वागडा सिनेमा आनी टी. व्ही. माळानीय ताणें आपलें अभिनयकुशळकाय सिध्द केल्या. 1993 वर्सा गोमंतक मराठी अकादमीक मानद अधिसदस्यत्व दिवन गोंयचो कलावंत म्हण ताचो भौमान केला.
सुखठणकर, रामचंद्र मल्हारः (जल्मः 1675; मरणः 1754)
पेशव्याच्या काळांतलो एक हिशेबनास. ताचो घराबो मूळचो गोंयचो पूण ताचो आजो आखलीक वचून रावलो. थंय ताका कुळकर्ण मेळिल्लें. तरणे पिरायेचेर हें कुळकर्ण रामचंद्राकडे आयलें. थंय 1710 वर्सा ताचेर एक बगलांट आयलें आनी ताच्या घराचेर जप्ती आयली. तेन्नाच ताच्या बापायक मरण आयलें.
देवाचेर ताचो खर विश्वास आशिल्लो. ताचेकडेन फक्त एक पावली उरिल्ली ती घेवन तो मंगेशी गेलो पूण त्या पैशांत देवाक अभिशेक करूंक मेळना जालो. अशा वेळार ताणें ती पावली तुळशीच्या पेडांत पुरून दवरली. उपरांत कुलदेवी शांतादुर्गीची भेट घेवन तो बद्द साताऱ्याक गेलो आनी थंय मामलेदाराकडेन देवपुजेंचें काम करूंक लागलो.
मामलेदाराचो हिशोबनीस मुजुमदार हाणें हीशोबांत भानगड करून तो आठ मामलेदाराचेर घालो आनी सरकारांत कागाळ केली. अशावेळार रामचंद्र मल्हारान हिशोब सारको करून मामलेदाराक वाटयलो.
ह्या वेळार बाळाजी विश्वनाथ हो पेशवो आशिल्लो आनी ताचो कारभारी अंबाजीपंथ पुरंदरे आशिल्लो. ताणें रामचंद्र मल्हाराची हिशेबांतली कामगिरी पेशव्याच्या कानार घाली आनी ताची शिफारस केली. अशेतरेन रामचंद्राक पेशव्यांच्या दरबारांत प्रवेश मेळ्ळो.
पेशवाईंत हेर कामा वांगडा हिशेबाची वेवस्था रामचंद्र पळेतालो. पेशवाईंत जमा- खर्च बरोवपी ताणें जी एक शिस्त लायिल्ली तीच फुडें नाना फडणीस हाणें घेतली. रामचंद्र हाणें हिशोबांतल्यो जायत्यो अडचणी सोडयल्यो. माळव्याच्या वसुलीबाबतींत शिंदे, पवार, होळकर आनी पेशवा हांच्यांत वाद आशिल्लो. रामचंद्रान प्रत्येकाक वसुलीची टक्केवारी थरोवन हो वाद मिटयलो. बाजीरावाचो सांगणेक ताणें नाना साहेब आनी सदाशिवरावभऊ हांकां शिक्षण आनी राजकरणाचो धडे दिले. पेशव्यांच्या दरबारांत ताका खुबूच मान आशिल्लो.
फुडें जायत्या वर्सांनी तो गोंयांत आयलो. मंगेशीं ताणें मोहरांचो अभिशेक केलो.अभिशेक केलो. अभिशेकाचो दर चार आणें असो थरयलो. तुळशीपेडांत पुरून दवरिल्ली पावली काडली आनी अभिशेकाची दक्षिणा म्हूण ती दान केली. मंगेशीं, कवळे आनी म्हार्दोळ ह्या देवस्थानाक जमनींच्यो नव्यो सनदी करून दिल्यो. भांगराचे अलंकार आनी रोख रकमो स्वता दिल्यो.
शिंद्यांकडेन ताचो घराबो आशिल्लो. शिद्यांचे राज्यस्थापनेक ताणें आदार दिलो. पेशव्यांखातीर ताणें जायत्या झुजांनी वांटो घेतलो. तेखातीर ताका काशेगांवची जहागीर मेळ्ळी. ताचो वाडो पुण्यांतल्या कसाब पेठेंतल्या गणपतीलागसार आशिल्लो. ताका सख्खो पूत नाशिल्लो. सदाशिव नांवाचो एक चलो ताणें पोसको घेतिल्लो. मरचें आदी आपले आस्पतीचे तीन वांटे करून ताणें एक स्वताच्या पोसक्या भुरग्याक, दुसरो पेशवा सदाशिवराव भाऊक आनी तिसरो दानधर्माखातीर दवरिल्लो. सदाशिवराव भाऊक तो आपलो भुरगोच मानतालो.
सुखठणकर, विनायक सदाशिवः (जल्मः 3 मार्च 1903, कोलवाळ; मरणः 18 सप्टेंबर 1977 मुंबय)
गोंयचो नामनेचो लेखक. ताचें चवथी मेरेनचें मुळावें शिकप
मराठितल्यान पणजे जालें. उपरांत पांचवी. सवी यत्ता म्हापशेच्या सारस्वत विद्यालयांत जातकच लिसेंवाचें शिक्षण पणचें जालें. तेन्ना इंग्लिश शिकपाचो विचार ताच्या मनांत आयिल्ल्यान ताणें पुर्तुगेज शिक्षण सोडून धारवाडचे सरकारी शाळेंत प्रवेश घेतलो.महाविद्यालयीन शिक्षण पुण्याच्या फर्ग्यूसन महाविद्यालायांत घेवन ताणें स म्हयन्यांचो दूद उत्वादन अभ्यासक्रम पुरो केलो.
ताचो पींड लोकसाहित्याचो. त्या संदर्भांत गोंयच्या खेड्यापाड्यांतल्यान भोंवता आसतना ताका लागींच्या गांवगिऱ्या गोंयटचें दर्शन दावपाक पावलें. थंय ताच्या प्रादेशीक कथेंचें बीज पडले.
ताची ' कटू कर्तव्य ' ही पयलीं कथा 1926 वर्सा उजवाडायली.तशेंच ' सह्याद्रीच्या पायथ्याशी ' हो कथासंग्रह 1939 वर्सा प्रकाशीत जालो. मराठी साहित्यांतलो पयलो अधिकृत प्रादेशीक कथासंग्रह म्हणून टिकाकारांनी ताची नोंद घेतल्या.
ह्या कथासंग्रहाचें खाशेलपण म्हणजे हातूंतल्या कथेंतल्या फाटभुंयेची प्रदेशिकता.गोंयच्या प्रदेशाचे फाटभुंयेचेर गोंयचें जिवीत इतके प्रभाविपणान पयलेंच फावट एका संग्रहाच्या रुपात मराठी वाचकांमुखार आयलें.
आनंद, चित्रमयजगत, पुरूषार्थ, मनोरंजन तत्वज्ञान, मंदिर, विद्यासेवेक, रत्नाकर, ग्रहलक्ष्मी हिंदी महीला, लोकशिक्षण ह्या नेमाळ्यांनी तांच्यो कांय कविताय प्रकाशित जाल्यात. ताणें वासंती
