चवळी मूर्तीपूजा बंद केल्ली, तेन्ना कागदाचेर गणपतीचे चित्र काडून पूजा म्हण्टात. गोंयांत चवथी दिसांनी फोग, माराण पेटोवपाची चाल आसा. श्रावणाचे शुक्ल चवथीसावन भाद्रपद शुक्ल चवथीमेरन ‘पार्थिव। गणेशपूजा' म्हूण गणपतीचे पूजन करतात. भाद्रपद चवथीक भांगराची गणपती करून ताची पूजा करतात. ती मूर्त पुरोयताक दान करती, अशे লাবাসা. - नारायण रामचंद्र केळकर चवळीः (मराठी- चवळी, आळसुंदे; हिंदी- लोबिया, लोटा; इंग्लीश- काऊ-मार्बल काचांग, काचांग-पी; लॅटीन- विग्ना काचांग चवळेचे रॉप हे जायत्या प्रकारांचे आसूक शकता. म्हळ्यार तें पसरट, लांबोडें, उबें, मोटवें नाजाल्यार वालीसारखें माटवार चडपी आसूक शकता. चवळेच्या पानांची लांबाय ७.५ ते १५ सेंमी. इतली आसता. पानां गाड पाचव्या कोरीचों आसतात. चवळेच्या रॉपाचे कांड आनी खांदयो पांचव्यो नाजाल्यार गोबरा कोराच्यो आसतात. चवळेचीं पाळां तंतुमय (hbrous) प्रकाराचीं आसून तांचेर बारीक-बारीक पुळयो हवेतलें नत्र ओडून ते जमनीत सांठोवपाची तांक आसता. हाका लागून चवळेच्या फुलांचो रंग जातीप्रमाण धवी, लेव जांबळो वा सदाफुलीच्या फुलांच्या कोरासारको आसता, चवळेच्या सांगांची रंग पोपटी, च्यॉकलेट, लेव हळडुवो वा तांबूस पाचवो असो जातीप्रमाण थारता, सांगो ७ ते ८ सेंमी. इतल्यो लांब आसू येतात आनी तातूंत ८ ते २० ब्रियी आसतात. चवळेचे पीक पूर्वेिल्ल्या काळासावन घेत आयल्यात. ह्या पिकाचो ह्या पिकाची लागवड खूब आदल्या काळासावन म्हळ्यार वेदकाळासावन चलत अायल्या. हें पीक वड करून उश्ण वाठारांनी लायतात. भारतांत चवळेची पिकावळ सगळ्या राज्यांनी आनी केंद्रशासित प्रदेशांनी करतात. संवसारांत चवळेचे सगळ्यांत चड पीक आफ्रिका खंडांत आसा (९०%). तेभायर हें पीक आशिया, अमेरिका, युरोप, ऑस्ट्रेलिया ह्या देशांतूय मध्य प्रदेश ह्या राज्यांनी चवळेची लागवड जाता. भारतांत वट्ट २६ लाख हेक्टर जमीन चवळेचे लागवडीखाल आसून ताचे वसुंकी उत्पन्न सुमार १९ लाख टन इतले जाता. गॉयांत १३,००० हेक्टर जमनीचेर चवळी पिकता आनी ताचे सरासरी उत्पन्न ५००-६०० किग्रॅ. दर हेक्टरा फाटल्यान मेळटा. - प्रकार आनी जाती: मोठवी आनी पसरट वा वालीप्रमाण वाडपी अशे चवळेचे दोन मुखेल प्रकार आसात. वेवसायिक शेतीखातीर मोटवे जातीचीच वापर करतात. चवळेच्यो सुदारीत अश्यो २०-३० जाती आसात. तातूंतल्यो मुखेल जाती अश्योः सी- १५ २: हे जातीचे पीक १०५-११० दिसांनी तयार जाता. हो जात पाल्याच्या साच्याखातीरूय हेिची वापर करतात. ही जात दरेक हेक्टरी १५ ते २० क्विंटल उत्पन्न दिवंक शकता. हे जातीच्या बियांचो रंग २. पुस7-दो-फसली: हे जातीचे पीक ८५-९५ दिसांनी तयार जाता. हे जातीचे उत्पन्न ३०-३५ क्विंटल इतलें आसता आनी बियांची कोर এ3 4 त्कॉकणी दिशवकोश : 9 धवसार अासता. हेभायर हेर जायत्यो सुदारीत जाती संशोधनांतल्यान तयार केल्यात. तातूंत डी.पी.सी. एल् (D.P.cL) २१० हे जातीचो आस्पाव जाता. तेभायर गोरवांचे खावडीखातीर के-३९७, के-५८५, एस्. ४५० हांचीय अस्पाद जाता. लागचड: चवळेचे पीक उपोशण कटिबंधी वाठारांत तशेच उषण वात्प्ररांत लावपाक जाता. हें पीक उणें उदक अाशिल्ल्या वाटप्ररjल घेवपाक जाता. ह्या पेिकाची वाड २७° से. ते ३५° से. ह्या तापमानांल बरेतरेन जाता. हे पीक तरांतरांच्या जननीचेर घेवपाक जाता. पूण आंबट (acidic) आनी क्षारीय (akaline) जमनींत हें पीक बरेभशेन जाता. ह्या पिकाची जमीन एक दोनदां खणून माती बारीक करून घेतात. चवळेचे दरेक हेक्टराफाटल्यान २०-२५ किग्रॅ. बी वापरतात. पूण गोखांचे खावडीपासत हैं पीक घेवपाचे अासत जाल्यार तशेच सान्याच्या पाल्याखातीर लायिल्लें आसल्यार हॅक्टरी ३५-४५ किग्रॅ. बों वापरतात. बीं लावचेपयलीं बियांक ‘थायरेंम' आनी ‘रायझोबियम् कल्चर हीं वखदां बरेभशेन चोळून लायतात. सर्द पीक लायतना, ३०-३५ सेंमी. अंतराचेर वळी मारून बीं रोयतात; तशेंच रोपांतले अंतर ८-१० सेंमी दवरतात. पूण वांयगण पेिकाखातीर दोन वळीतलें अंतर २५-३० सेंमी. दवरतात. चवळी हे एक द्विदलीय (leguminous) पीक आशिल्ल्यान ताका नत्राची पुरवत्रे पाळांतल्यान जाता. पूण ह्या पीकाक दरकी हॅक्टर सुवातीक १० ते १५ नत्र, ५०-६० किग्रॅ. स्फुरद आनी ४०-५० किग्रॅ. पालाश अशीं सारी देितात. तशेंच दर हेक्टर सुवातीक १० टन कुशिल्लें शेणखत जमनीत वापरतात. चवळेच्या पेिकाक वांयगण अानी गिमांत तशेच खास करून फुलां येवपाच्या वेळार ३-४ फावट उदकाची पुरवण करची पडटा. उत्पन्न आनी पीकः चवळेचे पीक हें वाल वा तरन्या सांगांखातोर वापरपाचे आसल्यार ४५-९० दिसांभितर काडूक जाय. पूण चवळी ही कड्डणाच्या रुपांत वापरपाची आसल्यार ह्या पिकाक ९० ते १२५ दीस चवळेचे पीक काडटात आनी ह्यो सांगो मळार घालून मळटात. लायेिल्लें चवळेचे पोक ४०-४५ दिसांभिंतर काडपाक जाता. गोरवांच्या पाल्याखातीर पीक लायत जाल्यार चवळेच्या पेिकाचे उत्पन्न दरको हेक्टरा फाटल्यान २५०-३५० क्विंटल इतले मेळपाक शकता. तेचपरी कड्डणांखातीर लायेिल्ल्या पेिकाचे उत्पन्न जातीप्रमाण, दर हेक्टराक १२-१५ क्विंटल मेळूक शकता. रोग आनीी उपायः चवळेच्या पिकाक नडणी, रोग आनी केिडी हांचेपसून बादा जावंक शकता. ‘अॅन्प्रेकनोज' (Anthracnose) हा रोगाक हो रोग आळाबंदा हाडपाखातीर रोगप्रतिबंधक अश्यो जाती लायतात; तशेंच बीं लावचेपयली बियांक 'थायरम' हें वखद चोळून लायतात. ह्या रोगाचेर आनीक एक उपाय म्हळयार पीक आदलून-बदलून घेतात. चवळेच्या पिकांक लागपी हेर रोगांमर्दी Bacterial Leat Bight (करपो रोग) हो आनीक एक रोग जावन आसा, ह्य रोगाक लागून तरनी आनी बरे तरचे बी वापरतात. तशेच पिकाचेर ‘फायटोलान' हे बुरशीनाशक वखद फवारतात. ‘पावडरी निल्डयू (Powdery Mildew) ह्या रोगाक (चितो) तयार जाता. हाका लागून रॉप बावत आनी सुकपाक लागता. ह्या रोगाआड उपाय म्हूण पिकाचेर सल्फरयुक्त वखदां फवारतात. हेर
