घरांत, देवा म्हऱ्यांत पुजेक लावपाची चाल आसा,त्याच स्वरुपाचो हो प्रकार अशें दिसता. एकाद्रया गांवांत जल्मीदेवाची स्थापणूक जाल्या उपरांत, ताच्या अधिकारांत येता तो जागो,जल्मी परंपरा आशिल्ल्या हेर खंयच्याय घराण्यान वसयलो आनी थंय ताच्या घराण्याचो 'जल्मीदेव'स्थापन जालो,जाल्यार मुळाक स्थापन जाल्लो जल्मीदेव,त्या गांवचो म्हाल जल्मी जाता.देख दिवची जाल्यार केपें तालुक्यांतलो आमोणें हो गांव,पोरनें नार्वें (दिवचल तालुको) गांवच्यान आपलो जीव वाटोवपाखातीर आयिल्ल्या गावडो जमातीच्या एका पुरसान वसयलो.हो पुरूस मेल्या उपरांत ताची स्थापणूक ताचे मूळ मठयेंत जाली.उपरांत ह्या गांवचे कक्षेंत येवपी कटोवाडो नायक जातीच्या एका पुरसान वसयलो आनी थंय जल्मीदेवाची स्थापणूक जाली.तेन्ना गावडो जमातीच्या जल्म्याक गांवचो म्हाल जल्मी (मूळ वा पयलो)म्हूण मान प्राप्त जालो.आमोणें गांवचो हो जल्मी,चंद्रवाडीच्या बावीस गांवचो म्हाल जल्मी म्हुण मानतात. आमोणें गांवच्या ह्या म्हाल जल्म्याच्या फातराची स्थापणूक जमनीर केल्ली मेळटा;जाल्यार चंद्रनाथ पर्वतार,जल्म्याच्या मठांत,एका ताटांत कांय ल्हान ल्हान वाटकुळेंचशें फातर दवरिल्ले दिसतात,जांकां 'जल्मी' मानतात.हातुंतलो एक मूळ पुरूस वा जल्मी जाल्यार हेर त्या घराण्याचे पुर्वज वा पुरीस. काणकोण तालुक्यांतल्या,श्रीस्थळ गांवांत नुयेंकारांची घरवय आसा.हे घरवयेंत जल्म्याचो फातर स्थापन केल्लो दिसता,जाल्यार तांच्या घराण्यांतल्या हेर पुरसांचे फातर थंय जल्म्या म्हऱ्यांत अशेच दवरल्यात. ज्या गांवांनी जल्मीदेव ग्रामदेव जावन आसा थंय,हिंदू वांगडा किरिस्तांवय ताका भजतना दिसतात. जल्मीदेव हो गांवचो मूळ पुरुस जाल्ल्यान ताचे वंशावळीकडेन,जल्म्याच्या पूजेवांगडा,गांवचें हेर देव-देवस्पण करपाचोय अधिकार आसता.गांवच्यो शिमो बांदप,देवचारांक मान करप,हेर देव-देवतांची पुजा करप,हीय जबाबदारी ताचीच उरता.हांगा जल्मी हें उतर पुजारी ह्या अर्थान घेतात. गोंयांत जल्म्याच्या घराण्याकच,कांयकडेन जल्मी हेंच आडनांव लायिल्लें दिश्टी पडटा.जाल्यार कांयकडेन 'गांवकार','वेळीप'हीं ग्रामसंस्थेतल्या तांच्या अधिकाराचीं नांवां लायिल्लीं दिसतात.आमोणें गांवांतल्या नायक जातीच्या जल्म्याच्या घराण्याक 'शेटकार'म्हणटात. हाचेवेल्यान असो निश्कर्श काडूं येता,तो म्हळ्यार ज्या जाग्यांनी,जल्म्याच्या वंशजाकडेन फकत जल्मीपण करपाचो अधिकार आशिल्लो थंय ते जल्मीच उरले, पूण जंय तांकां ग्रामवेवस्थेंतले हेर अधिकार प्राप्त जाले,वा तांच्या घराण्याक हेर नांवां पडलीं,थंय तांचें नांव लिपून दुसरीं नांवां वयर आयलीं. गावडो वा नायक दोनूय समाजांच्या लग्नसंबंद तांच्या जातीच्या हेर घराण्यांकडेन जातात.जल्म्याचे लग्नसंबंद फकत जल्म्याच्याच घराण्याकडेन जुळटात अशें ना. एका तेंपार,गावडो आनी नायक दोनूय समाजांतले लोक कोंबे कापप वा सोऱ्याक आफडप ह्यो गजाली निशिध्द मानताले.देखून गांवच्या देव-देवचारांक जर असलो मान करपाचो आसल्यार तो,ताच्या उतरान दुसरो कोणूय करतालो (केपें-आमोण्यांत हें काम थाण्ग्यान करपाचें आसता).उपरांत कांय नायक समाजाच्या जल्म्यांनी जल्मी हें काम निशिध्द मानतात. जल्म्याक गांवचें देव-देवस्पण करपाखातीर थारावीक शेत-जमनी आनी येणावळी सुटिल्ल्यो आसात.कांय कारणांक लागून एकाद्रया गांवचो जल्मी आपल्या मूळ घरवयेकडल्यान वा गांवांकडल्यान जरी पयस रावलो तरी थारावीक वेळार गांवांत येवन आपलें वर्सावळीचें देवस्पण तो करतना दिश्टी पडटा. -जयंती नायक
जल्लो
डिक्टिऑप्टेरा गणाच्या ब्लॅटिडी कुळांतलो सुमार २,००० परस चड जाती अशिल्लो कीटक.तो घरांत सांपडटा.ताचें मूळ स्थान, उश्ण कटिबंधीय आफ्रिका.जल्लो हो पाखां आशिल्ल्या सगळ्यांत पूर्विल्ल्या किटकांतलो आसून ताची उत्पत्ती सुमार २५ कोटी वर्सां आदीं जाली.कीटकांच्या पुर्विल्ल्या जीवश्मांनी (Fossils)जल्ल्याचेय जीवश्म सांपडटात. जल्ल्याचे कुडीचे अवयव हेर कीटकांप्रमाणूच आसतात.ताची कुड थपकटी.ताका लांब दोरयेसारक्यो मिश्यो आसतात आनी तिकतिकीत पाखां आसतात.आंग चेपटें आशिल्ल्यान तो ल्हान खाचींत सहज रावता.सुमार अर्दा जातींतल्या जल्ल्यांक पाखां आसतात.पूण ते पाखांचो उपेग उडपाखातीर चडसो करिनात.जल्लो चडकरून उश्ण प्रदेशांत सांपडटा.जगांत आशिल्ल्या जल्ल्यांच्या सुमार १,६०० जातींतल्यो कांय थोड्योच जाती मनशाच्या वसतीस्थानांत रावतात.तातूंतल्यो मुखेल चार जाती अश्यो:१.उदेंती(ब्लेटा ऑरिएंर्टेलीस),२.अमेरिकन (पॅरिप्लॅनेटा अमेरिकाना),३.जर्मन(ब्लॅटेला जर्मनिका)आनी ४.ऑस्ट्रेलियन (पॅरिप्लॅनेटा ऑस्ट्रेलॅसीई).उदेंतेकडलो जल्लो हो सामको हळशिकावणो प्रकार,अशें समजतात.जल्लो मनशाच्या घरांत रांदचे कुडीत आनी खांची-फटींनी तशेंच पुस्तकांनी रावता.काळोख जातकच तो आपलें अन्न सोदपाक भायर सरता.तो इतलो शिटूक आनी चळप आशिल्ल्यान मनशाची मात लेगीत सुलूस लागल्यार तो पळटा.ताचे लिपपाचे सुवातेक,ताच्या शरिरांतल्यान ग्रंथींतल्यान भायर येवपी तेलकट द्रवाक लागून आनी मळाक लागून एकेतरेची घाण येता.जल्लो खंयच्याय आयदनावेल्यान भोविल्लो आसल्यार त्या आयदनाकूय घाण येता.खावचेले पदार्थ तो नश्ट करता.कपडो खावन ताका बुराक घालता. अमेरिकन जल्लो ही सगळ्याक दिसून येवपी जल्ल्यावी मुखेल जात.हो जल्लो आकारान व्हडलो (सुमार ३०-५० मिमी.लांब),तांबसार तपकिरी रंगाचो आसून नर आनी मादी ह्या दोगांकूय पाखां आसतात.तो पाखांचो उपेग प्रसंगाप्रमाण उडपाखातीर करता.जल्ल्याचो जीवनक्रमांक तांती,अर्भक,पील,पुराय वाड जाल्लो जल्लो असो आसा.निषेचित(fertilized)मादी खांचीनी चवळेच्या आकाराचीं,चॉकलेटी रंगाच्या आवेष्टनांत चडांत चड १६ तांतयां घालता. मादी आपले पूर्णावस्थेंतल्या ५ म्हयन्यांच्या जिवितकाळांत ५-८ अंडप्रावर (ootheca)घालता.हवेच्या तापमानाप्रमाण तांतयां सुमार ४० दिसांभितर फुटून तातुंतल्यान बारीक आकाराचीं पीलां भायर पडटात.तांची वाड पुराय जावपाक ४-२४ म्हयने लागतात.जल्ल्याची एक पिळगी ९-३० म्हयन्यांची आसता. जल्ल्याचो नाश करपाखातीर फुडले उपाय करतात:१.धान्याच्या पिठांत टाकणखार(Borax)पूड भरसून रातीकडेन जल्ले जंय जमतात थंय घालतात.२.डी.डी.टी.,गॅमॅक्झिन,पायरेथ्रम पूड,मॅलॅथिऑन आदी कीटकनाशकां तांच्या लिपून बसपाचे सुवातींनी उडयतात. प्रयोगशाळेंत आनी संशोधन कार्यांत जल्ल्याचो खूब उपेग जाता.
जहत्रम
इस्लाम धर्मीयांच्या नरकाक 'जहत्रम'अशें म्हणटात.हाचो अर्थ 'दुख्ख भोगपाचो जागो' असो जाता.ह्या जहत्रमाचे सात भाग आसात.१.जहत्रम-सगळ्या मुसलमानांक ह्या भागांतल्यान वचचें पडटा.तो कोणाकूच चुकोवपाक येना.२.लझा ३.अल हुतमा ४.सईर ५.सकर ६.अल जहीम ७.हाविया. पातकाच्या चड उणें प्रतीप्रमाण विंगड विंगड भागांत विंगड विंगड लोक धाडटात.
जहांगीर
(जल्म:३० ऑगस्ट १५६९;मरण २८ ऑक्टोबर १६२७). अकबराचो चलो आनी चवथो मोगल सम्राट.ताचें पयलींचें नांव सलीम.युवराज आसतना ताणें आपल्या बापायआड बंड केलें.तशेंच
