घातक दुयेंसय टाळूं येता.
भारतांत कांय जोडपीं समाजीक कारणांक लागून गर्भाचें लिंग पयलींच वळखुपाखातीर उत्सुक आसतात आनी पारख करून स्वताक जाय त्या लिंगाची निवड करून निश्कारण गर्भापात (M. T. P.) आनी बालहत्या (infanticide) चुकोवंक येता.
पारख करपाची पध्दत: गर्भाभोंवतणचें पिशवेंत वा आवरणांत जें उदक आसता, (amniotic fluid) तें सूय तोपून भायर काडप, हाका amniocentesis अशेंय म्हण्टात. ह्या उदकांत मेळिल्ल्या पेशींची उदरगत (culture) करून तांचो अभ्यास करप, हाका karyotyping अशें म्हण्टात. ह्या पेशींभितर बार बॉडी Barr Body नांवाचो एक सूक्ष्म गुळो आसा वा ना हाचो तपास करप. गर्भ जर स्त्रीलिंगी आसात, जाल्यारूच तातूंत Barr Body आसता आनी Barr Body नासत जाल्यार गर्भ पुल्लिंगी आसा, असो अदमास काडूं येता.
हालींतेंपार एक नवी पध्दत आयल्या, जिका कोरियोन बायोप्सी (Chorian Biopsy) म्हण्टात. हातूंत गर्भांतल्या कोरीयोन नांवाच्या एका खासा वांट्याचो कुडको काडून तपासतात आनी गर्भाचें लिंग पारखितात. हो तपास करतना गर्भपात जावपाची शक्यताय मात बरीच वाडटा.
कायदे: गर्भलिंग पारख भारतांत सगळेकडेन करतात. ताचे आड वा ताका तेंको दिवपी असो कायदो ना. फकत महाराष्ट्र राज्याभितर गर्भलिंग पारख करपाच्या सगळ्या पध्दतींचेर बंदी घाल्या.
गर्भलिंग पारख करची न्हय हें नत परगटावन भारतांत बरेच पंगड आनी लोक असले पारखेआड बोवाळ करीत आसात. गोंयांत आयजमेरेन असली पारख (test) करतात. ताच्या आड सरकारान सद्यातरी कसलोच कायदो हाडूंक ना.
-डॉ. विजय तळावलीकार
गर्भाधान: गर्भाधान म्हळ्यार गर्भाचें आधान म्हळ्यार ‘दवरप’ (आ+धि= दवरप, प्रतिष्ठापना करप). गर्भाची स्त्री- शरिरांत संस्कारपूर्वक थापणूक करप. ‘धाता गर्भदधातु ते’ ह्या मंत्रावेल्यान हें नांव आयिल्लें आसा.
मनशाचे उदरगतीचे पयले अवस्थेंत शरीरसंबंद, गर्भसंभव आनी अपत्यप्राप्ती हे सैमीक विधी आशिल्ले. तांका उपरांत प्रगत अवस्थेंत संस्काररुप मेळ्ळें. गर्भधान हो हिंदूच्या सोळा संस्कारांमदलो पयलो संस्कार आसून तो भुरग्याच्या जल्मापयलीं करपाचो आसता.
संहिताग्रंथांत गर्भाधानाचो प्रत्यक्ष उल्लेख ना. पूण गर्भधारणा, गर्भाच्यो देवता, हांचेविशीं (ऋग्वेद १०.१२४ अथर्व ५.२५) उल्लेख आसात. उपनिषदांत पुत्रमय विधीचो उल्लेख येता. बृहदारण्यक उपनिषदांत अर्थर्ववेदीय मंत्र दिवन ऋतूप्राप्तीच्या चवथ्या दिसा करपाचो विधी सांगला. तातूंत साळी काडून शीत करचें आनी तूप घालून आहुती दिवची अशें म्हळां. शांख्यायन गृह्यसूत्रांत ‘चतूर्थीक्रम’ लग्नाचे चवथे राती करचें आनी ‘अध्यंडा’ वनस्पतीचो रोस घोवान बायलेचे उजवे नाकपुडयेंत पिळचो अशें म्हळां. वैखानससूत्रांत हे विधीक ऋतूसंगमन अशें म्हळां. उपरांत लग्नाची पिराय सकल आयली आनी ‘चतुर्थीकर्म’ रद्द जावन त्या जाग्यार ऋतूप्राप्ती उपरांत चवथ्या दिसा करपाचो ‘गर्भधान विधी’ प्रचारांत आयलो.
सद्या प्रचलीत आशिल्ल्या गर्भाधानाचें विधान सूत्रग्रंथांत केल्लें आसा. भश्टी न्हाल्ल्या दिसासावन पांचव्या ते सोळाव्या दिसामेरेन केन्नाय हो संस्कार नवे लग्न जाल्ले बायलेविशीं करपाचो आसता. ह्या संस्काराफाटल्यान दोन हेत आसतात. १. स्त्रीक्षेत्राचें शुध्दीकरण आनी २. बरे प्रजेचे जनन. स्मृतिकारांनी ह्या संस्कारांची तिथी, नक्षत्रां आनी ताचंा फळ हांचें विवेचन केल्लें आसा. बौधायन सूत्रांत बायल वायट नक्षत्रार भश्टी जाल्यार भुवनेश्वरी शांती करची अशें सांगला. ह्या सूत्रांत ते संबंदीचो विधी आसा.
गर्भाधानांत सुर्वेक घोव पुण्याहवाचन आनी नांदीश्राध्द करता. उपरांत गृह्याग्नीत विष्मूक स आनी प्रजापतीक एक अश्यो सात आहुती दितात. ह्यो आहुती चरूच्यो म्हळ्यार शिताच्यो आसातात. मागीर ‘उदीर्ष्वात: पतिवती. . .’ (ऋ १०.८५.२१) हो मंत्र म्हणून बायलेचे उजवे नाकपुडयेंत अश्वगंधेचो वा दुर्वोचो रोस पिळटात. बायलेक उदेंतेकडेन तोंड करून बसयता आनी घोव फाटल्यान उबो रावन वयलेतरेन रोस पिळटा. उपरांत बायलेच्या हातान ब्राह्मणाक पांच फळांचें दान करता. रातचें समागमाच्या वेळार, बायलेच्या जननेंद्रियाक स्पर्श करून घोव फुडें दिल्लो मंत्र म्हण्टा.
विष्णुर्योर्नि कल्पयतु त्वष्टा रूपाणि पिंशतु। आ सिव्चतु प्रजापतिर्धाता गर्भं दधातु ते ।। गर्भ धेहि सिनीवालि गर्भं धेहि सरस्वति। गर्भं ते अश्विनौ देवावाधत्तां पुष्करस्त्रता।। हिरण्ययी अरणी यं निर्मन्थतो अश्विना। तं तो गर्भं हवामहे दशमे मासि सूतवे।।
(ऋग्वेद १०.१८४.१-३)
समागमा उपरांत दादल्यान न्हांवचें अशें सांगलां. बायलेक न्हाणाची गरज ना.
लौकिक विधी: गर्भाधानाचे रातीकडेन घोव-बायलेक एककडेन बसोवन बायलेकडल्यान घोवाची पूजा करून घेतात. बायलेची सवाशिणीवरवीं होटी भरतात. रातची शेज सजोवन दिवली लायतात. शेजे म्हऱ्यांत मिठायेचें ताट आनी सुपारेचो करंड दवरतात. दुसऱ्या दिसा घोव-बायलेक एकठांय बसोवन आरती करतात. सकाळची शेज काडपी बायलेक पैशे मेळटात. गोंयांत हो विधी ‘फळसोबन’ ह्या नांवांन प्रसिध्द आसा. खास करून ब्राह्मण समाजांत आनी कांय कडेन हेर जातींतय हो विधी प्रचलीत आशिल्लो दिसता.
कृ. पित्रे
गल्स्ट्रांड, आल्व्हार: (जल्म: ५ जून १८६२, लांतस्क्रूना; मरण: २८ जुलय १९३०, स्टॉकहोम).
स्वीडिश दोळ्यांचो वैज. उप्साला, व्हिएन्ना आनी स्टॉकहोम हांगा ताचें शिकप जालें. ताणें १८८८ त वैजकीची पदवी घेतली आनी १८९० वर्सा ‘दोळ्यांचे विकार’ ह्या विशयांतली डॉक्टरेट मेळयली. ते उपरांत तो स्टॉकहोम हांगाच्या कॅरोलीन इंस्टिट्यूटांत ‘दोळ्यांचे विकार’ ह्या विशयाचो व्याख्यातो जालो.१८९४ ते १९१३ मेरेन उप्साला विद्यापीठांत त्याच विशयाचो प्राध्य़ापक म्हूण ताणें काम केलें. १९१४ सावन त्याच विद्यापीठांत तो भौतिक प्रकाशकी (Physical Optics) आनी शरीरक्रियात्मक प्रकाशकी (Physiological Optics) ह्या विशयांचो प्राध्यापक आनी संशोधन मुखेल जालो.
विंगड विंगड पारदर्शक माध्यमांतल्यान, खास करून दोळ्यांतल्या माध्यमांतल्या उजवाडाचें प्रणमन (refraction), दोळे आनी उजवाडाचें पातळप (dispersion) हांचे संबंद आनी दोळ्यांतल्या उजवाडाच्या प्रतिमांच्या घुस्पागोंदळाची सोडवणूक हे ताच्या संशोधनाचे विशय आशिल्ले. दोळे तपासपाखातीर ताणें ‘Gullstrand Slit Lamp’ हें साधन सोदून काडलें. दोळ्याच्या किरणवक्रीभवनाविशीं (dioptrics) ताणें केल्ल्या मोलादीक संशोधनाखातीर ताका १९११ त शरीरक्रियाविज्ञान आनी वैजकी ह्या विशयांखातीर आशिल्लो नोबेल पुरस्कार फाव जालो.
-कों. वि. सं. मं.
गवंचळकार, रवींद्र वासुदेव: (जल्म: १ एप्रिल १९३४, म्हापशें-बारदेस).
गोंयचो सुटके झुजारी. ताणें माध्यमिक मेरेन शिक्षण घेतलें. ‘नॅशनल काँग्रेस गोंय’ संघटनेचो तो वांगडी आसलो. उपरांत जनार्दन शिंक्रे, फ्रेंक आंद्रादे, गिलबर्ट रिबेलो हांच्या मार्गदर्शनाखाल ‘गोंय सोडात’ चळवळींत ताणें वांटो घेतलो. बारदेस तालुक्यांतल्या गांवांनी बसका घेवन, थंयच्या लोकांमदीं सुटके झुजाविशीं खबरो पातळावपाक ताणें बॅरिस्टर नाथ पै
