Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/334

From Wikisource
This page has not been proofread.

एकांकी

एक्वादोरच्या स्वतंत्र प्रजासत्ताकाची जाली. तोच हांगाचो पयलो अध्यक्ष जालो. उपरांतच्या १२९ वर्सांत संविधान १५ खेपे बदल्लें आनी ४६ अध्यक्ष जाले,पूण तांतले फकत बारा जाण आपली मुदत सोंपसर अध्यक्षपदाचेर रावंक शकले. प्लॉरेसची कारकीर्द १५ वर्सा उरली. १८६० ते १८७५ ह्या काळांत गाब्रिएल गार्शिसो मोरेनो हो हांगाचो कारभार हुकुमशहाभशेन चलोवंक लागलो. १८७५ त ताचो खून जालो.१८७५ त ताचो खून जालो. १८९५ त जनरल आल्फारो फ्लाव्यो एलॉय हाणें क्रांती करून रॅडिकल लिबरल पक्षाचें युग सुरू केलें. फुडें पयलें म्हाझूज आनी ताच्या उपरांतची अर्थीक मंदी हाका लागून देशाची परिस्थिती इबाडली. लिबरल, कंझर्व्हेटिव्ह आनी लश्करी अधिकारी हांच्या हातांत सत्ता येत रावलीं. १९७९ त हांगा वेंचणुको जावन नवें संविधान अंमलांत आयलें. १९८४ च्या वेंचणुकांनी लॅओन फेब्रेसे कोर्देरो राश्राध्यक्ष जालो.

अर्थीक स्थिती: हांगा शेतवड आनी गोरवां पोसपाच्या वेवसायाक म्हत्व आसा. उद्देगधंदे मागाशिल्ले आसात. केळी, कॉफी, कोको, तांदूळ हांचें पीक बरेंच येता. रानातल्या रूखांक लागून ह्या देशाक बरीच व्हडली येणावळ मेळटा. गालॅपागस जूंव्यांच्या लागीं नुस्तेमारीचो धंदो व्हड प्रमाणांत चलता. भांगर, रूपें, तांबें, लोखण, शिशें, जस्त सारकीं खनिजां उण्या प्रमाणांत सांपडटात. रसायनां, उध्येगीक यंत्रसामग्री, येरादारीचीं उपकरणां ह्या गजालींची आयात चडशी अमेरिकेचीं संयुक्त संस्थानां, जपान, अस्तंत जर्मनी, ब्राझील, इटाली ह्या देशांवांगडा जाता: जाल्यार केळीं, कॉफी, कोको, क्रूड तेल हांची निर्यात चडशी अमेरिकेची संयुक्त संस्थानां, पानामा, तैवान, कोलंबिया ह्या देशावांगडा जाता. सुक्रे हें हांगाचें अधिकृत चलन जावन आसा.

लोक आनी समाजजीण : मूळचे इंडियन, वसणुकेखातीर आयिल्ले गोरे युरोपीय आनी कामाखातीर हाडिल्ले निग्रो अशे तीन मुखेल लोकांचे वांटे हांगा आसात. ह्या सगळ्या प्रकाराच्या लोकांची एकामेकांकडेन आयिल्ल्या संबंदातल्यान बरीच भरसण जाल्या. ह्या लोकांक मेस्तिझो अशें म्हण्टात. दर्यादेगेवटेन निग्रो आनी युरोपीय जाल्यार दोंगरी वाठारांनी इंडियन आनी मेस्तिझो चड आसात. धर्माचे नदरेंतल्यान ९२% परस चड रोमन कॅथलिक आनी उरिल्ले हेर धर्मांचे आसात. वंशीक नदरेतल्यान मेस्तिझोंचे प्रमाण सुमार ४०% जाल्यार केचुआ ह्या इंडियनांचें प्रमाण ४९% आसा. अधिकृत भास स्पॅनिश आसा. इंडियन लोक केचुआ भाशेंतल्यान वेव्हार करतात. राशट्रीय साक्षरतेचें प्रमाण सुमार ७३% आसा. शिक्षण फुकट आनी सक्तिचें आसा. १९७५ मेरेनह्या देशांतल्यान ७ मुखेल दिसाळीं उजवाडाक येतालीं. हांगाची भूंयरचणूम आनी हवामान हाका लागून येरादारीक बरींच आडमेळी येतात. रेल्वे, रस्ते आनी उदकांतल्या मार्गांपरस हवाई मार्गांतली येरादारी सोपी पडटा.

राजधानी कीतो सोडूण ग्वायाकील, ग्वेंका, आंबाटो, रीओव्हांबा हीं मुखेल शारां आसात. गालॅपागस जूंवे पर्यटनाखातीर बरेच फायदेशीर जावन आसात. – कों. वि. सं. मं. एकांकी

   एकांकी म्हळ्यार एक अंकी नाटक. एकांखीत एक मुखेल घटना आनी एक प्रसंग आसात. हेर उपकथांक एकांकींत वाव आसना. उण्यांत उणे प्रसंग घेवन चडांत चड ड्रभाव निर्णाण करप हो एकांकीचो हेत. एकाद्र्या व्हड संदर्भाचो भार घेवन एकांकीची सुरवात जाता. ह्या संदर्भाखातीर नाटकाचो वेग एकसारको वात आसता. जेन्ना हो वेग उंचेल्या पांवड्यार पावता, तेन्नाच एकांकी सोंपता. जाय तितलेच परसंग घेवन, उण्यांत उणी उतरां आनी थोडींच व्यक्तिचितरां आशिल्ल्यान एकांकी परिणामकारक जाता.

संस्कृत एकांकी: संस्कृतांत भाण, वीथी, व्यायोग, त्सृष्टिकांक अशे चार रूपक प्रकार एकांकींत मोडडटात. प्रहसन हो प्रकार एक अंकी तसोच दोन अंकीय आसूं येता. भास ह्या संस्कृत नाटककाराचीं ‘ऊरूभंग’ ,