ताची पुजा करतात.उपरांत थवय आनी मडवळ हातांत सुरो घेवन भल्ले रे भले अशें म्हण्त ओणवो रावन प्रदक्षिणा घालतात.
तरंग घेवपी मनीस भगत,गुरव,भंडारी वा थवय हांच्यांतले एके जातीचो आसता.ताका आंगांत त्या त्या देवाचो संचार जाता.हाका अवसर येवप म्हण्टात.ते लोकांचे भूतबादेचेर उपाय सांगतात.प्रसादाच्या रुपान कौल दितात.भूतनाथ आनी पावनाई ह्या दोन देवतांच्या तरंगांमदीं आंतरपाट धरुन मंगलाश्टकाम म्हण्टात्,शिवलग्न अशें नांव आसा.गोंयात भोवतेक देवळांनी दसऱ्याक तरंगांची मिरवणूक काडटात.पेडणें,काणकोणचीं तरंगां प्रसिध्द आसात.
तरणतारण शीखांचें एक तीर्थस्थळ आशिल्लें तळें.तरणतारण म्हळ्यार भवसागर तरुन व्हरपी एक तराफो.हें तळें अमृतसर वाठारांत आसा.इ.स.1590त गुरु रामदासाच्या भौवमानार्थ पांचवो गुरु अर्जुनदेव हाणें हें तळें बांदलें.हाची लांबाय 999 फूट आनी रुदांय 990 फूट.ह्या तळ्याचे देगेर अर्जुनदेवाचें एक देवूळ आसा.रणजितसिंग हाणें हें तळें मुखावयले वटेन तांब्यान नटयलां आनी ताचेर नक्षीकाम केलां.इ.स.1596 अर्जुनदेवान ह्याच नांवाचें हांगा एक शार वसयलां. ह्या तळ्याच्या उदकान रोग बरे जातात अशी शीखांची श्रध्दा आसा.ह्या तिर्थांत न्हावपाखातीर वैशाख म्हन्यांत हांगा जात्रा भरता.तळ्यामदीं एक गुरुव्दारा आसा.
तरवाड
केरळ वाठारांत नायर लोकांची मातृसत्ताक पद्दतीन चलपी जीं कुंटुंबा आसा त्तांकां तरवाड अशें म्हण्टात,तरवाडांतली सगलीं मनशां एकेच बायलेचे वंशज आसतात.तरवाडाचे आस्पतीची वांटणी करिनात.तरवाडांतलो सगल्यांत ज्येश्ठ दादलो कुंटुंबाचो कारभार चलयता आनी ताका कारणरान अशें म्हण्टात.तो पुराय आस्पतीचो विश्वसत म्हणून काम पळेता.तरवाडांतल्या दरेका मनशाच्या पालन-पोशणाची जापसालदारकी ताचेर आसता.तशेंच सगल्यांक योग्य ती शिस्त लावप,वायट वागणुके बद्दल ख्यास्त करप होय अधिकार ताका आसता.देखून सगले ताका मान दितात आनी ताचो सगल्यांचेर शेक आसता.तरवाडाची रावपाची रचणूक ताच्या पसाऱ्याक जाय तशी आसता.तातूंतली घरां किल्ल्यावरी आवांठान व्हड आसतात.घराभोंवतणीं आंगण पोरसूं आवारांत तळें.देवूळ,गोठो,कोठार आदी गजाली आसतात.देखून दरेक घर स्वयंपूर्ण अशें आसता.घरांत जायतीं सालां आनी कुडी आसून मदी पुर्वजांची पुजा करपा खातीर एक कूड राखून दवरतात. हांगच्या भुरग्यांक जाणटया कडल्यान नैतीक आनी वेव्हारीक शिक्षण मेळटा.तांकां पुस्तकी शिक्षण दिवपाक एक शिक्षक नेमिल्लो आसता.कुंटुंबांतल्या दरेका मनशाक तो संस्कृत आनी मल्याळम ह्यो भासो शिकयता.चलयांकय तामचें ताळिकेट्टुकल्याणम जायसर अशे तरेचें शिक्षण दितात.
ताळिकेट्टकल्याणम हो नायर जातींतलो एक चलयांचो संस्कार.चली वयांत येवंचे आदी तिच्या गळ्यांत भांगराची ताळी (दावलावरी एक प्रकार)बांदप हो मुखेल विधी आसता.ताळी बांदापाखातीर एक चलो वेंचून काडटात.ताका मलवालन अशें म्हण्टात ताची पत्रिका चलयेचें पत्रिके कडेन जुळप गरजेचें आसता.तो गांवांतल्या प्रतिश्ठीत मनशांमुखार चलयेच्या गळ्यांत ताळी बांदता.ह्या संस्काराक लगनविधीच समजतात.ताका लागून ताळी बांदपी मलवाललना कडेन तिचें घोवाचें नातें जुळटा अशें मानतात.फुडें ती चली वयांत येतकच तिका ताचे कडेन लग्न जावंचें पडटा वा दुसऱ्या दादल्या कडेन लग्न जावपाची इत्सा जाल्यार ताची परवानगी घेवची पडटा.कांय कडेन ताळिकेट्टुकल्याणम सुवाळ्यांत चवथ्या दिसा त्या दोगांयचो संबंद तोडपाचो विधी करतात.उपरांत ती चली आपले पसंतीच्या तरणाटया कडेन लग्न करुंक मेकळी जाता.(संबंधम).
संबंधंम जातकच लेगीत ती आपल्या घोवागेर वचनासतना घोवच तांगेर रावंक येता.अशें जाल्ल्यान तरवाडचो पसारो वाडत वता.देखून सगल्यांची मान्यताय घेवन तरवाडाचे ल्हान ल्हान भाग करपाची चाल तयार जाली.ह्या कुंटुंबांत बायल आनी तिचीं भुरगींबाळां येदेंच कुंटुंब आसता.हाका तावझी अशें म्हण्टात.मूळ तरवाडचे पुराय नेम हाका लागतात.
स्वतंत्र भारतात ही मातृसत्ताक कुंटुंब पद्दत सद्या नश्ट जायत चल्ल्या.
तरस
मांस खावपी प्राणी.कूळ हायनिडी.हायनिडी कुळांत हायना आनी क्रोक्युटा हे दोन वंश आस्पावतात.तरसाच्यो वट्ट तीन जाती आसात-आंगार पटे आशिल्लो तरस,पुडी कोराचो तरस आनी थिपके आशिल्लो तरस.पटे आशिल्लो तरस नैर्ऋत्य आशियेंत मेळटा,जाल्यार पुडी कोरचो तरस दक्षिण आफ्रिकेंतल्या ऱ्होडेशिया आनी मोझँबिकाचे उत्तरेक मेळटा आनी थिपके आशिल्लो तरस आफ्रिकेंत सहरा रेंवटाचे दक्षिणेक मेळटा .भारतात फक्त पटे आशिल्लो तरस मेंळटा.ताचें शास्त्रीय नांव हायना अशें आसा.ताची लांबाय सुमार 150 सेंमी.,शेंपडी 46 सेंमी.,उंचाय 90 सेंमी.आनी वजन सुमार 30.54 किग्रॅ, आसता.भारतीय तरसाचो रंग भुरकट हळडुवो वा गोबराकोराचो आसता आनी केंस भुरभुरीत आसतात.मानेवयले केंस लांब आनी दाट आशिल्ल्यान आयाळीभाशेन दिसतात.तोंड काळें आनी सुण्यावरीच आसता.कान सदां सरळ उबे आसतात.तोंडाचो जबडो इतलो घट आसता की वाग आनी शींव हांचे कडेन फोडूंक जायना असलीं हाडां तो सहज फोडटा.तोंड.पांय आनी नाखंटा सुण्यावरीच आसतात,पूण दांतांची बसका
