पडिल्लो दिसता. धामी संप्रदायाचे अनुयायी बालकृष्णाचें ध्यान करतात, गळ्यांत तुळशीची माळ, त्रिपुंड्र आनी कुकूम लायतात. ते उपास्याचे मुर्तीची पुजा करिनासताना 'कलजमे शरीफ' ह्या आपल्या धर्मग्रंथाची पुजा करतात. सोरो, मास आनी जातीवेवस्था हांचो तांणी निशेध केला. एकाद्याक संप्रदायाची दीक्षा दितना हिंदू आनी मुसलमान हांचें सहभोजन करप अशी तांची पद्दत.
पन्ना हें ह्या संप्रदायाचें मुखेल केंद्र आनी तीर्थस्थान आसून दर वर्सा कार्तिक पुनवेक हांगा धामी लोकांची व्हड जात्रा भरता. ह्या संप्रदायांत मुसलमानांकय प्रवेश मेळटा. सुरतेचे जायते कच्छी ह्या संप्रदायाचें अनुयायी आसात. मध्य प्रदेशांतल्या सागर आनी दमोह ह्या जिल्ह्यांत आनी सौराष्ट्रांतल्या जामनगर लागसार ह्या पंथाचो बरोच प्रसार आसा. जामनगर आनी सुरतेक तांचीं केंद्रां आसात. सुमार देडशें वर्सांआदीं नेपाळांतय ह्या पंथाचो प्रसार जाल्लो. पंथाच्या धर्मग्रंथाचें अध्ययन करपाखातीर नेपाळांतलें प्राणनाथी लोक पन्नाक हांगा येतात. - कों. वि. सं. मं.
धारगळकार, काशीनाथ नारायण : (जल्म : 21 जुलय 1900, म्हापशें; मरण : 12 डिसेंबर 1974). सुटकेझुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण मराठींत आनी लिसेंवाचें तिसरें वर्समेरेन शिक्षण घेतलें. भारत सरकाराक तशेंच 'आझाद गोमंतक दल' संघटनेच्या बेळगांवच्या फांट्याक पोर्तुगेजांच्या कारवायांविशीं खबरो पावोवपाचें काम तो करतालो. 8 जुलय 1956 ह्या दिसा पोलीसांनी ताका धरलो. 1957 त ताका प्रादेशिक न्यायालयामुखार उबो करून स वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. तीन वर्सां उपरांत ताची सुटका जाली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला.
- कों. वि. सं. मं.
धारगळकार, जगन्नाथ वासुदेव : (जल्म : 14 डिसेंबर 1916, शिवोली - बारदेस). सुटकेझुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें. 'नॅशनल काँग्रेस गोवा' हे संघटनेचो तो वांगडी आशिल्लो. शिवोली आनी पेडणें वाठारांत पत्रकां वांटप, बसकांनी वांटो घेवप असलीं कामां ते करतालो. 1955त ताका पोलिसांनी धरलो. 1956त ताका 12 वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. 1959 वर्सा सगळ्या कैद्यांची सुटका जाली तेन्ना ताचीय सुटका जाली. 11 जानेवारी 1960 दिसा ताका परत अटक जाली. गोंयची सुटका जायमेरेन तो बंदखणींत आशिल्लो. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. 1979-80 ह्या काळांत तो ओशेल ग्रामपंचायतींत उपसरपंच म्हणून वेंचून आयिल्लो.
- कों. वि. सं. मं.
धारगळकार, श्रीकांत काशीनाथ : (जल्म: 24 मार्च 1933, म्हापशें). सुटकेझुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण पुर्तुगेजींतल्यान आनी विद्यालयीन शिक्षण इंग्लिशीतल्यान घेतलें. तो 'आझाद गोमंतक दल' संघटनेच्या वांगड्यांक पुर्तुगेजांच्यो राजकी खबरो पावयतालो. 8 जुलय 1956 दिसा ताका पोलिसांनी धरलो. मार दिलो आनी दोन दिसांनी सोडलो. 1957 त ताका परत अटक जाला. हे खेपे ताका 2 वर्सां बंदखण भोगचीं पडली. एप्रिल 1960 त ताचीं बंदखणणींतल्यान सुटका जाली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.
- कों. वि. सं. मं.
धारवाड : कर्नाटक राज्यांतल्या धारवाड जिल्ह्याचें आनी तालुक्याचें मुखेल थळ. हुबळीचे वायव्येक सुमार 20 किमी. अंतराचेर आनी बेळगांवचें आग्नेयेक सुमार 76 किमी. अंतराचेर हें शार वसलां. पुणें-बेंगळूर ह्या राश्ट्रीय महामार्गावयलें आनी रेल्वेमार्गावयलें एक मुखेल स्थानक. प्रशासकीय, शिक्षणीक, संस्कृतीक आनी उद्योगीक केंद्र म्हणून ह्या शाराची नामना आसा. हांगाचें समशीतोश्ण वातावरण, उमेदीचें वातावरण आनी भोंवतणचो पाचव्योचार दोंगुल्ल्यो हांकां लागून ताची तुळा महाबळेश्वराकडेन करप जाता. आदल्या काळांत ह्या शाराभोंवतणी तटबंदी आनी पांच प्रवेशदारां आशिल्लीं. देखून कांय तज्ञांच्या मतान धारवाड हो शब्द द्वार आनी वाट ह्या दोन शब्दांचें अपभ्रंशरूप आसूंक जाय. धारराव ह्या विजयनगरच्या एका अधिकाऱ्यान 1403 त हांगा किल्लो बांदिल्लो. ताच्या नांवावयल्यानच ह्या शाराक धारवाड हें नांव पडलें अशें कांय तज्ञ मानतात.
धारवाड शाराचे चार मुखेल भाग पडटात. 1) किल्लो आनी ताचे भोंवतणचो वाठार, 2) मुखेल शार, 3) उपनगरां, 4) नवी वसणूक. किल्ल्याचे उदेंतेक मुखेल शार पातळिल्लें आसून धारवाड नगरपालिका (1856) ही पोरणी स्थानिक स्वराज्य संस्था. 1961 त धारवाड आनी हुबय़ळी ह्या दोन जुंवळ्या शारांची मेळून एक महानगरपालिका स्थापन जाली. देखून सगळीं उपनगरां आनी नव्यो वसणुको धारवाड शाराचोच भाग समजतात.
धारवाडचो पुर्विल्लो इतिहास चडसो मेळना. पूण बाराव्या शतमानासावन ह्या शाराचे उल्लेख मेळटात. सवो विक्रमादित्य हाच्या1117 च्या कोरिल्ल्या लेखांत भास्करदेव नांवाच्या अधिकाऱ्याच्या अखत्यारींत हो वाठार आशिल्लो असो उल्लेख मेळटा. त्याच काळांतल्या होंबल हांगाच्या कोरीव लेखांत धारवाडचे उल्लेख आसात. अली आदिलशाहान 1573 त धारवाड शाराचेर जैत मेळयलें. फुडें 1674 त शिवाजी महाराजान तें आपल्या ताब्यांत घेमेरेन ताचेर विजापुरचो शेक चलतालो. 1685त तें मराठ्यांकडल्यान मुअझ्झम ह्या औरंगझेबाच्या पुतान घेतलें. फुडें 1753 मेरेन हें शार मुसलमानांचे सत्तेखाला आशिल्लें. फुडें मराठे, हैदर, टिपू आदींनी अदींमदीं कांय काळ धारवाडाचेर राज्य केलें आनी निमाणें एकुणिसाव्या शतमानांत तें ब्रिटिशांनी घेतलें. भारत स्वतंत्र जातकच हें शार कांय काळ मुंबय राज्यांत आशिल्लें. फुडें 1960 उपरांत ताचो कर्नाटक राज्यांत आस्पाव केलो.
फर्निचर, कातडेच्यो वस्तू, फोव, तांदूळ, नळे, विड्यो, हातमागावयलें कापड हांच्या वेपाराखातीर ह्या शाराचीं नामना आसा. हांगा नभोवाणी केंद्र आनी जायते लघुउद्योग आसात. धारवाड हें विद्येचें एक मुखेल केंद्र. हांगा जायत्यो पोरण्यो तशेंच नव्यो शिक्षणीक संस्था आसात. कर्नाटक विद्यापीठ (1949) एके दोंगुल्लेचेर आसा. पोरण्या संस्थांनी कर्नाटक म्हाविद्यालय, शेतकी म्हाविद्यालय, बोर्स्टल विद्यालय, श्री जगदगुरू
