लागिल्लीच.वंशभेदासारक्या समाजीक अन्यायांड तोंड दिवचें पडिल्ल्यान परकी राश्ट्रांचे जुलूमशाहीन केल्लो तांचो छळ सहन करचो पडिल्ल्यान स्वतंत्र राश्ट्राची तांची उमळशीक वाडतूच गेली.हाचो परिणाम म्हूण १८९७ त थीओडोर हेर्ट्झल ह्या लेखकाम सुसू केल्ल्या स्वतंत्र राश्ट्राच्या आंदोलनाक युरोपांतल्यान आनी हेर देशांतल्या ज्यूंचें वाडटें फाटबळ मेळत रावलें.ज्यूं लोकांची खर अशी इत्साशक्त,अखंड श्रम,चिवट वृत्ती आनी स्वतंत्रतायेचो ध्यास हाचें फळ म्हूण १४ मे १९४८ दिसा इझाएल ह्या ज्यूंच्या स्वतंत्र राश्ट्राची निर्मिती जाली. ज्यूविरोधवाद (अॅटी-सेमिटिझम):ज्यू लोकांक उंचेली समाजीक सुवात मेळची न्हय आनी तांचे अर्थीक,राजकी आनी समाजीक हक्क मर्यादीत आनी सकयल्या पांवडयाचेर उरचे,म्हूण समाजांतल्या भौसंख्यांकांकडल्यान सदांच यत्न्न जाताले.काल्पनिक मानववंशभिन्नतेचेर आदारिल्ले पूर्वग्रह,ज्यू लोकांक जेजू क्रिस्ताचे मारेकार म्हूण पळोवपाची किरिस्तांव लोकांची नदर आनी प्रचलित राजकी-समाजीक-अर्थीक परिस्थिती ह्या कारणांक लागून वेगवेगळ्या देशांत,वेगवेगळ्या काळांत ह्या वादान खर रूप धारण केलां.'अॅटी-सेमिटिझम'ही संज्ञा १८७३ त व्हिल्हेम मार ह्या जर्मन वृत्तपत्रकारान सगळ्यांत पयलीं वापरली,तरी ह्या विरोधवादाचो इतिहास खूब पोरनो आसा.ज्यू लोक हे मानववंशाचे नदरेन कॉकेशियन वंशाचे सेमाइट हे उपशाखेचे आसात,ही कल्पना तांकां जावपी विरोधाच्या मुळाकडेन आसा,देखून ज्यू-विरोध्वादाक 'अॅटी-सेमिटिझम'अशें म्हण्टात.पूण संशोधकांच्या मताप्रमाण हे कल्पनेक कसलोच शास्त्रीय आदार ना. मानववंश ही गजाल कुशीक दवरली जाल्यार संस्कृतीक नदरेन ज्यू लोक हे सगळ्या समाजांनी,सगळ्या काळांत वेगळे,अभेद्य आनी खाशेले उरतात,ही मात वस्तुस्थिती आसा.ज्यू धर्म ही ताची राजकी-समाजीक वेवस्था आनी संस्कृताय हांची मूळ बुन्याद जावन आसा.ताचे संस्कृतीक अलिप्ततेचें आनी समाजीक एकचाराचें हें एक मुखेल कारण जावन आसा,अशें म्हण्टात.ह्याच कारणाक लागून खंयच्याच समाजांत ते संस्कृतीक नदरेन समरस जावंक शकले नात.एकेश्र्वरवाद,आपल्या धर्मनिश्ठेनूच धर्तरेचेर सर्ग अवतरतलो हो भावार्थ आनी ही किमया सादपाखातीर देवानूच ज्यू लोकांक वेंचून काडल्यात,ही कल्पना आनी कर्मकांड हांकां लागून प्रतिकूल परिस्थितींत लेगीत ज्यू लोकांचो एकचार आनी आत्मविश्र्वास तिगून उरलो,अशें म्हण्टात.पूण ह्याच कारणांक लागून तांकां विरोध जालो अशेंय म्हण्टात. इअ.स.प.सव्या शेंकडयासावन ज्यू लोक हे युरोपीय देशांनी पातळपाक लागिल्ले.चड करून इ.स.पयल्या शेंकडयांतल्या रोमन घुरयआंक लागून ज्यू लोकांचे खूब हाल जाले.रोमन लोकांच्या फाटोफाट ते इटली,फ्रांस,स्पेन ह्या देशांनी गेले.चडशे लोक ऱ्हाइन न्हंयच्या वाठारांत म्हळ्यार आयचे जर्मनीत स्थायिक जाले.इ.स.प.काळांत रोमन आनी ग्रीक लोकांचो ज्यू लोकांक जरी उपद्रव जालो,तरी ताचें स्वरूप चडशें राजकी आशिल्लें.क्रिस्ती धर्माची उदय जातकच सुमार चवथ्या शेंकडयाचे सुर्वेक,क्रिस्ती धर्म हो रोमाचो अधिकृत धर्म जायतपसून ज्यू लोकांक दुय्यम पांवडयाचे लेखपाक लागले आनी सामान्य नागरिकांचे हक्क तांकां दिलेनात.ज्यू लोकांक धर्मप्रसाराचो हक्क न्हयकारलो.ज्यू धर्म आपणावप आनी ज्यू लोकांकडेन लग्नसंबंद दवरप,हो गुन्यांव अशें मानपाक लागले.ज्यू मनशान हातासकयल नोकर दवरचे न्हय,वैजकी वेवसाय करचो न्हय,तशेंच ज्यू कारागीर आसल्यार ताणें हातासकयल क्रिस्ती उमेदवार शिकाऊ म्हूण दवरचो न्हय,अशीं बंधनां तांचेर घालीं.ताका लागून ज्यू लोक चडांत चड आत्मकेंद्रित जाले. भायल्या अत्याचाराक धाडसान तोंड दिवपाखातीर धर्म हो तांचो एकूच आदार आशिल्लो;ताका लागून ते धर्मीक चडूच चिकटून रावले.खरे-फट दोशारोप करून ज्यू लोकआंचेर जावपी चडांत चड अत्याचारांक लागून ज्यू लोकांचो एकचार आनू कठोर मनान जियेवपाचो हावेस वाडत रावलो.तेराव्या शेंकडयांत बर्लिनालागीं आनी पंदराव्या शेंकडयांत व्हिएत्रा हांगा साद्या कारणांवयल्यान ज्यू लोकांची मोटया प्रमाणाचेर हत्या जाली. सुमार धाव्या वा इकराव्या शेंकडयासावन खेडयापाडयांत समान नागरिकांचे हक्क न्हयकारले,म्हूण बरेचशे ज्यू लोक शारांत आयले आनी वेपार-आवकारी ह्या वेवसायांत पडले.वेपार आनी सावकारी हे तांचे मुखेल वेवसाय जाल्ल्यान,आपशींच सावकारीकडेन संबंदीत आशिल्ल्या स्वार्थ कृपणता ह्या दुर्गुणांचो आरोप जावपाक लागलो. तेराव्या शेंकडयांत इग्लंडांतसून,पदराव्या शेंकडयांत फ्रांसांतसून तशेंच चवदाव्या आनी पंदराव्या शेंकडयांत जर्मनी आनी ऑस्ट्रिया ह्या देशांतसून ज्यू लोकांक धांवडायले.धर्मीक कारणांखातीर तांणी कोणाचो तरी बळी दिलो,ह्या आरोपाखाल १४६ ज्यू लोकांचो जर्मनींत १२९८ त नाश केलो.चवदाव्या शेंकडयांत प्लेगाचे सांथीन (ब्लॅक डेथ) युरोपांत कितल्याश्याच लोकांक मरण आयलें.धर्माच्या नेमाप्रमाण खावप-जेवप आनी निवळसाण ह्या कारणांक लागून ज्यू लोकांक हे सांथीचो व्हडलोसो उपद्रव जालो ना.हाक लागून थोडे लोक तिडकले आनी तांणी ज्यूंचेर जादूटोण्याचो आरोप करून घुरी घाली.ताच्या फुडल्या दोन वर्सांत ३५० ज्यू लोकांचो मुळासटक नाश केलो.ह्या जाचाक कंटाळून ज्यू लोक उदेंत युरोपावटेन आयले.सोळ्याव्या ते अठराव्या शेंकडयांत पोलंडांत जगांतल्या चडशा ज्यू लोकांची वसती आशिल्ली.पूण ह्याच काळांत लाखांनी लोकांक थंय जिवेशीं मारले.कोलंबसावांगडा अमेरिकेंत ज्यू पंदराव्या शेंकडयांत गेले.तांणी थंय जायतीँ 'सिनॅगॉग'बांदलीं.अमेरिकेच्या स्वातंत्र्य झुजांत तांणी वांटो घेतलो.थंय आयिल्ल्या ज्यूंनी विंगड विंगड उद्येगधंदे सुरू केले. रशियांत ज्यूविरोधवाद हें झारशाहीचें अधिकृत धोरण आशिल्लें.मार्क्सवादाच्या आनी साम्यवादाच्या संदर्भांत जाल्यार ज्यू लोक पेचांत पडले.कार्ल मार्क्स हो ज्यू आशिल्लो,देखून झार हे ज्यू लोकांकडेन दुबावान पळेताले.तेच वांगडा वेपार-सावकारिच्या तांच्या पेशाक लागून बोल्शेविक पक्षूय तांचेकडेन भांडवलशाहीचे उपासक आनी हस्तक म्हूण पळेतालो.१९१९-२० च्या क्रांतीकाळांत चुकीचो समज करून कितल्याशाच धर्मीक वृत्तीच्या ज्यू लोकांची झार पक्षाकडल्यान हत्या जाली.एकुणिसाव्या शेंकडयाचे अखेरेक आनी विसाव्या शेंकडयाच्या आरंबाक रशियांत ज्यूआंड ज्यो दंगली जाल्यो तांकां 'पोग्रोम'अशें म्हण्टाले.ह्या दंगलींक लागून हजारांनी ज्यूंनी अमेरिकेंत स्थलआंतर केलें.रशियांतले क्रांतीउपरांत ह्यो दंगलू थांबल्यो. १९१४-१८ च्या पयल्या म्हाझुजाउपरांत जर्मनींत ज्यू-द्वेश तेंगशेक पावलो.झुजांत हरिल्ल्यान आनी कबलातीच्या अपमानास्पद अटींक लागून जर्मन लोकांचीं मनां खचिल्लीं.ह्या पराभूत मनोवृत्तींतसून तांकां वयर काडपाखातीर कोणाचो तरी बळी दिवपाची गरज आशिल्ली.समाजाच्या सगळ्या मळांचेर चकचकपी ज्यू लोकांचेर राश्ट्रघातकी कर्तुपांचो आरोप केलो.तेचवांगडा झुजाउपरांत जर्मनी राश्ट्राचो मुखेल जाल्ल्या हिटलरान आनी ताच्या नाझी पक्षान वंशव्देशाचो प्रचारूय सुरू केलो.जर्मन लोक हे आर्य वंशाचे आसात,आर्य हे उच्च संस्कृतायेचे प्रवर्तक आसात आनी ज्यू हे संस्कृतायेचे विध्वंसक आसात,असो नवो सिध्दांत तांणी मांडलो.ज्यू लोक हे भित्रे पूण घातकी आसात,ते स्वार्थी आनी समाजद्रोही आसात,अशी तांची प्रतिमा लोकांमुखार उबी केली.तांचेआड जायते कायदे केले.अर्थीक मळार तांकां सामकेच चेपून दवरले.१९३२ त एका कायद्यान सगळ्या 'अनार्य'लोकांक सरकारी नोकरेंतल्यान काडून उडयले.ज्यू लोकांची मालमत्ता नश्ट करप,तांचेर घुरी घालप,तांकां बंदखणींत घालप हें सत्र चालू जालें.१९३९ त दुसरें म्हाझूज सूरू जातकच जर्मनींत आनी जर्मनीन हाताशिल्ल्या हेर देशांनी जायत्या ज्यू लोकांची भयांकृत हत्या केली.न्यूरेम्बर्ग खटल्यांतल्यान निश्कर्श काडलो ते प्रमाण १९४५ मेरेन साठ लाख ज्यू लोकांक मारले,असो अदमास आसा.झुजापयलीं पोलडांत तीस लाख ज्यू लोक आशिल्ले.आयज फकत तीस हजार उरल्यात.ज्यू देश हो जर्मनीत
