कमौनी, कनौजी आनी व्रज ह्या भाशांच्या मिश्रणान तयार जाल्ली आसून व्रज भाशेक ती खूब लागीं आसा.
थारू दादले पुडवें, जाकीट वा सदरो आनी टोपी असो भेस करतात. बायलो काळो घागरो आनी पोलको घालतात, माथ्याक काळो कपडो गुठलायतात. सुदारिल्ल्यो थारू बायलो हालीं साडी न्हेसपाक लागल्यात.
थारू बायलांक अलंकारांची खूब आवड आसून, शक्य जाल्यार त्यो आंगभर रुप्याच्यो वस्ती घालतात. दादले-बायलो आंगार पाडून घेतात.
तांदूळ हें थारू लोकांचें मुखेल अन्न आसून, सगळ्या तरांचें मास, नुस्तें, फळां-मुळां थारू लोक खातात. सोरो पियेवपाचीय तांकां खूब आवड. सणासमारंभांत थारू लोक सोर्याचेर खूब खर्च करतात.
भूतपिशाच्च ह्यो दुश्ट शक्ती, पितरांचे आत्मे आनी भूमसेन हांकां पशुपक्ष्यांचे बळी दिवन संतुश्ट करप हो थारू लोकांचो मुखेल धर्म. आदिवासींची अचेतन पुजा, हिंदूचीं दैवतपुजा, मुसलमानांचे पीर, शिखांचे धर्मगुरू ह्या सगळ्यांचेर तांची श्रध्दा आशिल्ल्यान नेमको खंयचो धर्म ते आपणायतात हें समजना.
थारू लोकांमदीं, ल्हान पिरायेचेरूय भुरग्यांचीं लग्नां थारायतात. तेन्ना व्हंकलेचो बापूय न्हवर्याच्या कपलाक हळद आनी तांदूळ लायता. न्हवर्याचो बापूय सगळ्यांक सोरो, मास आनी मिठाय वांट्टा. ते राती नाच-गावपाचो कार्यक्रम जाता. ह्या सुवाळ्याक ‘दिखनौरी’ म्हण्टात. कोणेंय हो लग्नचो करार मोडल्यार ताका नुकसान भरपाय दिवंची पडटा. भुरगीं पिरायेंत येतकच तांचें लग्न करतात. चड करून माघ म्हयन्यांतल्या बिरेस्तारा वा आयतारा लग्न करतात. हो सुवाळो खूब दीस चलता. तातूंत तेलहळद, जेवणावळ, केळवण, नाच-पदां अशी कार्यवळ जाता. निमाणें न्हवर्याकडले लोक व्हंकलेगेर वतात आनी सप्तपदी हो विधी करतात आनी लग्नसुवाळो सोंपता. विधवा-विवाह, देरावांगडा, मेवणेवांगडा लग्न जावपाक मेळटा. बायलेकडल्यान न्हवर्याक घटस्फोट मेळटा. दादले वा बायलो हांची एकमेकांत वा जमाती भायल्या मनशाकडेन दाट इश्टागत जमता. अशी इश्टागत धर्मीक पद्दतीन मनयतात.
पयल्या बाळंटेराखातीर बायलेक कुळारा धाडीनासतना घराच दवरतात. पांच दीस सुवेर पाळटात. सव्या दिसा ‘छ्ट्टी’ सुवाळो करतात, तेन्ना सगळे जाण न्हावन शुध्द जातात. ह्या सुवाळ्याक सगळे गांवकार जमतात, त्या दिसा तांकां नुस्त्याचें जेवण वाडटात. उपरांत सगळे जाल्ल्या भुरग्याक भेटी दितात.
पयलींच्या काळांत थारू लोक मडें पुरताले. पूण हालीं ते लासतात. ल्हान भुरगें बाळंतीण वा अपघातान, रोगान मेल्ल्या मनशाक मात पुरतात. अस्थी बुडकुल्यांत घालून गांवचे शिमेर पुरतात वा न्हंयेंत सोडटात. धा दीस सुतक पाळटात. ते धा दीस मृतात्म्याक अन्न दितात.
पयलींच्या काळांत शिकार करप, नुस्तें धरप आनी गोरवां पोसप तशेंच रानांतलीं कंदमुळां, फळां एकठांय करप हें थारू लोकांचे वेवसाय आशिल्ले. हालीं ते सुदारिल्ले पद्धतीन शेती करून वायंगणें आनी सर्दे अशीं दोनूय पिकां काडटात. तांदूळ, ज्वारी, गंव, मसूर, मको आनी हेर कड्डणां तशेंच कांदे, बटाट, सुरण, भाजयो, ताग हांचींय ते बरे तरेन पिकां काडटात. स्वताचे मालकीची थोडी तरी जमीन आसप ते मानाचें समजतात.
थारू लोक होळयेची परब व्हड दबाज्यान मनयतात. आषाढ म्हयन्यांत आषाढी ही परब करतात. तेन्ना भूमसेनाक गोड आनी तुपाचो निवेद्य दाखोवन कोंबो वा बोकडो बळी दितात. त्या दिसा सगळे लोक उपास करतात आनी घरांतल्या देवांखातीर होम-हवन करतात. कार्तिक म्हयन्यांत नवेंच पिकिल्ल्या भाताचे पदार्थ घरांतल्या देवांक आनी पितरांक ओंपतात. हे विधीक ‘औंथ’ म्हण्टात. दिवाळेच्या दिसा थारू लोक ‘वर्षी’ नांवाचो विधी करतात हें मेल्ल्यांचें वर्सुकी श्राध्द आसता.
‘थारूहा’ हो तांचो जातीय नाच. नाचाच्या वेळार दादले, बायलांचो भेस करतात आनी सगळे अलंकार घालतात.
थारू लोकांच्या दरेका गांवांत ‘प्रधान’ हो मुखेल अधिकारी आसता. ताचो अधिकार वंशपरंपरेन चलता, तेच भाशेन ‘भरार’ नांवाचो एक दादलो दर एका गांवांत आसता. ताच्या आंगांत दैवी शक्त आसता, असो समज आसा. गांवांतलें कसलेंय धर्मीक कार्य, समाजीज वा कुटुंबीक कार्य भरार करता. देवतांची पुजा, भुताखेतांचें निवारण, जादू आनी रोगांचें निर्मुलन हीं सगळीं कार्यां भरार आपल्या मंत्रसामर्थ्यान करता. गुरूच्या मार्गदर्शनाखाल कठोर व्रतां पाळून भराराक ही मंत्रविद्या मेळोवंची पडटा. दरेका कुटुंबाकडल्यान ताका थरावीक तांदूळ मेळटात.
थारू लोक सरीक आनी कलाकुसरेंत कुशळ आसतात. थारू बायलो होळयेच्या दिसाच नाच करतात.
- कों. वि. सं. मं.
थाळी नाच:
हाका थरिया नाच अशेंय म्हण्टात. हो नाच जौनसार बावर, गढवाल, कुमांऊ, हिमाचल प्रदेश आदी वाठारांनी करतात. हो दादले-बायलांनी नाचपाचो नाच. दादले धोल, तुतारी, डमरू आदी वाद्यां वाजयतात आनी बायलो हाताच्या बोटार थाळयो धरून त्यो घुंवडायत-घुंवडायत नाचतात. नाचतना पदांय म्हण्टात. कांय खेपे बायलो थाळयेर पांय दवरून नाच करतात.
- कों. वि. सं. मं.
थॉमसन, सर जॉर्ज पॅजेट:
(जल्म: ३ मे १८९२, केंब्रीज – इंग्लंड; मरण: १० सप्टेंबर १९७५, केंब्रीज).
नामनेचो ब्रिटीश भौतिकशास्त्रज्ञ. नामनेचो भौतिकशास्त्रज्ञ जे. जे. थॉमसन हाचो तो पूत. ताचें शिक्षण ट्रिनिटी कॉलेजांत जालें. १९१३ त पदवी मेळयतकच कांय काळ ताणें बापायच्या मार्गदर्शनाखाल संशोधन केलें. पयल्या म्हाझुजांत फ्रांसांत आघाडीचेर काम करतकच ताणें फार्नबरोंत वायुगतिकीचेर संशोधन केलें. १९१७-१८त अमेरिकेंत गेल्ले ब्रिटीश झूज समितीचो तो वांगडी आशिल्लो. थंय़ ताणें आर. ए. मिलिकन ह्या शास्त्रज्ञाच्या हातासकयल संशोधन केलें. ब्रिटीश झूज सोंपतकच ताणें केंब्रिजाक परत संशोधन सुरू केलें आनी त्याच वेळार कॉर्पस ख्रिस्ती कॉलेजांत १९२२ मेरेन अध्यापन केलें. फुडें ॲबर्डीन विद्यापिठांत (१९२२-३०) आनी लंडन विद्यापिठाच्या इंपिरीयल कॉलेजांत (१९३०-५२) तो भौतिकशास्त्राचो प्राध्यापक आशिल्लो. दुसर्या म्हाझुआंत तो परत फार्न बरोक संशोधनाखातीर गेलो आनी त्याच वेळार पयले ब्रिटीश अणुउर्जा समितीच्या अध्यक्षपदाचेर ताची नेमणूक जाली. १९४२ त हवाई खात्याच्या सल्लागार पदाचेर ताची नेमणूक जाली. ब्रिटीश अणुउर्जा मंडळावरवीं औश्णिक अणुकेंद्रीय प्रक्रियांविशीं चलिल्ल्या संशोधनाचो तो सल्लागार आशिल्लो. संयुक्त राष्ट्रांच्या अणुउर्जा मंडळांतल्या ब्रिटीश शिश्टमंडळाचोय तो वांगडी आशिल्लो.
