सावन उजवाडाक येवपी 'तरूण भारत' ह्या नेमाळ्याखातीर तो बरप करतालो.१८ जून १९८४ दिसा गोंय सरकारान ताच्या सुटके झुजांतल्या वावराचो भोवमान केलो.
जांभय:तोंड पुराय उक्तें करून श्वास भितर घेवन भायर सोडपाचो प्रतिक्षिप्त क्रियेक जांभय म्हणटात.जांभय संबंदी जायते समज आनी चालिरिती आदिवासी लोक तशेंच आर्विल्ल्या लोकांमजगतीं पयलीच्या काळासावन चलत आयल्यात.आदिवासी लोक,मनशाचो आत्मो नाक वा तोंडांतल्यान भायर सरता अशें मानतात;तेचपरी हे वाटेंतल्यान भुतां-खेतांय येवंक शकतात अशेंय ते समजतात.ताका लागून संवसारांतल्या सगळ्या आदिवासी लोकांभितर घरांचीं दारां बंद करून दवरपाची चाल दिश्टी पडटा.जांभय येवपाच्या वेळार तोंडामुखार हात धरपाची चाल लोकांमदीं दिश्टी पडटा.ताचें कारणूय वयलेप्रमाणूच जावन आसा.जांभय येतना तोंडामुखार दोन बोटांची चुटकी वाजोवपाची चाल आसा.हि चुटकी वाजयिल्ल्यान भुतां-खेतां पळून वतात,असो समज आसा.अशा वेळार राम नामाचो जप करपाची चाल कांय जाणांमदीं आसा.तशें करीना जाल्यार पातक लागता,असो समज आसा. मनीस न्हिदिल्लो आसतना वा बेशुद्ध जाल्लो आसतना ताचो आत्मो कांय खिणांखातीर कुडीच्या भायर वता,अशी कल्पना आसा.जागरूक अवस्थेंत आसतना मनशाचो आत्मो भायर सरलो तर भिरांकूळ प्रसंग उप्रासतलो म्हूण जांभय येवपा वेळार शिटूकसाण बाळगुपाचीय प्रथा आसा.
जांभूळकर,आत्माराम तोपयो नाईक:(जल्म:जांभूळवाडो-फोडें) गोंयचो सुटके झुजारी.बापायचें नांव तोपयो नाईक जांभूळकर.'आझाद गोमंतक दल' सघंटनेचो तो वांगडी आशिल्लो.१९५४ वर्सा सावन तो मोहन रानडेच्या फुडारपणाखाल वावर करूंक लागलो.बाणस्तारी पोलीस ठाण्याचेर 'आझाद गोमंतक दल' संघटनेच्या वावुरप्यांनी ह्ल्लो केलो,तेन्ना तांची रावपाची आनी जेवपाची वेवस्था ताणें केल्ली.भूंयगत कार्यकर्त्यांक मार्गदर्शन करप,पत्रकां वांटप हे सारकीं कामां तो करतालो.सप्टेंबर १९५५ त,पोलिसांनी ताका धरलो.पोर्तुगेज सरकाराच्या प्रादेशिक लश्करी न्यायालया मुखार (Territorial Military Tribunal)चवकशे उपरांत ताका देड वर्स बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली.ताच्या फाटल्यान पोलिसांनी ताच्या घरच्यांक बरोच त्रास दिलो.१९७२ वर्सा भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.१८ जून १९८५ दिसा सरकारान सुटके झुजांतल्या ताच्या वावराखातीर ताचो भोवमान केलो.
जांभेकर,बाळशास्त्री:(जल्म:? १८१२,पोंभुर्ले-रत्नागिरी; मरण:१७ मे १८४६,मुंबय). मराठी खबरांपत्राच्या वेवेसायाचो जनक आनी पयले आंग्लशिक्षित पिळगेंतलो एक विद्धान.गंगाधरशास्त्री ह्या हुशार बापायच्या मार्गदर्शनाखाला ताचे मुळावें शिकप जालें.फुडें मुंबय येवन सदाशिव काशिनाथ उर्फ बापू छत्रे हाचेकडेन इंग्लीश आनी बापूशास्त्री ह्या विशयांतूय ताणें प्राविण्य मेळयलें.जायत्या भारतीय आनी विदेशी भासांचो ताणें अभ्यास केलो. लोकशिक्षण आनी ज्ञानप्रसार करपाच्या हेतान,ताणें १८३२ त 'दर्पण' हें खबरेपत्र काडून मराठी खबरेपत्राच्या वेवसायाची बुन्याद घाली.ताणें १८४० त 'दिग्दर्शन' हें मरठींतलें पयलें म्हयन्याळें सुरू केलें भुगोल,व्याकरण,गणित,इतिहास ह्या विशयांचेर ताणें ग्रंथ बरयलें.कांय पाठांतरांचो आदार घेवन ताणें 'ज्ञानेश्वरी' चें संपादन केलें.'रॉयल एशियटिक सोसायटी' च्या वावरांत वांटो घेवपी,तो पयलो भारतीय विद्धान जावन आसा.हे संस्थेच्या तीम्हयन्याळ्यांत भारतीय शिलालेख आनी तांब्यापटे हांचेविशीं ताचे संशोधनात्मक निबंद येताले. ताचे विचार सुदारणावादी आशिल्ले.किरिस्तांवांच्या घरांत रावला,म्हूण समाजीक बहिश्कार घाल्ल्या एका हिंदु भुरग्यांक ताणें तेन्नाच्या सनातनी लोकांच्या विरोधाची पर्वा करिनासतना शुध्द करून परत हिंदू धर्मांत घेवपाची वेवस्था केली. 'बॉंबे नेटिव्ह एजुकेशन सोसायटी' चो नेटिव्ह सेक्रेटरी,अक्कलकोटाच्या राजकुंवराचें शिक्षण,एलफिन्स्टन इन्स्टिटयुटांत पयलो असिस्टंट प्रोफेसर,शाळा तपासनीस,अध्यापन शाळेचो (Normal School)संचालक अशा जायत्या मानादीक जाग्यांचेर ताणें काम केलें.१८४० त 'जस्टिस ऑफ द पीस'ह्या पदाचेर ताची नेमणूक जाल्ली.
जाकॉब,फ्रांस्वा:(जल्म:१७ जून १९२०,नान्सी-फ्रांस). नामनेचो फ्रेंच जीववैज्ञानिक (Biologist).दुसऱ्या म्हाझुजांत,सैन्यांत नोकरी करतकच ताणें पारीस विध्यापीठांतल्यान १९४७ त एम.डी.आनी सॉरबोन विध्यापीठांतल्यान १९५४ त डी.एससी.ह्यो पदव्यो मेळयल्यो.१९५० त पाश्र्चर इन्स्टिटयूटांत सुक्ष्मजैव शरीरक्रियाविज्ञान (Micro-organic Physiology)विभागांत ताची नेमणूक जाली.फुडें १९५६ त, तो थंयचे प्रयोगशाळेचो मुखेल आनी १९६० त,सुक्ष्मजैव आनुवंशिकी विभागाचो मुखेल जालो.१९६४ सावन कॉलेज द फ्रांस हातूंत कोशिकीय (पेशींविशींच्या)आनुवंशिकीचो प्राध्यापक म्हुण तो काम करता. रायबोसोम (Ribosome)हातूंतल्या खाशेल्या प्रथिनांच्या संश्र्लेशणांत जे आर.एन.ए.(RNA=Ribo Nucleic Acid)संदेश व्हरपाचें काम करता,ताका 'संदेशवाहक आर.एन.ए'.अशें नांव जाकॉब,मॉनो आनी आर्थर पार्डी हांणी दिलें.संदेशवाहक आर एन ए.चे संकल्पनेक लागून जननिक संकेताचें स्पश्टीकरण जावपाक मदत जाली.दोन लागींलागीं आशिल्ल्या जनुकांच्या (Genes)पुंजुल्याक ताणें ऑपेरॉन (Operon)आनी तांचें नियंत्रण करपी जनुकांक ऑपरेटर (Operator)हीं नांवां दिलीं.जाकॉब हाणें ई.एल.वोल्मान हाचेवांगडा व्हायरसांतल्या जनुकांचे दोन मुखेल गट सोदून काडले.तातूंतलो एक गट जर्नानेक सामग्रीच्या स्वयंप्रेरित (autonomous)पुनरुत्पादनाकडेन संबंदीत आसा,जाल्यार दुसरो व्हायरसाच्या आवेश्टनांतल्या आनी रोगकारक यंत्रणेंतल्या प्रथिन रेणूंचे निर्मितीकडेन संबंदीत आसा.हया दोगांयनीय मेळून सूक्ष्मजंतूंतल्या व्हायरसविरयत आशिल्ल्या खाशेल्या जननिक मूलघटकांचो सोद लायलो आनी तांकां एपिसोम (episome)हें नांव दिलेँ.जाकॉब आनी वोलमान हांणी सूक्ष्मजंतूंच्या लैगीक संयुग्मनाविशींय (conjugation)म्हत्वाचें संशोधन केलां. शरीरक्रियाविज्ञानांतल्या ताच्या ह्या संशोधनाचो उपेग अनुकूलन (adaptation).प्रजोत्पादन (reproduction)आनी क्रमविकास उत्क्रांती (evolution)ह्या आविश्कारांच्या अभ्यासांत जायत आसा.जनुक आनी एंझाइम हांचेवयल्या ताच्या संशोधनाक लागून वैजकी विज्ञानांत एक नवें अभ्यासाचें क्षेत्र निर्माण जालां.जाकॉब हाणें सोदून काडिल्ल्या एपिसोन (episone)ह्या सूक्ष्मजंतूंतल्या मुलघटकांचो उपेग कर्करोगाच्या संशोधनात जाता. व्हायरसाचें विश्र्लेशण (Virus synthesis)आनी एंझाइमचें जननिक नियंत्रण (enzymes genetic control)ह्या म्हत्वाच्या सोदाखातीर ताका १९६५ त शरीरक्रियाविज्ञान आनी वैजकी विशयांतलो नोबेल पुरस्कार आंद्रे ल्वॉफ आनी जाक मॉनो ह्या हेर फ्रेंच जीववैज्ञानिकांवांगडा वांटून मेळ्ळो. १९६२ त ताका पारिसांतल्या अॅकॅडेमी ऑफ सायन्सेसचो चार्लस लिओपोल्ड मेयर पुरस्कार मेळ्ळो.रॉयल डेनिश अॅकॅडेमी ऑफ लेटर्स
