पददत पणायली. 1990 त भौपक्षीय वेंचणूक जावन तातूंत हंगेरीयन डँमोक्रेटिक पक्षाक भौमत मेळ्ळें.
हंगेरीची संसद एक सदनी आसून तिका नँशनल अँसेंबलली अशें म्हणटात. संसदेंतल्या वांगड्यांक भौशिक मतदानान चार वर्सांखातीर वेंचून काडटात. राश्ट्राध्यश हो देशाचो मुखेली. काउंसीलाच्या वांगड्यांची नेमणूक विधानसभा करता. प्रधानमंत्री ह काउंसिलाचो अध्यक्ष.
राज्यकारबार वेवस्थीत चलचो म्हूण देश 19 प्रांतांनी (countries)आनी 6 शारांनी विभागला. त्या त्या प्रांताचो वा शाराचो राज्यकारभार चलोवपाखातीर खाशेले काउंसिल आसता. भौशिक मतदानान काउंसिलच्या वांगड्यांक चार वर्सांखातीर वेंचून काडटात.
अथीक स्थिती दुसरया महाझुजापयलीं हंगेरीची अर्थवेवस्था मुखेलपणान शेतवडीचेरय आदारिली. पूण उपरांत कम्यिनिस्टांनी देशांत आपलो शेक बसपवन हंगेरीची पुराय अर्थवेवस्था आपल्या हातांत घेतली. तांणी सोविएत युनियनाची आदारान व्हड व्हड उद्देग सुरु केले. हंगेरिची अर्थवेवस्था घट्ट करपाखातीर 1968 त कम्युनिस्टांनी न्यू इकोनोमीक मँकानिझम ही येवजण आंखली. सुरवेच्या काळांत हे येवजणेखाल देशाची खूब भरभराट जाली आनी लोकांचो रावपाचो दर्जोय वाडत गेलो. पूण एपरांत म्हारगाय आनी वेपारी तूट वापत गेल्यान 1980 त ही येवजन बद केली. 1990 त कम्युनिस्टांनी राजवट काबार जाल्याउपरांत नव्या सरकारान अर्थवेवस्थेंत सुदारणा घडोवन हाडपाखातीर नव्यो येवजणो चालीक लायल्यात.
हंगेरीन उद्देगीक मळाचेर झोपाय मारिली आसली तरी, आयज लेगीत थंय शेतवडीक खूब म्हत्व आसा. शेतकी उत्पन्नांत वेगवेगळ्या पिकावळीचो 60 जाल्यार, पशुपालनाचो 40 आश्पाव जाता. मको, बटाट, द्राक्षां, शुगर बीट आनी गंव हीम हांगाचीं मुखेल पिकां. पशुपालनांत कुकडां आनी दीकर पोसपाच्या वेवसायाक चड प्राधान्य दिलां.
हंगेरिचे भुंयेंत वेगवेगळ्या रवनिजांचे सांठे आस्पावल्यात. तातूंत फांतरी कोळसो, लोखण, मँगनीज, सैमीक वायू आनी रवनिज तेलांचो आस्पाव जाता. बाँक्सायट हें देशांतलेम चड म्हत्वाचें रवनिज मँसेक पर्वताचेर यरेनियमचे सांठे सांपडल्यात.
देशांतले चडशे व्हड उद्देग राज्य सरकाराच्या नियंत्रणाखाल चलतात. कम्ययुनिस्टांची राजवट सोंपल्या उपररांत खाजगी उद्देग वाडत आसा. हंगेरितल्या मुखेल उद्देगांत लोखण, तिरवें, बसी आनी रेल्वे बांदप, तशेंच विधुत आनी इलेकट्रोनीक सामान, अन्न प्रक्रिया, वखदां, लुगट हांचो आस्पाव जाता.
हंगेरीचे घर्थवेवस्थेचो व्हड वांटो परकी वेपाराचेर आदारुन आसा. आधुनिक मशिनां, मोटारी, कोळसो, कापूस, विधुत शक्ती, सारें, लोखणी म्हाल आनी तेल हांची व्हड प्रमाणांत आयात जाता.जाल्यार अँलुमिनां, वखदां, प्रक्रिया केले अन्न पदार्थ, सोरो आनी तिख्याची निर्यात जाता.
येरादारी आनी संचारण रस्ते आनी रेल्वेमार्गांचेर खूब सुदारणा जाल्या. रेल्वे येरादारी राज्य सरकाराचे देखरेखीखाल चलता. न्हंयांतल्यान आनी कालव्यांतल्यान व्हड प्रमाणांत उदका येरादारी जाता. बुडापेस्ट शारा भायर आंतरराश्ट्रीय विमानतळ आसा.
लोक आनी समाजजीण हंगेरींत वेगवेगळ्या वंशाचे कांय पंगड आसात. तातुंतलो मगियार हो सगळ्यान व्हड. वट्ट लोकसंख्येंतले सुमार 95 लोक मागियार पंगडाचे. जिप्सी, जर्मन, स्लोव्याक, क्रोयेटस आनी रोमानी हे हंगेरींतले हेर म्हत्वाचे वंश. दुसरया म्हाझुजाउपरांत जाल्या उद्देगीक विकासाक लागून हंगेरितले खुबशे लोक शारांत रावपाक गेल्यात. साँकर हो हंगेरिंतलो लोकप्रसिदद खेळ. बास्केटबाँल, वाँलिबाँल, पेंवप ह्या सारकिल्या इंडोअर खेळाखातीर ताची नामना आसा. हंगेरीतले सुमार दोन – ततीयांश लोक रोमन कँथलीक जाल्यार एक चतुर्थांश लोक प्रटेस्टंट आसात. रिफाँर्मड चर्चआनी ल्यथरान चर्च हे प्रोटेस्टंट पंथांतले व्हड पंगड. हेर लोकांत बायझान्टन रायटचे कँथलीक, ज्यू आनी युनिटँरियन हांचो आस्पाव जाता. कम्युनिस्टांचो शेक सोंपल्या उपरांत हंगेरी सरकारान आपल्या लोकांक पुराय धर्मीक स्वातंत्र्य दिलां.
मागियार हंगेरियन ही देशाची राजभास आसून देशभर तिचो व्हड प्रमाणांत वापर जाता. पूण कांय आल्पसंखी पंगड आजूनय आपल्यो थळाव्यो भासो उलयतात. शिशणीक मळाचेर खूब उदरगत जाली आसून, हंगेरितल्या लागीं लागीं सगळ्या प्रौढ लोकांक वाचपा बरोवपपाक येता. 6 ते 16वर्सां पिरायेच्या सगळ्या भुरग्यांक शिक्षण कायध्यान सक्तीचें आसा. देशांतल्यो सगळ्यो शिक्षणीक संस्था सरकाराच्या नियंत्रणाखाल चलतात. हंगेरींत वेगवेगळीं अशीं तिसांवयर दिसाळीं उजवाडा येतात.
बुडापेस्ट, मिसकोल्क, डँबरेसेन, पँक्स, स्झेड जिओर, एठार, बँकेस्काबा, कापोस्वार, कँक्सकँमेट हीं हांगाचीं म्हत्वाचीं शारां. -कों. वि. सं. मं.
हंपी एक पुराणीक आनी इतिहासीक क्षेत्र. तें कर्नाटकांतल्या बेलारी जिल्यांत आसा. ह्या क्षेत्राकडल्यान तुंगभद्रा न्हंय व्हांवता. हांगा लागसारच रामायणांतलें किष्किंधा थळ आसा. हांगाच्यान चार कोसांच्या अंतराचेर पंपा तळें आसा. हंपी हें पंपाचें कन्नड अपभ्रंश रुप आसा. हांगाचो जो मुखेल देव विरुपाक्ष ताका पंपापती अशें म्हण्टात.
