सर्वनाम: कोंकणींत हीं सकयलीं सर्वनामां आसात.
१. पुरुशवाचक सर्वनाम: हातूंत पयलो पुरुश, दुसरो पुरुश, तिसरो पुरुश अशे वांटे आसात. सकयल्या तक्त्यांत तांचीं रुपां दिल्यांत:ब्
२. आत्मवाचक सर्वनाम: आपूण, स्वता.
३. निर्देशक सर्वनाम: तो, ती, तें, हो, ही, हें.
४. प्रस्नार्थक सर्वनाम: कोण, कितें.
५. संबंदवाचक सर्वनाम: जो, जी, ज; तो, ती, तें.
विशेशण: कोंकणींत हीं सकयलीं विशेशणां पळोवंक मेळटात.
१. पुरुशवाचक विशेशण: बरो, बरी, बरें; गोरो, गोरी, गोरें. हांकां लींग आनी वाचनाप्रमाण पुरतो विकार लागता. भागेवंत, दयाळ, मोगाळ आदी विशेशणांक अंशीक विकार लागता. देखीक: भोगेवंता, भागेवंती, मोगाळ. मोगाळी, कोडू, गोड, दाट, सोबीत आदी विशेशणां अविकारी आसात.
२. निर्देशक विशेशण: हो, ही, हें; तो, ती, तें.
३. परिमाणक विशेशण: एक, दोन, पयलो, दुसरो, अर्दो, दोडो, इतलो, कांय, खूब.
४. प्रस्नार्थक विशेशण: कोण, कितलो, कितें, कसलो आदी.
५. सर्वनामीक विशेशण: म्हजो, तुजो, ताचो, रामाचो, भुरग्यांचो, घरचो आदी.
६. प्रतिबंदी विशेशण: केवल, मात्र/मात, एकूच.
क्रिया: कोंकणींत आज्ञार्थी रूप क्रियेचो धातू दिता.
देखीक: कर्, वच्, खा, पिये/पी, धांव् आदी धातू रुपां, धातूक, कुसां लावन क्रियेचीं हेर रुपां घडयतात.
देखीक:
चल् + ता = चल्ता.
खा + तलो = खातलो.
धाव् + अन् = धांवन्.
नाच् + अप् = नाचप्.
नाचप, धांवप, शिकप आदी अप् कुसां लायल्लीं रुपां भाववाचक नामां आसात. भासविज्ञानीक नदरेन बरयल्लीं कोंकणी व्याकरणां देवनागरींत नाशिल्ल्यान, शाळेच्या पाठ्यपुस्तकांनी हीं रुपां क्रिया म्हूण शिकयतात. कोंकणींत क्रियेक सैत पुरुश लागता.
देखीक: हांव (दादलो) जेवलों. हांव (बायल) जेवली/जेवलें. आमी (दादले) जेवले. आमी (बायलो) धांवल्यो. आमी (दादले आनी बायलो) धांवलीं – क्रियेक वर्तमानकाळ, भूतकाळ आणी भविश्यकाळ लागतात.
देखीक: हांव धांवतां, हांव धांवलों, हांव धांवन.
क्रियांचे वर्ग:
१. क्रियांचे सकर्मक आनी अकर्मक अशे वांटे करूं येता. खा, हाड, सांग हे क्रियांक कर्म लागता. देखून तांकां अकर्मक क्रिया म्हण्टात.
२. मुखेल आनी सहायक क्रिया कोंकणींत आसात. सहायक क्रिया दुसरे क्रियेवांगडा येता.
देखीक: हांव करतां आशिल्लों. ह्या वाक्यांत करता मुखेल क्रिया आनी आशिल्लों सहायक क्रिया.
३. नियमीत आनी अनियमीत क्रिया अशे क्रियांचे वांटे जातात. नियमीत क्रिया नेमांक धरून घोळटात.
देखीक: धांव, धांवता, धांवलो, धांवन....
अनियमीत क्रियांक नेम दिवंक मेळनात.
देखीक: वच, गेलो, वेतलो/वतलो, वेतां/वतां.... खा, खाता, खालो/खेलो/खायलो....
४. प्रेरणार्थक क्रिया: आपणांक वा दुसर्याक करणी करूंक लावपी क्रियेक प्रेरणार्थक क्रिया म्हण्टात.
देखीक: खावय, नाचय, मागय, हाडय, बरय, लाय, रोय आदी क्रिया प्रेरणार्थक क्रिया न्हय पूण धातू. तांचे प्रेरनार्थक धातू अशे आसात: बरोवंक लाय, लावंक लाय, चोवंक लाय, रोवंक लाय.
क्रियाविशेशण: कोंकणींत अविकारी आनी विकारी क्रियाविशेशणां आसात. अविकारी क्रियाविशेशणांचे प्रकार अशे आसात.
१. रीतवाचक क्रियाविशेशण: क्रिया कशी जाता वा जाली तें सांगता.
देखीक: बेगीं, अशें, एकदम, हळू.
२. थळवाचल क्रियाविशेशण: क्रियेचें थळ सुचयता.
देखीक: हांगा, थंय, लागीं, वयर, पयस.
३. काळवाचक क्रियाविशेशण: क्रिया केन्ना घडली तें सांगता.
देखीक: आज, पोरूं, काल, जेन्ना.
४. परिमाणवाचक क्रियाविशेशण: क्रियेचें परिणाम दाखयता.
देखीक: चड, खूब, भोव.
५. प्रस्नार्थक क्रियाविशेशण: खंय, कितें, केन्ना, कित्याक आदी. विकारी क्रियाविशेशणां कोंकणींत घोळटात.
देखीक: आंबो बरो पिकला. पेर बरें पिकलां. ह्या वाक्यांनी बरो आनी बरें क्रियाविशेशणाचें काम करतात. कर्त्याच्या लिंगा आनी वचनाप्रमाण तांकां विकार लागता.
निपात: दुसर्या रुपांवांगडा येवपी स्वतंत्र रुपांत निपात म्हण्टात. संप्रदायीक कोंकणी व्याक्ररणांत, निपात हो क्रियाविशेशणाचो एक भाग. कोंकणींत हे सकयले निपात आसात.
१. प्रस्नार्थक निपात: व्हय, गी, काय, गाय आदी.
देखीक: तो जेवलो व्हय?.
२. न्हयकारी निपात: न्हय.
३. तुलनात्मक निपात: परस, वर्न, की आदी.
४. संबोधन निपात: आगा, आगे, रे, गो आदी.
५. बळ घालपी निपात: च.
देखीक: तोच.
६. समोवेशक निपात: इ/यी/य.
देखीक: ताकाय, तोयी.
७. अनिश्चित निपात: एक, बी.
देखीक: धाएक, आवाज बी.
समुच्चय: दोन उतरां वा वाक्यां जोडपी उतराक समुच्चय म्हण्टात. कोंकणींत दोन प्रकारचे समुच्चय आसात: समानाधिकरण समुच्चय आनी
