सामकी उणी आसता आनी भुरगें हातात दिल्ल्या वा दाखयल्ल्या वस्तूकडे दुर्लक्ष करता. मोतीबिंदू उण्याप्रमाणांत आसल्यार नदर उणीं जायना आनी दुयेंतीकय मोतीबिंदूची जाण आसना. पूण दोळ्याच्या दोतोराकडेन वतकच हो दोश कळटा. जल्मजात वा विकासजन्य मोतीबिंदू चडकरून वाडना. देखून ताका ल्हान आसल्यार शस्त्रक्रिया करपाची गरज चडशीं नासात. हो मोतीबिंदू वाडलो आनी दिसप उणें जायत जाल्यार शस्त्रक्रिया करचीच पडटा. जल्मतनाच भुरग्याक चड मोतीबिंदू आसल्यार भुरग्याक स म्हयने जातकच रोकडीच शस्त्रक्रिया करची पडटा. कारण भुरग्याच्या दोळ्याचे भाग सारकें तयार जावपाक स म्हयने लागतात.
एक्वायर्ड कॅटरॅक्ट (Aquired Cataract) : बऱ्या भिंगाक बादा जातकच अशें तरेचो मोतीबिंदू जाता. भौतीक आनी रसायनिक कारणाक लागून भिंगाक बादा येवंक शकता. ह्या मोतीबिंदूचें वेगवेगळें प्रकार आसात ते अशें - 1) वार्धक्यजन्य मोतीबिंदू (Senile) : हे दोन तरेचे आसतात.
अ) अणूकेंद्रीय : हो भिंगामदीं आसता. 40 वर्सां उपरांत जावपी हो मोतीबिंदू कन्ना केन्नाय रंगीत आसता. देखीक - कॅटरॅक्ट ब्रुनॅसॅन्स (Catarata Brunescens) हो मोतीबिंदू मातयेकोराचो आनी काळ्या कोराचोय आसता. ह्या मनशांक वतांत गेल्यार सारकें दिसना आनी वताच्या ओक्लान वा सावळेंत बरें दिसता.
ब) 1) बाह्य मोतीबिंदू (Cortical cataract) : भिंगाच्या भायल्या भागांत जावपी हो मोतीबिंदू चडकरून पिराय पन्नास वर्सां जातकच जाता. हो मोतीबिंदू जाल्ल्या मनशांक वतात बरें दिसता. आनी सावळेक सारकें दिसना हातूंत 5 अवस्था आसात - अ) पुर्वावस्था (Lamellar separation) ब) इनसिपियण्ट कॅटरॅक्ट (Incipient cataract) क) इन्ट्यूनेसेन्ट कॅटरॅक्ट (Intunescent cataract) : नदर उणीं जावप. ड) पक्वावस्था (Mature cataract) मोतीबिंदू पिकप आनी सामकेंच दिसप ना. इ) अतिपक्वावस्था (Hypermature cataract) : मोतीबिंदू पिकप आनी नदर सामकीच वचप.
2) किचकटीचो मोतीबिंदू (Complicated) : दोळ्याच्या हेर भागाक कसलींय दुयेंसा जाल्यार भिंगाक फावो ते पोशण जायना (Nutrition) आनी हे तरेचो मोतीबिंदू जाता.
3) सर्वांगीण रोगाक लागून जावपी मोतीबिंदू (cataract due to systemic Disease) : मनशांक गोडेंमूत, गॅलेक्टोसेमीया (Galactosemia) अशे तरेचे सगळ्या आंगाचे रोग आसल्यार मोतीबिंदू जावंक शकतात.
4) किरणीयजन्य मोतीबिंदू (cataract due to Radiant Energy): उज्याची वा वताची उश्णताय, क्ष-किरण वा रेडीयम, तेचपरी वीजेचो खर शॉक लेगीत मनशाक मोतीबिंदू जावंक कारण जावं येता.
5) आघातजन्य मोतीबिंदू( Traumatic cataract) : दोळ्यांक कसलोय मार बसत जाल्यार हे मोतीबिंदू जावंक शकता.
एक्वायर्ड कॅटरॅक्ट (Acquired cataract) हो मोतीबिंदू जाता तेन्ना मनशाच्या दोळ्यामुखार काळें थिपके दिसतात. दोळें घुंवतात तशें हें थिपके घुंवतात. दोट्टी, तिटटी वा खूब प्रतिबिंबा दिसप हे सुर्वेचें एक चिन्न. जशीं जशीं अपारदर्शकताय वाडत वता तशी तशी मनशाची नदर उणीं जायत वता. अपारदर्शकताय भिंगाचें मदीं आसल्यार मनशाक वतान गेल्यात सारकें दिसना आनी सावळेंक वा मंद उजवाडान हरें दिसता. पूण ही अपारदर्शकताय भिंगाचें भोंवतणीं आसल्यार सावळेंत सारकें दिसना आनी वतान व्हडलोसो त्रास जायना. खूब फावटीं मनशाक मायनस नंबर (-) येता (Lenticular Myopia) आनी हो थोड्या थोड्या म्हयन्यांनी वाडत वता. जशी अपारदर्शकताय व्हड जाता तशी नदर उणीं जाता आनी निमाणें फकत उजवाड दोळ्यार घालतकच वळखूंक येता.
जल्मतनाच वा वाडटो पिरायेचेर जाल्लो (भुरग्याक) मोतीबिंदू सामको ल्हान आसा आनी नदर सादारण बरी आसा जाल्यार कसलोच उपाय करपाची व्हडलीशी गरज उरना. फकत दोतोराकडेन वचून नेमान तपासून घेवपाक जाय. पूण हो मोताबिंदू व्हड जाता वा नदर उणी जाता अशें दिसल्यार मात ऑपरेशन करचें पडटा. जाल्ल्या भुरग्याक मोतीबिंदू आसा अशें दिसल्यार ल म्हयन्यांउपरांत ताणें ऑपरेशन करचें पडटा. नाजाल्यार तो दोळो आळशी आनी तिरसो जावंक शकता.
अॅक्वायर्ड मोतीबिंदू जाल्यार सुर्वेचे अवस्थेंत थेंबे घाल्यार मनशाक मातशें बरें दिसूंक शकता वा मोतीबिंदू वाडपाचो बंद जाता वा ताची वाड मंद जाता. पूण हेर कसल्याय कारणांक लागून (देखीक -गोडेंमूत वा हेर रोग) जाल्यार ते पिडेचेर वखद घेवंक सुरवात करतकच तो वाडपाचो बंद जाता वा केन्नाय बरो जावंक शकता. इन्सिपियॅण्ट अवस्थेत पिडेस्ताच्या ओक्लाचो नंबर जसो जसो बदलता तशें तशें हारशें बदलत रावल्यार मातशें बरें दिसता. ओक्लाचें हारशें मातशें रंगीत वा काळे फोटोक्रोमेटीक आसल्यार बरे. मोतीबिंदू मदीं आसल्यार बावली (pupil) व्हडली जावपाचें थेंबे घालून बरें दिसूंक शकता.
मोतीबिंदू जातकच, तो पिकतकच वा अती पिकतकच मनशाक सारकें दिसना अशा वेळार शस्त्रक्रीया होच एक उपाय आसात.
शस्त्रक्रीया: सादारणपणान शस्त्रक्रियेचे तीन प्रकार आसात- 1) संपुटांतर्गत शस्त्रक्रिया 2) संपुटाबान शस्त्रक्रिया 3) भींग खंडान वा भींग पायसीकरण.
शस्त्रक्रिया करचें आदीं पिडेस्ताक तपासून ताची पुराय म्हायती घेवंची पडटा. ताका हेर कसलेंय पिडेची बादा आसा कांय कितें हे मूत, रगत तपासून पळोवंचे पडटा. पिडेस्त चड जाण्टो आसल्यार ताच्या हड्ड्याचो फोटो (एक्स-रे) वा कार्डियोग्राम काडून कसलें दुयेंय आसा हें पळोवंचे पडटा. शस्त्रक्रियेची तरा पेशंटावयल्यान थरयतात. ल्हान भुरग्याच्या मोतीबिंदूची शस्त्रक्रिया करून भींगाची पोती उक्ती करून मोतीबिंदू धुवन काडटात. पिडेस्ताची पिराय जाल्ली आसल्यार 40-45 वर्सांवयर पुराय मोतीबिंदू, भिंगाची पोती उक्ती करून धुवन काडटात वा पोतयेसकट भींग काडटात.
मोतीबिंदू जावप म्हळ्यार दोळ्याची कार्यक्षमताय उणीं जाता आनी त्या मनशाक सारकें दिसना. दोळ्याचो तो भाग काडटकच त्या जाग्यार दुसरो बाग घालचो पडटा आनी हें तीन तरांनी करूं येता - 1) ऑपरेशन करून एक-देड म्हयन्यानी दाट ओक्ल दिवप 2) स म्हयन्याच्या उपरांत कॉण्टेक्ट लॅन्स दिवप. सामक्या ल्हान भुरग्याक वा खूब जाण्ट्या मनशाक कॉण्टेक्ट लॅन्स वापरूंक जमना असल्या पिडेस्ताक दाट ओक्ल लावंचे पडटा. 3) ऑपरेशन करतकच मोतीबिंदू काडून जातकच भींगाचे पोतयेंत वा पोती आनी बावली हाचेंमदीं एक प्लास्टीक भींग बसयतात हाका लॅन्स इप्लांयटेशन अशें म्हण्टात. हालींच्या काळांत चडशें पिडेस्त सर्रास पणान हेच ऑपरेशन करून घेतात.
जतनाय : गुरवार बायलेक सुरसुरें जाल्यार बाळंतिणीच्या दोतोराकडे सल्लो घेवन गर्भपात करपाची गरज आसल्यार करून घेवंचो.
