सान मारीनो: एक ल्हानसो युवरोपी देश, जाका चारूय वाटांनी इटली देशान रेवडिला. इटलिंतल्या अॅपनायन पर्वतांत ताचो आस्पाव जाता. देशाचो चडसो भाग माउन्ट टिटानोचेर वसला. ह्या देशाच्या राजपटणाचें नांव सान मारिनेचो. देशांतल्या सगळ्यांत ल्हान देशांभितर सान मारिनोचो आस्पाव जाता.ताचें क्षेत्रफळ ६१ चौ. किमी. सान मारिनो हें संवसारांतले एक सगळ्यांत पोरनें प्रजासत्ताक. इ. स. ३०० सावन ते स्वतंत्रपणान नांदता. ' ना सारेनिसिमा रिपब्लिका दी सान मारिनो '.
भूंयवर्णन आनी हवामान : देशाची चडशी भूंय दोंगरी. माउन्ट टिटानो हो देशांतलो सगळ्यांत उंचेलो पर्वत. त्या पर्वतांत तीन तेमकां आसून, सगळ्यांत उंचेल्या तेमकाची उंचाय ७७५ मीटर आसा. ह्या तिनूय तेमकांच्या माथ्यार मध्ययुगांत टॉवर उबीरिल्ले आसात. देशाचें राजपटण सान मारिनो हें पर्वताच्या माथ्यारूच आसा. हांगा चडशी भूंय फातरी. सान मारियोंतलो गीम सैम्य आसून त्या दिसांनी सरासरी तापमान २४ सॅ. पूण शिंयाच्या दिसांनी कांय वेळां तापमान गोठबिमदू सकयल देंवता. सरासरी वर्सुकी पावस ८९ सेंमी. इतलो पडटा.
इतिहास :देशाचे परंपरेप्रमाण. इ. स. ३०० त नरिनस ह्या फातर कांतपी किरिस्तांव मनशाक ह्या देशाची स्थापना केली. ताचे वयल्यान ह्या देशाक सान मारिनो हें नांव मेळ्ळें. त्या वेळार रोमी लोकांच्या धार्मिक छळांक लागून तो माउन्ट टिटोनो पर्वताचेर पळून गेल्लो. उपांर थंयच ताणें नव्या प्रजासत्तकाची स्थापणूक केली. ८८५ च्या सुमाराक थंय स्वातंत्र किरिस्तांव समाज उदयाक आयलो. १३०० त थंय गणतंत्राची स्थापणूक केली. फुडलीं सुमार दोनशांवयर वर्सां सान मारिनोच्या लोकांक आपल्या देशाची राखम करपाखतीर एकसारकें शेजारच्या राज्यांकडेन झगडत रावंचें पडलें. १६३१ पोपान सान मारिनोच्या स्वातंत्र्याक मान्याताय दिली. उपरांत जेन्ना कट्टर धर्मवादी इटली लोकांनी सान मारिनोचेर घुरयो घालपाचो यत्न केल्लो, तेन्नाय पोपान तांकां विरोध केल्लो.
सान मारिनोच्यो भोवंतणी आशिल्लो वाठार १८६१ त इटली राज्याचो भाग जालो. उपारंत १८६२ त सान मारिनो आनी इटली ह्या दोनूय देशांभितर इश्टागतीची कबलात जाली. १८७२ त ती परतून केली.तेन्नाच्यान ह्या दोनूय देशाभित्तले संबंद ते कबलातीवरवीं चलतात. दुसऱ्या महाझुजा वेळार सान मारिनोन तटस्थतायेची भुमिका आपणायल्ली. पूण त्या वळार देशांत फॅसिस्टांची राजवट चलताली. १९४४ त ब्रिटीशांनी बाँब हल्लो केल्लो.
१९४५ ते १९५७ मेरेन देशांतल्या कम्युनिस्ट आनी समाजवादी पक्षाक मेळून जोडपावलान सरकार चलयलें. १९५७ त क्रिरिस्तांव लोकशाय पक्ष सत्तेर आयलो. उपरांत लोकशाय पक्षान देशाचेर वीस वर्सीं आपलो शेक गाजयलो, १९७८ त परतून कम्युनिस्ट, समाजीक आनी हेर पक्षांनी मेळून सरकार स्थापित केलें. तोमेरेन देशाचेर चडकरून तांचोच शेक चलता.
सान मारिनो एक प्रजासत्ताक. विधिमंडळ म्हळ्यार ग्रँड आनी जनरल काउन्सिलाचो ६० वांगडी पांच वर्सींखातीर वेंचून काडटात. काउन्सिल आपल्या भितल्या दोन वांगड्यांक सरकाराचें फुडारपण करपाखातीर वेंचून काडटा. तांका कॅप्टन- रॅजन्ट अशें म्हण्टा. तांकां स म्हयन्याखातीर वेंचून काडटात. पूण तांकां तीन वर्सींवयर परतून वेंचून काडपाक मेळना. ते दोगूय मेळून वेगवेगळ्यो सरकारी विभागांखातीर मुखेली नेमतात. कॅप्टन- रॅजन्ट आनी विभागी मुखेली मेळून राज्याची काँग्रेस तयार जाता. भौशिक मळार उदरगत घडोवन हाडपाखातीर दर कुटूंबातले मुखेली एकठांय योवन तांचेर भासाभास करतात. ही तरंतरा शेंकड्यानी वर्सांसावन चलत आयल्या.
आर्थीक स्थिती: पर्यावरण हो देशाक चड येणावळ दिवपी मुखेल उद्देग. दर वर्सा सान मारिनोंत लाखांनी भोवंडेकार येतात. शेतवड हो देशांतलो म्हत्वाचो वेवसाय. बार्ली, चेसनट, गंव, भाजीपालो आनी फळफलावळ हीं देशांतली. मुखेल पिकां. फळावळींत द्राक्षांचो वांटो व्हड. द्राक्षांपासून सोरो कडप, हो धंदो थंय नेटान चलता.जनावरांचे चामडे कमवप हो शेतवडीक जोड आशिल्लो सगळ्यांत म्हत्वाचो धंदो. सॅरामीक, चामड्याच्यो वस्तू, नळे, फरशो, वॉर्नीश आनी लुगट हे देशांतले म्हत्वाचे उद्देग. घरकामांक लागपी फातर आनी चुनखडीसावन मेळपी येणावळूय म्हत्वाची. सान मारिनोच्या टपला स्टँपाक आंतराश्ट्रीय बाजारांत खूब खप आसा. येरादारीच्या मळार खूब सुदारणा जाल्ली आसा. रिमिनी हे इटलींतलें देशाक चड लागीं आशिल्लें शार, रस्ते आनी रेल्वे मार्गांनी जोडला. गिमाच्या दिसांनी ह्या शारांत वचपाखातीर सान मारिनोन खासा हेलिकॉप्टर सेवा दवरल्या.
लोक आनी समाजजीण : १९९१ चे जनगणनेप्रमाण देशांत सुमार २३,००० लोक आशिल्ले. इटालीच्या उत्तरेकडच्या लोकांकडेन तांचे लागींचे संबंद आसात. देशांतलें चडशे लोक रेमन कॅथलीक आसून ते इटालीयन भास उलयता. देशांतले चडशें लोक पर्यावरण उद्देगांत घुस्पल्यात. हांगचे लागीं लागीं सगळे लोक शिक्षित आसातय. ६ ते १४ वर्सी पिरायेच्या सगळ्या भुरग्यांक शिक्षण कायद्यान सक्तीचें केलां. सान मारिनोंतल्या चडश्या घरांनी टेलिफोन, रेडिओ आनी टिव्ही संच आसात. सिनेमाकूय थंय चड प्रतिसाद मेळटा. लोक आपले सण वा परब व्हडा उमेदीन मनयता.
सामवेद: चतुर्वेदांतलो तिसरो वेद. हाची उत्पत्ती सुर्यापासून जाली अशें म्हण्टात. सामवेदापासून ब्राह्मणाची उत्पत्ती जाली अशें तैत्तिरीय
