तेंगशेक पाविल्लो आसलो,तरी अमेरिकेसयत हेर देशांनीय ताचें मूळ अजुनूय सांपडटा.साम्यवादी आनी भांडवलशाही त्या दोनूय प्रकारच्या राश्ट्रांतल्या सामान्य लोकांमदीं हो मत्सर अजून चलता अशें दिसून आयलां. संवसारांत ज्यूंची वट्ट लोकसंख्या १ कोटी ४० लाख आसून तातूंतले सगळ्यांत चड म्हळ्यार ५८ लाख जू अमेरिकेंत (संयुक्त संस्स्थानांत) आसात.ताच्याफाटोफाट ३० लाख रशियांत,१२ लाख अमेरिका खंडांतल्या हेर देशांनी,१० लाख अस्तंत युरोपांत आसात.खुद्द इझाएलांत २८ लाख ज्यू आसात. ज्यू लोक जरी विंगड विंगड वाठारांत वसणूक करून आशिल्ले,तरी तांचो ज्यू धर्मावयलो भावार्थ अढल आशिल्लो.तशेंच एकचार आनी आपल्या बांधवांविशींचो मोग मातूय कमी जावंक नाशिल्लो.ते ज्या देशांत रावताले,त्या देशाचे ते प्रामाणिक आनी विश्वासू नागरिक आशिल्ले.तरी लेगीत आपले मायभुंयेंत आपलें स्वतंत्र राश्ट्र आसचें,अशें तांकां दिसतालें. ह्या धोरणावरवीं १८९७ त थीओडोर हेर्ट्झल ह्या ऑस्ट्रियन लेखकान ज्यू राश्ट्रीय आंदोलनाक चालना दिली.ताका पॅलेस्टाइनांत ज्यू राश्ट्र निर्माण करपाचे आशिल्लें.हाका प्रतिसाद दिवपाखातीर १९३० उपरांत जायते ज्यू युरोपांतल्यान पॅलेस्टाइनांत आयले.दुसऱ्या म्हाझुजाचे अखेरेक सुमार स लाख ज्यू पॅलेस्टाइनाक रावताले.१९४७ त संयुक्त राश्ट्रांचे संघटनेन पॅलेस्टाइनाक अरब राज्यांतसून वेगळे करून इझाएल हें स्वतंत्र राश्ट्र निर्माण करपाचें थारायलें.ते प्रमाण १४ मे १९४८ दिसा ज्यूंच्या इझाएल ह्या स्वतंत्र राश्ट्राची निर्मिती जाली. मुस्लिम राश्ट्रांक आपले भुंयेत ज्यूंचें राज्य स्थापन केलां म्हूण सुरवातीकपसून मत्सर दिसतालो.देखून इ.स.१९५६,१९६७ आनी १९७३ त अरब राश्ट्रांनी घुरी घालून इझ्राएल राश्ट्र नश्ट करपाचो यत्न केलो.पूण तातूंत दरेक वेळा अरब राश्ट्रांकूच हार खावची पडली.आयज पसून भोंवतणचीं अरब राश्ट्रां आनी इझ्राएल हांचेमदीं एकसारके संघर्श जायत आसात. डेव्हिड,सॉलोमन हांचीं पुर्विल्लीं राज्यां,इझ्राएल आनी ज्यूडा हीं फुडलीं ल्हान राज्यां हांचो विचार केल्यार खास ज्यू कल्पनांचेर आदारिल्ली शासनयंत्रणा फकत ज्यूडाच्या पडावामेरेनूच अस्तित्वांत आशिल्ली,अशें दिसून येता.पॅलेस्टाइनांत आयिल्ल्या ज्यू पंगडांत राज्यसंस्था अस्तित्वांत नाशिल्ली.तांची अर्थीक आनी समाजीक जीण गुंतागुंतीची जावपाक लागतकच प्रांताधिकारी उत्पन्न जाले.तांचो शेक एकेक जमातीचेर न्हय तर एकेका प्रांताचेर आशिल्लो.फिलिस्तीन पंगडांच्या उपद्रवाक लागून एकतंत्री संघटनेची गरज उत्पन्न जाली आनी तातूंतसून ज्यू राजसत्ता निर्माण जाली.ज्यूडा आनी इझ्राएल ह्या राज्यांतली शासनवेवस्था सादारपणान एकेच तरेची आशिल्ली. हिब्रू ही ज्यू लोकांची भास आसून ज्यू लोकांचें चडशें सगळें साहित्य धर्मीक स्वरूपाचें आशिल्लें.'पोरनो करार'हो बायबलाचोच एक भाग.हातूंत ज्यू धर्म आनी इतिहास हांची म्हायती दिवपी बायबलांतलीं ३९ प्रकरणां आसून,तातूंत सुर्वेकसावन ते यशू क्रिस्तामेरेनचो ज्यू इतिहास आसा.सबंद ग्रंथ इ.स.प.८०० ते २०० ह्या कळांत तयार जालो आसूंक जाय अशें म्हण्टात. 'अपॉक्रिफा' हो ग्र्ंथ म्हळ्यार पोरन्या कराराची पुरवणी आसून ज्यू धर्मांत मान्यताय मेळिल्ल्या चवदा पुस्तकआंचो आस्पाव तातूंत जाता.हें सगळें साहित्य धर्मीक आचार आनी नितीपाठ सांगपी आसा,अशें मानतात.मोझेसान आपली विधिसंहिता तोंडयां द्सांगली आनी ती हेर जाणकारांनी राखून दवरली.हे विधिसंहितेवयली टिका म्हळ्यार 'हालाखा'.'मिशना'ही 'हालाखा'ची संपदित आवृत्ती.लेखी संहिता आनी मौखिक परंपरा हांचो संबंद दाखोवपाच्या हेतान पुरोयतांनी 'मिदरेंश' ही वाड्मयशाखा उत्पन्न केली.वेगवेगळ्या काळांत 'पोरनो करार'आनी हेर ग्र्ंथ हांचेर तयार केल्ल्या टीकांचो हातूंत आस्पाव जाता. कांय भागांत दंतकथा आनी आख्यायिका हांचो उपेग करून पोरन्या कराराचें विवरण केलां.'मिशना' आनी ताचेवयली टिका म्हळ्यार 'गेमारा' ह्या दोगांयचोय मेळून 'तालमूड'हो ग्रंथ तयार जाला.'तालमूड'च्यो दोन वेगळ्यो आवृत्ती आसात:एक जेरूसलेमची आनी दुसरी बॅबिलॉनची.हाचो मूळ गाभो इ.स.प.७०० ते इ.स.प.२०० च्या काळांत तयार जाला आसलो,तरी ताच्यो निमाण्यो आवृत्यो जेरूसलेम (इ.स.४००)आनी बॅबिलॉन (इ.स.५००) हांगा तयार जाल्यो.दोनांच्योय ('गेमारा')टिका वेगवेगळ्यो आसात.बॅबिलॉनियन 'तालमूडाक'आयज चड मान्यता मेळ्ळ्या.
ज्येष्ठ:हिंदू कालगणानेप्रामाण तिसरो म्हयनो.हाचे पुनवेक चंद्र जेष्ठा नक्षत्रांत वा लागसर आसता,म्हूण हाचें नांव 'ज्येष्ठ'पडलें.ह्या म्हयन्यांत सुर्याची मिथून संक्रांत आसता.हाचे शुध्द प्रतिपदेक हनुमान आनी प्रभु रामचंद्राची भेट जाली आनी शुध्द दसमीक प्रभु रामान रामेश्र्वर ह्या ज्योतिर्लिंगाची स्थापना केली.शुध्द दसमीक हस्त नक्षत्रांत गंगावतरण जालें,म्हूण प्रतिपदा ते दसम दशहरा उत्सव मनयतात. शुध्द दसम म्हळ्यार दशहरा.ह्या दिसा हस्त नक्षत्राचेर स्वर्गांतल्यान भागीरथी अवतीर्ण जाली.ह्या दिसा जो गंगेंत न्हाण घेता,ताचीं धा पातकां ही तीथ हरण करता,म्हूण तिका 'दशहरा'हें नांव पडलां.ज्येष्ठ म्हयनो,शुक्ल पक्ष,दसम,बुधवार,हस्त नक्षत्र,व्यतीपात,गरकरण,आनंदारथ योग,कन्येक चंद्र आनी वृषभाक सुर्य अशे धा योग आसून मनस्कान जर गंगान्हाण घेतलें जाल्यार तो सगळ्या पातकांपसून मुक्त जाता,अशें स्कंद पुराणांत सांगलां.ज्येष्ठांतले पुनवेक बायलां वटसावित्रीचें व्रत करतात.त्या दिसा ज्येष्ठा नक्षत्र आसलें जाल्यार ब्राह्मणाक सत्री आनी जोतीं दान करचीं,अशें सांगलां.ज्येष्ठ पुनवेक वेद प्रगट जाले,म्हूण त्या दिसा वेदांची पुजा करतात.ज्येष्ठ म्हयन्यांत उदकाचो कुंभ,पंखो आनी गाय त्रिविक्रमाखातीर दान करची,अशें वामन पुराणांत सांगलां.ह्या म्हयन्यांत ब्रह्मदेवाची पिठाची मुर्त करून ताची पुजा करची,अशें सांगलां.ज्येष्ठ वद्य अष्टमीक शंकराची आनी ज्येष्ठ वद्य चतुर्दशीक रेवतीची निळ्या फुलांनी पुजा करची,अशें सांगलां. राणाप्रताप जल्मतीथ-शुध्द तृतीया,निर्जला एकादस (उदक घेनासतना करपाचो उपास),संभाजीचू जल्मतीथ-शुध्द दादस,शिवराज्याभिषेक-त्रयोदेशी,कबीर जल्मतीथ-पुनव,स्वामी विवेकानंदाचो निर्याण दीस-वद्य षष्ठी,हे ह्या म्हयन्याचे म्हत्वाचे दीस.
ज्येष्ठा:सत्तावीस भारतीय नक्षत्रांतलें अठरावें,अनुराधेच्या उदेंतेचें आनी वृश्चिक राशींत येवपी नक्षत्र.हातूंत अस्तंत्या वृश्चिक (स्कॉर्पिओ)तारकाचोम्यांतले आल्फा,टाऊ आनी सिग्मा हे तारे आसून हें श्रवणाप्रामाण आनी मृगांतल्या बाणासारकें त्रिकांड आसा.हातूंतलो आल्फा हो मुखेल तारो आसून ताच्या तांबडया रंगावेल्यान ताका 'अॅंटारेझ'(प्रतिमंगळ)अशें नांव पडलां.हो गिरो सुमार २० ऑगस्टाक,रातचो आठ वरांचेर मध्यमंडलाचेर खमध्याचे बरेच दक्षिणेक आकाशगंगेत दिसता.हाचो मध्य सुर्याचेर मानलो,तर मंगळाची सबंद कक्षा गिऱ्यात पुराय मावतली इतलो तो (सुर्याच्या २८५ पट) मोटो आसा.हाची घनता सुर्याचे घनतेच्या एक दशलक्षांपारसूय कमी आसा.पूण हो सुर्याच्या १५०० पट तेजीश्ट आसून सुर्याच्या ३,५०० पट उजवाड उत्सर्जित करता.वृत्र ह्या ज्येष्ठ असुराक ह्या नक्षत्रांत मारचें,अशें देवांनी थारायलें आनी ताका लागून हाका ज्येष्ठघ्नी म्हण्टात.ज्येष्ठा हें ताचेंच संक्षिप्त रूप जावन आसा ह्या नक्षत्राची देवता इंद्र आनी आकृती कुंडल आसा.ह्या नक्षत्राचेर जल्मल्ल्या भुरग्याची जननशांती करची पडटा. हाचें मूर्तीध्यान अशें सांगलां: पीतवर्णी गजारूढा भल्लास्या वा मृगानना ।
