प्रमाणांत वांटो घेतलो. १९३० वर्साचो मीठ सत्याग्रह जैतिवंत करपाक गोपबंधू वास मेहताब, रमादेवी, मालतीदेवी, सरलादेवी हांणी खूब वावर केला. १९३७ त विश्वनाथ दास हाच्या फुडारपणाखाल पयलें कॉंग्रेस सरकार राज्यांत सत्तेर आयलें. दुसऱ्या म्हाझुजा उपरांत कॉंंग्रेस पक्षान सत्ता सोडली. १९४२ त जाल्ले चळवळींत जायत्या देशभक्तांनी वांटो घेतिल्लो. तातूंत लक्ष्मण नायक हाका फाशी दिल्ली. भारताचे सुटके उपरांत ओरिसा, मध्य प्रदेश आनी बिहार राज्यांतलीं वट्ट २३ संस्थानां भारतीय संघराज्यांत विलीन जालीं. १९ ऑगस्त १९४९ दिसा ओरिसा भारताचें घटक राज्य जालें.
राजवेवस्था: राज्याचो कारभार पळोवचेपासत राज्याचे बालेश्वर, फुलबनी, बोलांगीर, कडक, धेनकानाल, गंजम, कालाहंडी, क्योंझर, कोरापुट, मयुरभंज, पुरी, संबळपूर, सुंदरगढ अशे १३ जिल्ले केल्यात. तातूंत २२ लाखांवयर लोकसंख्या आशिल्ले ६ जिल्ले आसात. राज्यांत ५७ उपविभाग, २७ नगरपालिका, १३ जिल्हा परिशदो, ३९४ पंचायत समिती आनी ३८३० ग्रामपंचायती आसात. ह्या राज्यांत विधानपरीशद ना. विधानसभेचेर १४७ वांगडी, लोकसभेचेर २० वांगडी, राज्यसभेचेर १० वांगडी ओरिसा राज्याचें प्रतिनिधित्व करतात. वरिश्ठ न्यायालयांत एक मुखेल न्यायमूर्ती आनी ४ पालवी न्यायमूर्ती आसात.
अर्थीक स्थिती: वट्ट १.५६ कोटी हेक्टर जमनींतली ४९.६ लाख हेक्टर जमीन रानाखाला आसा. सुमार ८ लाख हेक्टर जमीन पडंग, ७.२३ लाख हेक्टर जमीन चरोव आशिल्ली आसा. पिकावळीक फाव आशिल्ली ८७.४३ लाख हेक्टर जमनीतल्या १८.७९ लाख हेक्टर जमनीक उदक पावलां. शेताचेर ७६% लोक जियेतात.. राज्याचे येणावळीमदली ६६% येणावळ शेतासावन मेळटा. तांदूळ, बटाट, ऊंस, दाळ, जूट, तेलबियो, चिंच, हळद, मिरसांगो, सांसवां, तंबाखू हीं पिकां राज्यांत जातात. राज्यांतल्या फळफळावळीचें निव्वळ उत्पादन ४.१ दशलक्ष टन इतलें आसा.
खनीज संपत्ती: ओरिसांत खनीज खूब प्रमाणांत मेळटा. लोखण, दगडी कोळसो, बोक्साइट, चुनखडी, क्रोमाइट, कोळसो, ग्राफाडट, डोलोमाइट हीं खनिजां मेळटात. देशांतलें २०% मॅंगनीज उत्पादन ह्या राज्यांत जाता.
उदकांतली पिकाबळ: नुस्तें मारपाक फावो तो दर्या, न्हंयो, तळीं आसून लेगीत राज्यांत हो धंदो फळादीक जावंक ना. दर्यादेगेचो आवांठ १४,३०० चौ. किमी. आसा. तातूंत बांगडे, संरगो, हिलसा हें नुस्तें मेळटा. सन १९८१-८२ त राज्यांत ८२,००० टन नुस्त्याचें उत्पादन जालें. तेवरवीं सादारणपणान ४ कोटी रूपया येणावळ मेळटा.
उध्येगधंदे: राज्यांत यंत्रसामुग्री, लोखणी नळ, रसायनां, सारें, शिमीट, चिनी मातयेच्यो वस्तू, कागद, कापड, कंवची, साकर हांचे कारखाने राज्यांत आसात. हातमाग, कापड, विडयो, खेळणी, वेतकाम, कोंड्याकाम, तांब्या-पितूळच्यो वस्तू, रूप्याचें जाळीकाम हे ल्हान उद्देगय राज्यांत चलतात.
राउरकेला हांगा हिंदुस्थान स्टीलचो कारखानो आसा. तातूंत वर्साक १० लाख टन उत्पादन जाता. निकेलचो कारखानो चलता. तातूंत वर्साक १० हजार टन उत्पादन जाता. राज्यांतल्या ९००० उद्देगीक वसाहतींनी ६४,७९८ लोकांक काम दिवपाची क्षमता आसा. तातूंत ७,१७८,८६ लाख भांडवल घोळटा. कटक हें मुखेल उद्देगीक केंद्र आनी उद्येगाची बाजारपेठ जावन आसा. पुरी, बालासोर, संबलपूर, चौद्धर आनी पर्लाकिमिडी हांगा वेपार चलता.
बीज: हिराकूद धरण प्रकल्प, बालीमेला हायड्रो इलेक्ट्रिक प्रकल्प, मेखाकुंडा हायड्रो प्रकल्प, इंद्रावली हायड्रो इलेक्ट्रिकल प्रकल्प, हे मुखेल प्रकल्प आसात. डिसेंबर १९८६ मेरेन १२३४ मेवॉ. वीज उत्पादन जाल्लें.
