केल्ल्या नेमांवरवीं ते आपल्या वाठारांत रावपी मनशाक वळखीचें प्रमाणपत्र दिवंक शकताले,तशेंच १९५५ उपरांत वळख-परेड घेवंक शकताले.तेचप्रमाण कागदपत्रां सत्यापित वा अनुप्रमाणित करपाचे अधिकार तांकां आशिल्ले.तांचे न्यायिक अधिकार मात उरूंक नाशिल्ले.१९७३ चे भारतीय फौजदारी प्रक्रिया संहितेंत जे.पी.विशींची तरतूद काडून उडयल्या.पूण हे संहितेच्या २१ व्या कलमावरवीं राज्य सरकारांक खास कार्यकारी दंडाधिकारी नेमपाचें आनी तांचीं कामां थारावन दिवपाच्वे अधिकार दिल्यात.
जैन धर्म:भारतांतलो एक म्हत्वाचो धर्म.जैन हें उतर संस्कृत उतर 'जिना' वेल्यान आयलां.जिना म्हळ्यार 'आत्म्याचेर ताबो मेळोवपी'वा 'आत्म्याचेर जैत जोडपी'.'जिना' हें उतर जैन धर्माच्या २४ म्हालगडया धर्मीक फुडाऱ्याक उल्लेखून वापरतात.तांचे विचार पाळपी अनुयायांक 'जैन'म्हण्टात.सादारणपणान जिनाक पूजनीय मानपी लोकआंचो धर्म तो 'जैन धर्म' वा जिनान ज्या धर्माचें कथन वा उपदेश केलो तो धर्म म्हळ्यार 'जैन धर्म' अशें म्हण्टात. जिनांनी अध्यात्मिक मुक्ततायेखातीर यत्न केलो.मनीस जिणेच्या पुर्नजल्माचे कल्पनेविशीं आध्यात्मिक तीर्थीची बांदावळ करपी,म्हूण तांकां 'तीर्थकर' म्हण्टात. जैन धर्मावी उत्पत्ती बौध्द धर्मासावन जाली असो एक गैरसमज आसलो.सद्याच्या संशोधनावरवीं आनी जैन आनी बौध्द साहित्यांत आयिल्ल्या उल्लेखांतल्यान बौध्द धर्माआदीं जैन धर्म अस्तित्वांत आशिल्लो हें कळटा.हेर्मान याकोबी हाणें जैन आगमांचें पोरनेपण सिध्द केलां.तेचपरी जैन धर्म बौध्द धर्मापरस वेगळो आशिल्ल्याचेंय सांगलां.जैन धर्माची परंपरा निमाणो तीर्थकर भगवान महावीरासावन सुरू जायना तर ती पयलो तीर्थकर ऋषभदेवासावन सुरू जाता अशेंय मत ताणें मांडलें.डॉ.राधाकृष्णन हाणें लेगीत याकोबीच्या ह्या मताक तेंको दिला.ताच्या मताप्रमाण इ.स.च्या पयल्या शतमानांत ऋषभदेवाची पुजा जाताली. यजुर्वेदांत ऋषभदेव,अजितनाथ आनी अरिष्टनेमी ह्या तीन तीर्थंकारांचो उल्लेख येता.भागवत पुराणावेल्यान ऋषभदेव हो जैन धर्माचो संस्थापक आशिल्लो,ह्या मताक फाटबळ मेळटा. जैन पुराणांत भारत देशाचो इतिहास ताच्या भुगोलीक वर्णनावांगडा दिला.भारत हो जंबुव्दिपाचे दक्षिणेंत वसला आसून ताचे उत्तरेक हिमवान पर्वत आनी मध्यभागाक विजयार्ध पर्वत आसा.गंगा आनी सिंधू ह्या दोन न्हंयांक लागून उत्तर भारताचे तीन विभाग जातात.तशेंच दक्षिण भारताचेय तीन भाग जातात.अशे रितीन भारतवर्षाचे स खंड घडल्यात.भारतवर्षाचे सुर्वेचे अवस्थेक जैनांनी 'भोगभूमी'म्हळ्या.हे पयले अवस्थेंत भारतवर्षांत हिंस्त्र सावदांनी भरिल्लीं जंगलां आशिल्लीं.मनीस आनी सावदां हांची वागपाची पध्दत एकूच आशिल्ली.आवय-बापूय भुरग्याची जापसालदारकी घेनासले.पाप-पुण्याची भावनाय कोणामदीं नासली,तशेंच धर्मासाधनाय जायनासली. एका व्हड काळखंडाउपरांत भुंयेचेर संस्कृतायेची पोसवण करपी युगाचो आरंभ जालो.ह्या युगांत व्हड मोलाचो वावर करपी चवदा म्हापुरूस निर्माण जाले.हांकां कुलकर वा मनू म्हण्टात.तांणी मनशाक सुकण्या-सावदांपसून कशी राखण करप तें शिकयलें.भूंय आनी रुख हांचेविशीं मोटेपणाची भावना वाडीक लायली.ल्हान भुरग्याक सांबाळपाचें म्हत्व पटोवन दिलें.शेतकामाची कला शिकयली.वाणिज्य,शिल्प आनी हेर उद्येग निर्माण केले.चवदा कुलकारांउपरांत धर्माचो उपदेश करपी आनी स्वताच्या चारित्र्यावरवीं बरें-वायट,खरें-फट भेद शिकोवपी ६३ म्हापुरुस जल्मले.हातूंत २४ तीर्थंकर,१२ चक्रवर्ती।९ बलभद्र,९ वासुदेव,९ प्रतिवासुदेव हांचो आस्पाव जाता.ह्या ६३ जाणांक 'शलाकापुरूष' म्हण्टात. भगवान महावीर आनी जैनधर्म:भगवान महावीर हो जैनांचो चोविसावो तीर्थकर आशिल्लो.एक व्हड युगपुरूस म्हूण ताका वळखतात.जैन धर्माच्या इतिहासांत भगवान भगवान महावीराचो वावर मोलाचो जावन आसा.ताणें उत्तर आनी उअदेंत भारतांत सगळेकडेन भोंवडी करून समाजांतल्या सगळ्या थरांतल्या लोकांचेर प्रभाव घालो.त्या काळांतले विद्वान ब्राह्मण लेगीत महावीराच्या तत्वगिन्यान प्रभावीत जाल्ले.ताणें जे अकरा गणधर नेमिल्ले,ते सगळे ब्राह्मण आसले.त्या काळांतल्या विंगड विंगड पंथांच्या आनी उपपंथांच्या संघर्शाच्या काळांत जैन धर्माक थीरपण आनी प्रतिश्ठा मेळोवन दिवपाचें म्हान कार्य भगवान महावीरान केलें. जैन धर्माचो इतिहास:महावीराउपरांत ताच्या शिष्यां मदले गौतम,सुधर्मा आनी जांबूस्वामी हे तीन केवलज्ञानी जाले.तांचे उपरांत नंदिमित्र,अपराजित,गोवर्धन आनी भद्रबाहू हे पांच श्रुतकेवली जाले,निमाणो श्रुतकेवली भद्रबाहु हो मगधांत दुकळ पडिल्लो आसतना एक व्हड जैनसंघ घेवन दक्षिण देशांत गेलो.ताका लागून थंय जैन धर्माचो व्हड प्रमाणआंत प्रसार जालो. महावीराच्या काळांत भरतखंडांत १६ महाजनपदां अस्तित्वांत आसलीं.हातूंतल्या चडशा जनपदांतल्या राजपुरुषांकडेन महावीराचो संबंद आयलो.वैशाली जनपदाचो राजा 'चेटक' हो जैन श्रावक आसलो.वत्सराज उदयन नांवाच्या राजाचे बायलेन आपल्या महालांत 'चैत्यालय'बांदिल्लें.शिशुनाग वंशातलो श्रेणिक राजा,ताचो पूत कूणिक आनी उदायी हे तिगूय महाविराचे अनुयायी जाल्ले.तांणी जैन धर्माचो प्रसार केलो.उदायी हाणें पाटलिपुत्र नगरांत जैन मंदिरां बांदलीं.मगधाचेर राज्य करपी नंद राजानूय जैनधर्माक पुराय तेंको दिलो.मौर्य काळांत जैन धर्मापरस बुध्द धर्माक चड फाटबळ मेळ्ळें आसलें तरी जैन परंपरेप्रमाण चंद्रगुप्त मौर्य हो जैन आसून भद्रबाहूचो शिष्य आसलो.संप्रती आनी दशरथ हे मौर्य कुळांतलेच राजा आसले.तांचे राजवटींत,चड करून संप्रतीचे कारकीर्दींत जैन धर्माची भरभराट जाली.संप्रतीन उत्तरेक आनी अस्तंतेक जैन धर्माखातीर प्रचारक धाडले आनी त्या वाठारांत जैन साधूंखातीर विहार बांदले. इ.स.प.चवथ्या शतमानांत दुकळ पडिल्ल्यान मगधांतल्यान भद्रबाहुच्या फुडारपणाखाला जैन श्रमण दक्षिणेंत गेले.तो काळ दक्षिणेंत जैन धर्मप्रवेशाचो काळ आसलो,अशें मानतात.मथुरा हांगा सांपडिल्ल्या कुशाण कालीन शिलालेखावेल्यान इ.स.पयलींच्या दोन शतमानांतले जैन धर्मीयांचे अवस्थेचेअर नदर पडटा.त्या काळांत भांडागारिक,सौगंधिक,धातुशिल्पी,गोष्ठीप्रतिनिधी,वाणिक,सौवर्णिक,गाणिका आनी हेर वर्ग
