तेन्ना पोलिसांनी ताका धरलो आनी बेशुध्द जायसर मार दिलो. सुर्वेक ताका दोन म्हयने सादे बंदखणींत दवरलो आनी उपरांत एक वर्सभर खर बंदखणींत दवरलो. बंदखणींतल्यान सुटका जातकच तो परतो भूंयगत वावर करूंक लागलो. तेखातीर पुर्तुगेज पोलिसांनी ताच्या घरच्यांक खूब त्रास दिलो. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. 18 जून 1984 दिसा गोंय सरकारान ताचो भोवमान केला. - कों. वि. सं. मं.
देसाय, बळवंतराव विठ्ठलराव : (जल्म : 16 जानेवारी 1928, पिसुर्लें - सत्तरी). सुटकेझुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें. 'आझाद गोमंतक दल' संघटनेचो तो वांगडी आशिल्लो आनी क्रांतीकारी चळवळींनी वांटो घेतालो. पोलिसांनी ताका धरलो. प्रदेशिक लस्करी न्यायालयामुखार उबो करून ताका 16 वर्सां खर बंदखण आनी दंड भरचे बदला आनीक दोन वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली.
गोंय सुटकेउपरांत 1963-73 ह्या काळांत तो पिसुर्लें ग्रामपंचायतीचो सरपंच आशिल्लो. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला. - कों. वि. सं. मं.
देसाय बाळा गोपाळ : (जल्म : 1928, धारगळ - पेडणें; मरण : 5 फेब्रुवारी 1956, हाळी - पेडणें). सुटकेझुजारी. ताणें एस. एस. सी. मेरेन शिक्षण घेतलें. 1954 सावन तो 'आझाद गोमंतक दल' संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. तशेंच तो ह्या दलाच्या नेतार्डें फांट्यांत काम करतालो. ऑगस्ट 1954त ताका पोलिसांनी धरून एका म्हयन्याखातीर बंदखणींत घालो. नोव्हेंबर 1955त चांदेल पोलीस स्टेशनाचेर आनी 15 जानेवारी 1956 वर्सा पोलिसांचे जिपीचेर हल्लो करपांत ताचो वांटो आसलो.
5 फेब्रुवारी 1956 दिसा पेडण्यांतल्या हाळी वाठारांत ताणें बापू गांवस हाचेवांगडा आजेंत काझिमिरू मोंतैरू ह्या पुर्तुगेज अधिकाऱ्याचेर हल्लो केलो. पूण मोंतैरूचे जिपी फाटल्यान येवपी 40 सशस्त्र सैनिकांच्या जाळ्यांत तो सांपडलो आनी जखमी जालो. तेन्ना पुर्तुगेज पोलिसांनी ताका जिपीफाटल्यान बांदून सरकटायत चांदेल ठाण्यार व्हेलो आनी ताचेर पेत्रोल ओतून ताका लासून मारलो. 18 जून 1983 दिसा गोंय सरकारान ताचो मरणाउपरांत भोवमान केलो. - कों. वि. सं. मं.
देसाय, यशवंत केशव : (जल्म : 14 नोव्हेंबर 1937, पिर्णा - बारदेस). सुटकेझुजारी. ताणें विद्यालयीन शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें. 'नॅशनल काँग्रेस गोवा' हे संघटनेचो तो वांगडी आसलो. 26 जानेवारी 1955 ह्या दिसा आपल्या इश्टांवांगडा ताणें पीर्ण वाठारांत तिरंगी बावटो लायलो. थंयच्यान व्हडाव्हडान घोशणा दीत ताणें म्हापश्यां जाल्ले मिरवणुकींत वांटो घेतलो. वाटेर थिवी वाठारांत जेन्ना ताणें तिरंगी बावटो लायलो, तेन्ना पोलिसांनी ताका धरलो आनी खूब मार दिलो आनी म्हापशें बंदखणीत दवरलो. त्याच दिसा ताका पणजे व्हेलो आनी सुमार एक वर्सभर बंदखणींत दवरलो. फुडें प्रदेशीक लस्करी न्यायालयामुखार उबो करून ताका स वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. ऑक्टोबर 1959त ताणें दर तीन म्हयन्यांनी म्हापशें पोलीस ठाण्याचेर हजेरी लावंक जाय आनी गोंय सोडून खंयच वचूंक जायना हे अटीचेर ताका सोडलो. 1972त भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला.
- कों. वि. सं. मं.
देसाय, यशवंत विठोबा : (जल्म : काणकोण). सुटकेझुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें. 'आझाद गोमंतक दल' संघटनेचो तो वांगडी आशिल्लो. सुटके चळवळीच्या काळांत तो भूंयगत वावरांनी वांटो घेतालो. तशेंच पत्रिका वांटप, वण्टिपत्रकां लावप, तिरंगी बावटे लावप हेसारकीं कामांय तो करतालो. 1956त पोलिसांनी ताका पिर्ला वाठारांत धरलो आनी सात म्हयन्यांवयर बंदखणींत दवरलो. थंयच्यान सुटका जातकच ताणें परत सुटकेझुजाचो वावार करूंक सुरवात केली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला.
- कों. वि. सं. मं.
देसाय, यादवेंद्र : (जल्म : 25 जानेवारी 1930, कुंकळ्ळी - साश्ट). सुटकेझुजारी. ताणें पुर्तुगेज, मराठी आनी हिंदींत मुळावें शिक्षण आनी पूर्व - एस. एस. सी. मेरेन शिक्षण घेतलें. 1953-55 ह्या काळांत तो 'नॅशनल काँग्रेस गोवा' हे संघटनेचो वावुरपी वांगडी आशिल्लो. 1956त तो गोंय सुटके सैन्याचो वांगडी जालो. सुटके झुजारी पीटर आल्वारीश, आगुस्तुश आल्वारीश आनी उरसेलिनु आल्मैद हांच्या मार्गदर्शनाखाला तो काम करतालो. ताणें आपली सरकारी नोकरी सोडली आनी मडगांवां छापखानो उगडलो. ह्या छापखान्यांतल्यान राश्ट्रीय पत्रकां उजवाडावन तो सुटकेझुजाक आपलेपरीन हातभार लायतालो. पोलिसांनी ताका धरलो आनी ताच्या छापखान्याचेर बंदी हाडली. ताका प्रदेशीक लस्करी न्यायालयामुखार उबो करून आठ वर्सां खर बंदखण फर्मायली. तशेंच दंड भरपाये बदला आनीक दोन वर्सां ख्यास्त आनी 20 वर्सांखातीर ताचे राजकीय हक्क काडून घेतले. साडेतीन वर्सां उपरांत म्हळ्यार ऑगस्ट 1959 ताचेकडल्यान वचन घेवन ताची सुटका केली. गोंयचे सुटकेमेरेन ताका केपें पोलीस ठाण्याचेर येवन हचेरी लावंची पडटाली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला. 1977त तो केपें नगरपालिकेचो वांगडी म्हणून वेंचून आयलो.
- कों. वि. सं. मं.
देसाय, रघुनाथ गणेश गारूडी : (जल्म :22 एप्रिल 1909, शिवोली - बारदेस). सुटकेझुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें. 'आझाद गोमंतक दल संघ' संघटनेचो तो वांगडी आशिल्लो. सुटके चळवळींच्या काळांत मिरवणुकांनी, बसकांनी वांटो घेवप तिरंगी बावटो लावप, पत्रकां वांटप हे सारकीं कामां तो करतालो. चोडण पोलीस ठाण्याचेर हल्लो करून ताणें थंयचीं हत्यारां हस्तगत केलीं. पुर्तुगेज पोलिसांकडल्यान
