी देवता’,‘चर्चिका’ अशींय नांवां वाचूंक मेळटात. बौध्द देवी हारितीचो षष्ठीकडेन लागींचो संबंद आसा.
सटयेक भुरग्याक बादिकार जांव नये. ताचें आरोग्य बरें उरचें आनी आवयसयत भुरग्यातें आयुश्य वाडचें म्हण भुरगें जल्माक
