पंदराव्या शतमानाच्या मदीं पोर्तुगेजांनी ह्या जुंव्याचो सोद लायसर थंय कोणूच रावनाशिल्लो. १४५५ त हें जुंवे थेट पोर्तुगेज शेकातळा आयले. १९७५ त ह्या जुंव्यांक पुरायपणान पोर्तुगेजांकडल्यान स्वतंत्रताय मेळ्ळी. हांगाचे वट्ट लोकसंख्येतले सुमार ७१% लोक भरसल्ल्या वशांचे (मुलाटो), २८% निग्रो आनी उरिल्ले हेर आसात. धर्मीक नदरेन सुमार ९० % वयर लोक रोमन कॅथलिक धर्म पाळटात. येरादारीची चडशी उदरगत हांगा जावंक ना, शिक्षणाचें प्रमाण बरें आसलें तरी उंचेल्या पांवड्यावयल्या शिक्षणाची व्हडलीशी वेवस्था ना. आरिस्तिदेस मारिया परैरा हो हांगाचो राष्ट्रपती आसा. साल जुंव्यावयल्या इशार्गु, हांगा सगळ्यांत बरो विमानतळ आसा, जाल्यार सांव व्हिसेनो हांगाचें मोंडेलू हें मुखेल बंदर आसा. इश्कूद हें हांगाचेण अधिकृत चलन, जाल्यार पोर्तुगेज ही अधिकृत राजभाशा.
- - कों. वि. सं. मं.
केरकार, केसरबाय:
(जल्म: १३ जुलय १८८२, केरी – फोंडें; मरण: १५ सप्टेंबर १९७७, मुंबय).
नामनेची गोंयकान्न शास्त्रीय संगीत गायिका. तिचो जल्म एका संगिती घराण्यांत जालो. तिचे आवयचें नांव भीमाबाय आशिल्लें. ल्हानपणासावन तिका संगीताची ओड आशिल्ली. गोड आवाजाची देणगी तिका जल्मजात मेळील्ली. जात्रेच्या दिसांनी जावपी गवळण कालो ह्या नाटिकेसारक्या कालोप्रकारांत केसरबाय कृष्णाची भूमिका करताली आनी ते भूमिकेंतलें तिचें गायन आयकुपाखातीर शेजारच्या गांवांतल्यान लोकांची गर्दी जाताली.
घरांतल्या संगीताच्या शिक्षणान तिचें समाधान जालेंना. तिका शास्त्रीय संगीत शिकपाची उपाट इत्सा आशिल्ली. त्या काळांत नामनेचो गायक पं वझेबुवा दिवचल लागसार आशिल्ल्या लामगांव गांवांत श्रीमंत लामगांवकार देसाय हांगेर रावतालो. थंय बुवाकडेन संगीराचें शिक्षण घेवपाखातीर ती आवयवांगडा बिराड करून रावपाक गेली. सुमार दोन वर्साम तिणें बुवाकडल्यान तालीम घेतली. उपरांत, बुवाक भोंवडेर वचचें पडिल्ल्यान तिची तालीम बंद जाली. ह्या वेळार केसरबायची पिराय सुमार इकरा वर्सांची आशिल्ली. तिचें सवाय वर्स तालमीबगर गेलें. पूण तिचो संगीताचो रियाज नेमान चालू आशिल्लो आनी संगीताचें शिक्षण घेवपाची तळमळ वाडत आशिल्ली. संगीताचें उंचेलें शिक्षण घेवपाची तिची वेवस्था जावंची म्हूण केरकार कुटूंब १९०८ त मुंबय गेलें.
मुंबयंत त्या काळांत सतार, पखवाज आनी गायन हे कलेंत फिशालंकाय जोडिल्लो बरकतूल्लाखाँ हाचें नांव गाजतालें. ताच्याकडल्यान तालीम मेळोवप भोव कठीण आशिल्लें. पूण केसरबायचो ताळो, लय आनी गायन पळोवन ताणें तालीम दिवपाचें मान्य केलें. ही तालीम केसरबायक अखंड पांच वर्सां मेळ्ळी. फुडें खाँ सायबाक पतीयाळा संस्थानचो दरबारी गायक म्हूण नोकरी मेळिल्ल्यान ही तालीम सुटली. सतातीयाकडल्यान घेतिल्ल्या हे लयप्रधान गायकीचो उपेग केसरबाय आपल्या फुडल्या जिविंतांतली संगीतांतली उदरगत घडोवन हाड्पाक जालो. तिची फुडें जी प्रगती जाली, तातूंत बरकतुल्लाचो म्हत्वाचो वांटो आसा. तिच्या उपरांतच्या गायनांत एका स्वराकडल्यान दुसर्यार स्वराकडेन वतना अती सूक्ष्म आंदोलनां दिसून येतालीं, तीं सतारीचीं आंदोलनां आशिल्लीं.
शिक्षण बंद जालें तरीकूय केसरबायची शिक्षणाची तळमळ वाडत आशिल्ली. त्या काळांतलो नामनेचो असो गावपी पंडीत भास्करबुवा बखले हाका विनंती करून, व्हड यत्नांनी तिणें शिकवण मेळयली. पूण देड वर्सांउपरांत बुवान पुण्याक क्लास सुरू केल्ल्यान ताका पुण्याक वचचें पडलें आनी तीय तालीम बंद जाली. तालीम बंद जाली तरीकूय केसरबाय निर्शेलीना. शास्त्रीय संगीताच्या शिक्षणाचो तिचेकडेन सांठो जाल्लो तरी आनीकूय उंचेलें शिक्षण घेवपाची उमळशीक तिका लागिल्ली. ती योग्य गुरूच्या सोदांत आशिल्ली.
भास्करबुवा केसरबायक शिकयता आसतना, भास्करबुवाचो गुरुजी खाँ साहेब अल्लादिया खाँ, हो केसरबायची ताचेकडेन वळख आशिल्ली. ताचेकडल्यान शिक्षण घेवपाची तिच्या मनांत उपाट इत्सा आशिल्ली. सुर्वेक सावन आतांमेरेन गायनाच्या शिक्षणांत येवपी आडमेळ्यांक तिणें धाडसान तोंड दिल्लें. तशेंच हे खेपेय तिणें उपाट यत्न केले आनी तिच्या यत्नांक यश आयलें. कारवीरचो छत्रपती शाहू म्हाराज, कलकत्याचो संगीताचो शौकीन गिरेस्त शेट लाला दूलीचंद आनी मुंबयचो श्रीमान शेट विठ्ठलदास व्दारकादास ह्या तिगांयवरवीं केसरबायन खाँसायबाक विनंती करतकच कांय अटींचेर खाँसायबान मान्यतात दिली. तालीम सुरू जाली आनी १ जानेवारी १९२५ दिसा संगीतांतल्या व्हड जाणकारांचे उपस्थितींत गंडा बंधन सुवाळो मोट्या दबाज्यान जालो.
ज्या अटींचेर खाँ सायबान केसरबायक शिक्षण दिवपाचें मान्य केलें, त्या अटींचो विचार केल्यार अशें दिसून येता की खाँसायबाक केसरबाय ही एकटीच जयपूर घराण्याची गायकी पेलून आपली शागीर्दी सार्थ करूंक शकतली अशें दिसलां आसूंये. खाँसायबाकडेन अखंड तालीम घेवन केसरबायन जयपूर घराण्याची खरी गायकी खोलायेन आपणायली. खाँसायबाकडलो संगीताचो रियाज सकाळ सांजवेळ चलतालो. केसरबायक १९२० – १९४६ ह्या २६ वर्सांच्या काळांत खाँसायबाचें मोलादीक मार्गदर्शन मेळ्ळें. तिणें ह्या काळांत, कितल्योश्योच ऊंच पांवड्याच्यो मैफली सादर केल्यो. संगीतांतल्या जाणकारांनी तिच्या गायनाची उपाट तुस्त-तोखणाय केली.
केसरबायचे खूब सत्कार जाले. एप्रिल १९३८ त, कलकत्याच्या
