बरी. जाण्ट्यांक हेर पेस्ट वापरूंक जाता. दांत घासतना दांत फुडल्यान आनी फाटल्यान घासूंक जाय तर दाढो फाटल्यान फुडल्यान आनी वयल्यान घासूंक जाय.
दांत घासपाची रीत : वयले आनी सकयले दांत घासतना ब्रश दांताचेर सुमार ३०० कोनान धरपाचो. ब्रशाचे केंस मावेवटेन आसूंक जाय. दांत नितळ करपाक ह्यो गजाली करपाक जाय –
(१) ब्रशाचो दाणो घुवंडावन दात निवळ करचे.
(२) दांत भितल्ल्यान तेच रितीन निवळ करचे.
(३) दाढो घासतना दाढो वयल्यानूय घासूंक जाय. दाढांच्या माथ्यार आशिल्ल्या फोंडकुलांनी अन्नकण उरपाची शक्यताय चड आसता. दाढयो वयल्यान निवल करपाक ब्रश वांकडो धरून फाटी फुडें करूंक जाय.
(४) दांतांवांगडा जीबय घासून नितळ करूंक जाय. जीब ब्रशान वा बोटांनीय निवळ करूंक जाता.
दोरी वापरून नितळ करप – एक बारीक दोरी बोटाक गुटलावन दांताचे खाचींत घालून वयर – सकयल करूंक जाय. दोरयेवांगडा अन्नकण भायर येतात.
दांतांची नेमान तपासणी : ल्हान भुरग्यांक नेमान दंतवैजागेर व्हरूंक जाय. पयली दांत तपासणी दुदाचे सगळे दांत येतकच करूंक जाय. हाचे उपरांत दर मनशान स म्हयन्याक एकदां दंत वैजाक मेळूंक जाय. दंतवैज दांत किडेल्या वा ना हें तपासता. दांत कशे ब्रश करप हें शिकयता आनी एखाद्रे दांताका फ्लुरायड लायता. तोंडाच्या कॅन्सराचें बेगीन निदान जावपाक हे तपासणेचो खूब आदार जाता.
दांताचो रोग आनी ताचेर उपचार : दांतांचे मुखेल रोग अशे आसात:
१) दांत किडेवप
२) दांतांच्या मुळाकुशीक दुखाणू येवप
३) वयल्या सकयल्या दांतांचो मेळ आसप ना.
४) तोंडाचो कॅन्सर.
दांत किडेवप : हें दुखणें खूब पातळिल्लें आसा. पयलीं हें दुखणें कमी प्रमाणांत आशिल्लें. जश्यो जश्यो अन्नरिती बदलत गेल्यो तशें तशें हें दुखणें वाडत गेलें. भुरग्याम्दीं किडिल्ल्या दांताचें प्रमाण चड करून शाळेंतल्या भुरग्यांमदीं ४०% आसा हें भुरग्यांचे तपासणेवेल्यान कळटा.
दांत किडेवप म्हळ्यार दांताक बुराक जाता. ह्या दुखण्याक Caries अशें म्हण्टात. दांतांची नितळसाण नासप हें ह्या दुखण्याचें मुखेल कारण. खाणा-जेवणाचे रितीचें ह्या दुखण्याकडेन खूब लागीचें नातें आसता. खाणाच्या जिनसांत गोड-चिकट जिन्नस चड आसल्यार हें दुखणें चड जावंक पावता. कांय जिन्नस दांताक चिकटून बसतात. ह्या जिनसांचेर बॅक्टेरिया जातीचे सूक्ष्म जंतू प्रक्रिया करून एक तरेचें आम्ल तयार करतात. हें आम्ल दांतांक भोव वायट. तें दंतवल्काक बुराक घालता. दंतवल्काक स्पर्शज्ञान नाशिल्ल्यान ह्या दुखण्याचें निदान बेगीन कळना. बुराक चड भितर पावतकच दांत दुखप, सारकिली लक्षणां दिसतात.
किडेल्ल्या दांताचेर उपचार : कीड लागिल्ल्या दांताचेर दंतवैज खूब तरेन उपचार करतात. तातूंतले मुखेल उपचार अशे आसात –
(१) दांत भरप
(२) मूळ नलिका उपचार (Root Canal Treatment)
(३) दांताचेर टोपणें घालप (Crowning)
(४) दांत काडप.
दांत भरप : दंत वैज पयलीं किडिल्लो भाग काडून उडयतात. ह्या कामाक लायटीचो ड्रील वा पांयाच्या पेडलाची ड्रील वापरतात. भरपाचें सामान दांतांत उरपाखातीर ड्रिलानच दांतांतल्या बुराकांत एक कड तयार करतात. मागीर दांत पुरायेन भरतात. दांत भरपाचें सामान रुपें, पारस, तांबें आनी पत्रो हाचें मिश्रण आसता. फुडल्या दांताक मँचींग रंगाचें Acrylic वा रॅक्सीन वापरतात.
मूळ नलिका उपचार : दांताचो बुराक दन्तगर मेरेन पावतकच दंत वैज हो उपचार करता. ह्या उपचाराक पयलीं दन्तगर काडून उडयतात. मागीर दन्तवैज मूळ नलिकेंत बारीक सरयो घालून मूळापोंदचो दुखणुंतलो पूं काडटा. दांत निर्जंतूक जातकच दांत सदचे भशेन भरता वा ताका टोपणें घालता.
दांतांचेर टोपणें घालप (Crowning) : दांताची तेंगशी चड इबाडटकच हो उपचार करतात. दांताचेर टोपणें घालपाक दांताक पयली तयार करप ताचे तेंगशेचो वयलो कुडको आनी दोनूय कुशी ड्रिलान कापप. मागीर वयल्या आनी कुशीच्या दांताकडेन मेळ बसता तशें माप घेवन दांतांक टोपणें बसयतात. टोपणें भांगर, रुपें वा रॅक्सीनांचें करतात.
दांत काडप : बाकीचे उपाय जायनात तेन्नाच दंत वैज दांत काडटात. दांत काडचे पयलीं भेरोवपाचें इंजक्शन दितात आनी गावये सारकें हत्यार वापरून दांत मूळासयत हुमटावन काडटात. मावेची जखम पेकतकच कृत्रीम दांत बसोवंक जातात. एक वा दोन दांत काडिल्ले आसल्यार हे दांत कायम जाग्यार बसोवंक जाता. अशें करपाक कुशीच्या दांताचो आदार घेवचो लागता. असल्या उपचारांक पूल (Bridge) अशें म्हण्टात. चड वा सगळे दांत काडचे पडल्यार दांताचें माप घेवन दांताची कवळी तयार करूंक जाता. ही कवळी प्लास्टीकच्याआ सांच्यार घडयल्ली आसता आनी जाय तेन्ना घालूंक वा काडूंक मेळटा.
दांतांचो मेळ जमप ना (Malocclusion) : दर मनशाचे वयले दांत मातशे फुडें आसतात. ताच्यो वयल्यो आनी सकयल्यो दाढो एकामेकांक मेळटात. अन्न चाबपाक दाढांचो मेळ जमपाक जाय. सुमार ५ – १०% लोकांमदीं हो मेळ आसना. ताचे एखाद्रे वयले दांत चड फुडें वा फाटीं आसतात. अशें जातकच दाढयेक दाढ मेळना आनी चाबडावपाची क्रिया सारकी जायना.
दांतांचो मेळ ना जावपाचीं मुखेल कारणां अनुवंशीकता, दांत वांकडे तिकडे येवप. भुरग्यापणांत आंगठो चोखपाची सवंय हीं आसत.
अन्न चाबडावपाक आडखळ जाल्ल्यान दांतांचो मेळ जाग्यार हाडूंक जाय अशें दंतवैज सांगतात. दातांचो मेळ फाव तसो करपाक बारीक प्लेटिनमच्यो सरयो वापरतात. ताका ब्रॅसीस (Braces) अशें म्हण्टात. ह्यो सरयो बसोवंचे पयली एखाद्रे गर्दी करपी फाटी फुडें आशिल्ले १-२ दांत काडचे पडटात.
ब्रॅसीस दोन तरांनी घालतात. जोखाच्या एका प्लास्टीक सांच्याक बसोवन हो सांचो तोंडात घालतात. ह्यो, सरयो काडपाक येवपाचो प्रकार दर म्हयन्याक ह्यो सरयो दंतवैज आंवुळटा. कांय दंतवैज सरयो दांतांक धाकटुल्या ब्रॅकेटांनी घट बसयतात. दर म्हयन्या कणकणी त्यो इल्ल्यो इल्ल्यो आंवुळटात. वर्सा दोनवर्सां भितर भायर सरिल्ले दांत भितर येतात. दांतांचो मेळ जातकच सरयो काडटात.
तोंडाचो कॅन्सर : तोंडाचो कॅन्सर हो एक मुखेल कॅन्सर जावन आसा. तंबाकू, चुनो खावप, दांत गालाक घासत रावप हीं कॅन्सराची कारणां जांव येतात.
हो कॅन्सर जावंचे पयलीं गालार भितल्ले वटेन एखाद्रें गालाचो भाग धवसो पडटा आनी दाटून येता. ह्या दांगांक लॅब्कोप्लेकिया म्हण्टात. हें
