सरतात; हाचें कारण म्हळ्यार त्या कठीण खजपां सकयल मोव खडपां आसतात. जंय प्रत्यक्ष खडपां तयार जाता थंय ह्या मोव खडपांचो भाग उक्तो पडटा. पडपी उदकाक लागून मोव खडपांची झीज जाता. मोव खडपांनी घोली भाशेन पोकळ भाग तयार जाता. हाका लागून ताचेवयल्या कठीण खडपांचो भाग ताका पेलना. तो हुमकळटा आनी कीलांतरान तुटून सकयल पडटा आनी धबधब्याची सुवात फाटीं सरत रावता. हें क्रियेक प्रतिवाह प्रतीसरण अशें म्हण्टात. उत्तर अमेरिकेंतलो नायागारा धबधबो हो अशेंच तरेंचें क्रियेक लागून तयार जाला. नायागारा न्हंयेचेर आशिल्ल्या ह्या धबधब्याचो सोद 1678 त ला साल ह्या फ्रेंच पर्यटकान लायलो. ह्या धबधब्या मदीं 'गोट' नांवाचो एक जुंवो आसून ताका लागून नायागाराचे दोन भाग जाल्यात आनी थंयच संयुक्त संस्थानांत आनी कॅनडा हांची शीम आशिल्ल्यान धबधब्याचो एक भाग संयुक्त संस्थानांत जाल्यार दुसरो कॅनडांत आस्पावता. हे दोनूय धबधबे दरवर्सा 30 ते 180 सेंमी. ह्या वेगान फाटीं सरत आसात आनी ही क्रिया अशीच चालू उरल्यार कालांतरान ते ईअरी सरोवराक वचून मेळटलें.
सड्याचो वाठार आनी मळां हांचे शिमेरूय धबधबे तयार जाता. आफ्रिका खंडांत अशें तरेचे धबधबे आसात. थंयचें काँगो न्हंयेचेर 32 धबधबे आसात. तांकां 'लिविंग्स्टन फॉल्स' अशें म्हण्टात. ऑरेंज न्हंयेचेर ओग्राबीस धबधबो आसा. संयुक्त संस्थानांत अशा धबधब्यांची माळूच तयार जाल्या. आफ्रिकेंतल्या सड्याच्या वाठारातल्या आनी प्रपात रेशा विभागांतल्या धबधब्यांक लागून उदका येरादारीक आडखळीं तयार जातात. इंग्लंडांतल्या पेनायन वाठारांत अशे धबधबे आसात.
प्रस्तरभंग जाल्यारूय धबधबे तयार जातात. अशा वाठारांतल्यान न्हंयो व्हावन आयल्यार धबधबे तयार जातात. इंग्लंडांतलो गारडेल बेक धबधबो अशें तरेन तयार जाला. नर्मदा न्हंयचे वयलेंवटेन असलें कांय धबधबे जून ते ऑक्टोबर ह्या काळांत दिसतात. गिमांत तांका उदक आसना.
हिमक्षयित वाठारांत कितलेशेच धबधबे दिश्टी पडटात. वेल्सांतलो स्नोडोनिया, इंग्लंडांतलो लेक डिस्ट्रिक्ट आनी स्कॉटलंडाचो दोंगुल्ल्यांचो भाग तशेंत कॅलिफोर्नियांच्या योसेमेटी देगणांत अशे धबधबे खूब आसात. थंयच्या कांय धबधब्यांची उंचाय 100 मी. परस चड आसा.
धबधब्यांक लागून थंयच्या लोकांच्या जिणेचेर परिणाम जाल्लो दिश्टी पडटा. धबधब्यांक लागून उदका येरादारीक अडखळ जाता. धबधब्यांचेर उदकाची विद्युत् केंद्रां तयार करूं येतात. धबधबे हीं सृश्टी सोबीतकायेची थळां आसात. ताका लागून थंय पर्यटन केंद्रां तयार जाता. घटप्रभेवेलो गोकाकचो धबधबो, गोंयचो दूदसागर, अमेरिकेंतलो नायागारा, कर्नाटकांतलो शरावतीवयलो गिरसप्पा धबधबो, कावेरीवयलो शिवसमुद्रमचो धबधबो, ताम्रपर्णीवयलो कोर्टालम् धबधबो हीं थळां पर्यटन केंद्रां जाल्यांत.
तिनशें मीटरांवयर उंचाय आशिल्लें संवसारातले कांय वेंचीक धबधबे अशें -
धम्मपद : बुध्दाची शिकवण दिवपी गाथासंग्रह. पाली भाशेंतल्या ह्या संग्रहांत 26 वग्गांमदीं वांटिल्ल्या 423 गाथांनी बौध्द धर्माची आटीव अशी शिकवण दिल्या. बुद्द धम्म वा बुध्दतत्त्वज्ञान सांगपी ग्रंथराशीक त्रिपीटक अशें म्हण्टात. पयलें सुत्त पीटक, दुसरें विनय पीटक आनी तिसरें अभिधम्मपीटक. सुत्तपीटकाचे दीघनिकाय, मज्जीमनिकाय आनी खुद्यनिकाय अशे तीन वांटे आसात. हातूंतल्या खुद्यनिकाय वांट्यातल्या पंदरा ग्रंथातल्या चोम्यातलो धम्मपद हो दुसरो ग्रंथ.
भगवान बुध्दान आपणाक जाल्ल्या बुध्दत्व प्राप्तीच्या खीणापसून ताच्या निर्वाणामेरेनच्या काळामेरेन ह्या ग्रंथातली दर एक गाथा खंय ना खंय, कोणाक ना कोणाक, केन्ना ना केन्ना खंयच्या तरी संदर्भांत उपदेशाच्या रुपांत सांगिल्ली आसा. ह्या गाथांची कथा सांगपी धम्मपद्टठकथा (धर्मपदार्थकथा) नांवाचो (गाथांनी कथात्मक स्रश्टीकरण दिवपी) ग्रंथ सिंहली भाशेंत मेळटा. फुडें ताचो पाली अणकार अर्थकथाचार्य भदंतबुध्दघोष महास्थविर हाणें केलो.
ह्या ग्रंथांत बुध्द विचारांचें सारसर्वस्व ग्रंथीत जाल्लें आसून, तातूंत आचारसंहितेचें म्हत्व सांगून तिका जिवीत येसाचें श्रेय दिल्लें आसा. ह्या संवसारांत सगळ्यो गजाली खीणयाळ्यो आसून त्या सगळ्यांमदीं दुख्खाचे अंश भरिल्ले आसात. तृष्णेचो म्हळ्यार आसक्ती नश्ट केल्यारूच दुख्खाचो अंत जातलो ह्या सुखी जिणेच्या तत्त्वाचो ह्या ग्रंथांत पुरस्कार केल्लो आसा. मनशाचो फुडार हो मनशाच्या हातांत आसून मनशाक तो स्वता सोडून हेर कोणूच येसप्राप्ती करून दिवपाक आदार दिवंचोना. खासा बुध्दलेगीत सुखी जिविताचो फकत मार्ग दाखोवंक शकता. ह्या जिवनादर्शाचे
