नांवाचो बालकवितांचो प्रतिनिधीक संग्रह भुरग्यांखातीर उजवाडायलो.
डॉ. श्रीधर व्यंकटेश केतकर हाच्या सहवासांत आयल्याउपरांत ताणें विद्यासेवेक मासिकांत ' गोव्यातील जानपजगाणी ' आनी पुर्तुगेज महाकवी लुईश दे कामोइश हाचें चरित्र आनी हेर गद्यलेखन केले.
गोंयच्या लोकवेदाचेर आदारीत The Tales and Tellers of Goa हें इंग्लिश पुस्तक 1974 वर्सा ताणें उजवाडा हाडलें. ताचे जाई- जुई हे कथेचेर आसारीत ' देवदासी ' हो चित्रपट ओरिएंट पिक्चर्स कॉर्पोरेशनान काडलो. ' महापुराची शिकवण ' आनी ' पेशवाईंतलो रामशास्त्री', ह्या कथांचेर ताणेंच बरयल्ल्यो पटकथ घेवन पयलीं बॉम्बे टॉकीज हिमाशू रॉय आनी उपरांत प्रभातचे व्ही. शांताराम हाणें यत्न केलो. पूण प्रत्यक्षांत तें येवंक पावले ना.
' बहोत दिन हुये ' ह्या श्री वासन निर्मित चित्रपटाच्या पटकथेचो तो सहलेखक आशिल्लो. मद्रासच्या वास्तव्यांत ताणें तमीळ. चित्रपटाचें थोंडें भोव लेखन केलां.
सुखठणकारान भुरग्यांखातीर खूप लिखाण केला. हसता खेळता, बुध्दिवीकास टागोर, टॉलस्टॉय, भगिनी निवेदिता, स्वामी रामतीर्थ, स्वामी विवेकानंद, गांधीजी, नेहरू हांच्या जिवनाविशीं ताणें बालवाङमय निर्माण केलां.
1962 च्या काळांत मद्रासाक ताणें इंग्लिश, तामीळ, तेलगू, हिंदी नेमाळ्यांनी विविध विशयांचें लेखन केलें. हांगच्या आंध्रपत्रिकेंत पंदरा प्रकरणातल्यान रामशास्त्राचेर कादंबरी बरोवन उपरांत ती पुस्तक रूपान प्रकाशीत केली.
1975 वर्सा ताका गोमंतक साहित्य संमेलनांत सुवर्णपदक भेटयलां.
सुणोः स्तनि- वर्गाच्या मांसाहारी गटांतल्या कॅनिडी कुळांतलो कॅनिस वंशाचो प्राणी.
सुणो हा लाणगो, कोलो हांच्या आकाराचो आसून , ताचे कुडीची रचणूक आनी सांगाडो हातूंत सारखेपण आसा. पूण रंग, कातडी, केंस हातूंत सुण्याचें वेगळेपण आसा. कांय सुण्यांची शेंपडी वयले वटेन वाटकुळी जाल्ली आसता. तर कांय सुण्याची नीट आसता. तो आपल्या पवलांचेर नेट दिवन चलता. ताच्या फटल्या पायांच्या चपक्याक चार आनी फुडल्या पांयांच्याच्या चपक्याक पांच बोटां आसतात. ताच्या दातांची वट्ट संख्या बेचाळीस आसा.
सुण्याची उत्पत्ती लांडग्यासावन जाली आसुंये, अशें मानतात. पुर्विल्ल्या काळांसावन सुणो हो मनशाचो सांगाती आसा. सुरवातीचें रानटी अवस्थेंत मनीस उज्याचेर मांस शिजयतालो तेन्ना त्या मांसाक सुटपी वासाक लागून सुणो ताच्या म्हऱ्यान येवन रावलो. मनीस ताका मांस दिवंक लागलो. मुखार तो मांस मेळोवपाखातीर मनशाक आदार करपाक लागलो आनी मनशाचो इश्ट आनी चाकर जालो, अशें पुर्विल्ल्या अवशेशांवेल्यान दिसून येता.
पुरापाशाण युगांतल्या पन्नास हजार वर्सां आदल्या गुहांतल्या कोंत्रायल्ल्या चित्रकामांत शिकारी मनशाच्या शेजाराक कुत्र्याच्यो वांकड्यो तिकड्यो आकृत्यो सांपडटात. मध्यपाशाण युगाचे सुरवेक अॅझिलीयन संस्कृतींत डेन्मार्कामदीं सुण्याचें अवशेश, सालुकी नांवाची सुण्याची जात ख्रि. पू. 7,000ते 6000 वर्सांपयलीं इजिप्तांत आसली आसो उल्लेख आयला. वैदिक वाङमयांत सुण्यासंबंदींचे उल्लेख महाभारतांत मेळटात. युध्दिष्टिरावांगडा इंद्राची सरभा नांवाचें सुणें आसलें. वेद काळांत कांय कारणांक लागून सुण्याक अपवित्र मानलो तरी मुखार धार्मीक आनी सामाजिक दृश्टीन ताका कमी लेखीनासतना श्री दत्तात्रेयाच्या सान्निद्यांत ताका स्थान दिवपांत आयलें.
इजिप्तांत सुणो मेल्यार घरांतलीं मनशा ताचो मरणविधी करतात.शिवाची महाराजान आपल्या सुण्याची समाधी रायगडाचेर बांदल्या. शाहू महाराज मेल्या उपरांत ताच्या ' खंड्या ' नांवाच्या सुण्यान चितेंत उडी घेतिल्ली.
सुणो हो प्राणी चडकरून मनशां आसतात थंय रावता. ते भायर मनशांय ताका आपल्या फायद्याखातीर पोसता.पोशिल्ल्या सुण्यांचे जातीक कॅनिस फॅमिलिअॅरिस ह्या जातिविशिश्ट नांवान वळखतात. सुण्यांच्या रानवटी जातींमदीं ऑस्ट्रेलियांतल्या डिंगो, ऑफ्रिकेंतलें केप हंटिंग, अमेरिकेंत कॅरॅसिसी, भारातांत ढोले आनी चिनांतली रॅकुन ह्या जातींचो आस्पाव जाता. एका कुळांतले पूण हवामान , अन्न प्रकार आनी संकर जनन हाका लागून सुण्यांच्यो वेगवेगळ्या जाती अस्तित्वांत आशिल्ल्यो. तातूंत विसाव्या शेंकड्यांत आनीक भर पडून तांचो आंकडो वाडत आसा. जगांतल्या सगळ्या सुण्यांच्या जातींची संख्या चारशेंच्या लागी आसा असो अदमासआसा. आकार , वजन. रंग. छटा, केंसांची लांबाय, स्वभाव, वैशिश्ट्यां हांका लागून जातींत वेगळेपण सांपडटा. सामान्य पणान शिकारी आनी बिनशिकारी अशे दोन वर्ग आसतात.
जगांतल्या वेगवेगळ्यां प्रदेशांत पोशिल्ल्या सुण्यांच्या प्रजननांच्या तपशिलांत वेगळेपण मेळटा. सुणें एक वर्साचें जाल्याउपरांत वयांत येता. कांय कोलगांक पयलो ऋतुस्त्राव जाता आनी ह्या उपरांत दर स म्हयन्यांनी ऋतुचक्र सुरू जाता. ह्या काळांत जननेंद्रियांतल्यान रगत पडटा आनी ह्या वेळार मुतांतल्यान येवपी दर्पयुक्त पदार्थाकलागून सुणो (नर) कोलगाकडेन (मादी) आकर्शीत जाता. ऋतुकाळ सुरू आसतना सुणे एका परस चड नराक संयोग करूंक दिता. नर मादयेच्या फलीत संयोगा उपरांत 62-63 दिसांनी सुणे वियेता. ल्हान आकाराच्या जातींचे सुणें एक वा दोन जाल्यार व्हड जातींचे आठ ते धा पिलांक जल्म दिता. पांच वर्सांनी मादयेची जननक्षमता कमी जावंक लागता आनी आठ वर्सांनी पुराय नश्ट जाता.
