ऑफ ॲसँब्ली, हाऊस ऑफ रिप्रेझॅण्टेटिव्ह आनी हाऊस ऑफ डेलिगेट्स मेळून संसद तयार जाता. अध्यक्ष हो प्रजासत्ताकाचो मुखेल आसून सिनेट आनी ॲसँब्लीचे वांगडी एकठांय येवन ताका पांच वर्सांखातीर वेंचून काडटात. सिनेट आनी ॲसँब्ली हांच्यो सभा घडोवन हाडपाचे, स्थगीत करपाचे वा बरखास्त करपाचे सगले अधिकार राष्ट्राध्यक्षाक आसात. वर्सांतल्यान उण्यांत उणें एकदां तरी ताणें दोगांयची बसका घडोवन हाडूंक जाय अशें घटनात्मक बंधन आसा. सिनेट हें वरिश्ठ सभाघर आसून तातूंत ५४ वांगडी आसात. तातूंतल्या १० वांगड्यांची नेमणूक राष्ट्राध्यक्ष करता.
(एप्रिल १९९४त काळ्या लोकांचें सरकार सत्तेर आयले उपरांतचे बदल हांगा दिवंक मेळूंक नात.)
न्याय : हांगाची न्यायवेवस्था मुखेलपणान रोमन – डच तत्वांचेर आदारिल्ली आसा. सुप्रीम कोर्ट हें देशाचें सर्वोच्च न्यायालय आसून ताचे अपेलेट डिविजन आनी प्रॉविन्शियल डिविजन अशे दोन भाग आसात. अपेलेट डिविजन हो भाग मुखेल न्यायाधीश आनी राष्ट्राध्यक्ष खाशेल्या खटल्यांखातीर जितल्या न्यायाधिशांची नेमणूक करता तितल्यांचोच मेळून तयार जाता. हें देशांतलें सर्वोच्च न्यायपीठ, पूण ताची निर्मिती आनी कार्यक्षेत्र फावो तेन्नाच थारता. प्रोव्हिन्शियल डिव्हिजन हो सुप्रीम कोर्टाचो दुसरो वांटो आसून ते सगळ्या प्रांतांनी आस्पावल्यात.
संरक्षण : दक्षिण आफ्रिका देशाची संरक्षण वेवस्था पर्मनंट फोर्स, सिटिझन फोर्स आनी कमांडो ऑर्गनायझेशन हातूंत विभागिल्ली आसा. पर्मनंट फोर्स हातूंत कायम स्वरुपाचे अधिकारी तशेंच सैनीक, भूंयदळ, नौदळ आनी विमानदळ हातूंतले लोक आसतात. शांततायेच्या काळांत पुराय संरक्षण दळ प्रशिक्षीत करपाची जापसालदारकी ह्या विभागाची आसता. पर्मनंट फोर्स तशेंच सिटिझन फोर्स हातूंत भूंयदळ, नौदळ आनी विमानदळ हांचो आस्पाव जाता. पूण कमांडो दळांत फकत भूंयदळ आनी विमानदळ हातूंतले लोक आसतात. देशाभितल्ल्या संरक्षणाखातीर पोलीस यंत्रणा आसा.
अर्थीक स्थिती : दुसर्या म्हाझुजा उपरांत दक्षिण आफ्रिका हो देश अर्थीक मळाचेर खूब फुडारिल्लो आसून, उत्पादनाचे बाबींत ह्या देशान नेटान यत्न केल्लो आसा. शेतवड, मीन (खाणकाम) आनी उत्पादन हांचेर देशाची अर्थीक स्थिती आदारिल्ली आसा.
शेतवड : देशांत शेतवडीक चड म्हत्व आसा. हांगाची जमीन पिकाळ आसा, पूण हवामानाची उणी साथ आनी जमीन ऊंच – सकल आशिल्ल्यान शेतवडीचें क्षेत्र मर्यादीत उरलां. देशांत सरासरी फकत १८ इंच इतलोच पावस पडटा. देशाचें चडशें हवामान समशीतोश्ण आशिल्ल्यान हांगा पडपी पावस लागवडीखातीर साप उणो पडटा. कृत्रीम उदका पुरवणूय मर्यदीत आसा. ह्या सगळ्या अडचणींक लागून शेतकी उत्पादनाचो वांटो, देशाच्या वट्ट उत्पादनांत फकत ७% इतलो आसता. देशांतल्या वट्ट कामगारांतले सुमार ३०% कामगार शेतवडींत वावुरतात. हाका लागून ह्या वेवसायाक हांगा म्हत्व आसा. मको हें हांगाचें म्हत्वाचें पीक. गंव, ऊंस, भिकणां, कड्डण, लिंबू जातीचीं फळां, द्राक्षां, तंबाकू हीं पिकांय म्हत्वाचीं आसात. गोरवां, बोकडां, कुकडां तशेंच दुकरां पोसपाचो वेवसायूय दिसानदीस वाडत आसा. रानांपसून मेळपी येणावळूय देशाचे अर्थीक वेवस्थेक हातभार लायता.
खनीज उत्पादन : देशांत तरेकवार खनिजांचे व्हड सांठे आसात. भांगर आनी हिर्या भायर हेर ७० तरांचीं खनिजां हांगा सांपडटात. भांगर आनी हिरे हांच्या उत्पादनांत ह्या देशाचो पयलो क्रमांक लागता. हेर खनिजांभितर तांबें, लोखण, मँगनिझ, ॲस्बेस्टोस, क्रोम, रुपें, बेरीलीयम, अँटिमनी, लात आनी प्लॅटिनम हांचो आस्पाव जाता.
उद्देग : उद्देग-धंद्याच्या मळार हो देश खूब फुडारिल्लो आसून, १९८० ते १९९० ह्या काळांत उद्देग-धंदे खूब भरभराटीक आयले. उद्देग-धंद्यासावन मेळपी येणावळीचो वट्ट राष्ट्रीय उत्पादनांत व्हड वांटो आसता. जोहानिसबर्ग, केप टाव्न, पोर्ट एलिझाबॅथ आनी इस्ट लंडन हे देशांतले म्हत्वाचे उद्देगीक प्रदेश आसात. पोलाद, लोखण, गाडयांचे मेकळे भाग, यंत्रसामुग्री, रसायनां, कपडो, शिमीट, कागद, अन्नप्रक्रिया, जोतीं, तारवां आनी विमान बांदणी हांचो उद्देगीक म्हालांत आस्पाव जाता. गाडयांचे मेकळे भाग, कपडो, रसायनां, लोखण, पोलाद आनी अन्नप्रक्रिया उद्देगांनी सद्या नेटान वाड जायत आसा. भांडवल गुंतवणूक व्हडा प्रमाणांत जायत आशिल्ल्यान, उद्देग-धंद्यांत खूब वाड जाल्ली आसा.
भांगर, रुपें, लोकर, लोखण आनी फळांची निर्यात जाता जाल्यार, अन्नपदार्थ, पेयां, तंबाकू, रसायनां, खनीज तेल हांची आयात जाता. दक्षिण आफ्रिका, बोट्स्वाना, लेसोथो आनी स्वाझीलँड हे देश आयात – जकात संघाचे वांगडी आसून आयात-निर्यात एकठांयूच जाता.
रँड हें देशाचें चलन आसून १०० सँट मेळून १ रँड जाता. अर्थवेव्हारांत १/२, १, २ सँटांची कांश्याचीं नाणीं आसात, जाल्यार १, २, ५, १० आनी २० रँडांच्यो नोटी आसात. ‘साऊथ आफ्रिकन रिझर्व बँक’ ही देशाची मध्यवर्ती बँक आसून नोट प्रचालनाधिकार आनी चलनविशयक नितीचे कारवायेचे सगळे अधिकार तिचेकडेन आसात. हिचेभायर देशांत हेर साबार वेपारी आनी बचत बँको आसात.
येरादारी आनी संचारण : हांगाच्यो न्हंयो अशीर, उथळ आनी ऊंच सकल आशिल्ल्यान देशाभितर उदका येरादारी जावंक शकना. बंदरांक आनी शारांक जोडपी रेल्वे मार्ग आनी रस्त्यांचीं जाळीं मात साबारकडेन पातळ्ळ्यांत. जण एक राज्य आपआपल्या रेल्वेमार्गाचेर देखरेख दवरता. रस्त्यावयल्यान जावपी येरादारीचेंय प्रमाण बरेंच व्हडलें आसा. सामान हाडपा – व्हरपांत रेल्वेभितर कोळशाचो चवथो वांटो, हेर खनीज म्हालांचो तिसरो वांटो आनी शेतकी म्हालाचो आठवो वांटो आसता. डर्बन, केप टावन, पोर्ट एलिझाबॅथ आनी इस्ट लंडन हीं हांगाचीं मुखेल बंदरां. आयात-निर्यातीचे सगळे वेव्हार चडशे ह्या बंदरांतल्यान जातात. साऊथ आफ्रिकन ॲरवेस ही हांगाची विमान येरादारी सांबाळपी संस्था. जोहानिसबर्गा लागशिल्लो जान स्मट्स, केप टावनांतलो डी. एफ. मालन आनी डर्बानांतलो लुई बोथा हे हांगाचे आंतरराष्ट्रीय विमानतळ. देशाभितर एके सुवातेसावन दुसरेकडेन वचपाखातिरूय विमान येरादारीची बरी वेवस्था आसा.
टेलिफोन आनी टपाल सेवा खूब फुडारिल्ल्यो आसात. साऊथ आफ्रिकन ब्रॉडकस्टिंग ही हांगाचे निमसरकारी आकाशवाणी यंत्रणा. वेगवेगळ्या आकाशवाणी केंद्रांतल्यान इंग्लीश आनी आफ्रिकी भाशेंतल्यान राष्ट्रीय कार्यावळी प्रसारीत जातात. दक्षिण आफ्रिकेंत, दूरचित्रवाणीची वेवस्था जानेवारी १९७३ सावन सुरू जाली.
लोक आनी समाजजीण : हांगाचो समाज सादारणपणान चार वंशीक गटांमदीं विभागिल्लो आसा. दरेका गटाची भाशेवयल्यान आनी
