आनी पुनरुत्पादन (Reproduction) करपाचें तंत्र. गरज आशिल्ल्या ध्वनींचेर फावो ती प्रक्रिया करून अपेक्षीत कालमर्यादेंत संग्रहीत करून दवरपाक मेळटा तशेंच सांठोवन दवरिल्ले ध्वनी तशेच प्रक्रियेंतल्यान पुनर्मुद्रित करूंक मेळटात.
पुनरुत्पादनक्षम ध्वनीमुद्रण करपाचो पयलो प्रयोग 1877त अमेरिकेंत थॉमस आल्वा एडिसन हाणें केलो. एका वाटकुळ्या दांड्याक गुठलायल्ल्या कथिल धातूच्या पातळ पत्र्याचेर तबकडेच्या मध्यार बसयल्ल्या सुवयेच्या तोंकान पत्रोभर झरे पाडून ताणें तबकडेचेर पडिल्ल्या ध्वनींची ह्या झऱ्यांवरवीं पत्र्याचेर नोंद केली. ह्या झऱ्यांच्या आरंभाच्या तोंकाचेर सूवयेचें तोंक दवरून दांडो घुंवडावन हे झरे चिरले म्हणजे सुवयेवरवीं सुवयेच्या माथयाचेर बसयल्ले तबकडेक ध्वनीचें स्पंदन पावता आनी तबकडेवयल्यान तें फुडें तबकडेचे सभोंवतणीं परिवर्तीत जावन मुद्रीत केल्ल्या ध्वनीचें पुनरुत्पादन जातालें.
एडिसनाच्या उपकरणांत उपरांत सुदारणा जाली तरी ह्यो दंडगोलाकार ध्वनीमुद्रिका गैरसोयीच्यो जावपाक लागल्यो. इ. स. 1887त एमिल बर्लिनर हाणें जस्त धातूच्या सपाट पत्र्याचेर लाखेचो पातळ थर दिवन सपाट अशो वाटकुळ्यो तबकड्यो तयार केल्यो आनी सुवयेच्या आदारान तांचेर झरे निर्माण केले. हांच्या आदारान कडक लाखेच्यो तबकड्यो तयार करप जालें.
ध्वनीमुद्रिका निर्माण करपाचे पद्दतींत बरेच सुदारीत बदल घडत गेले तशें पुनरुत्पादनाचे प्रक्रियेंतूय अशेच बदल घडले. सूवयेच्या आदारान तबकडेचेर सुरू केल्लें ध्वनीमुद्रण उपरांत उजवाड आनी चुंबकत्व ह्या घटकांच्या आदारान तबकडेचेर सुरू जाल्लें ध्वनीमुद्रण उपरांत उजवाड आनी चुंबकत्व ह्या घटकांच्या आदारान तबकडेचे जाग्यार फितीचेर करप जालें. तशेंच पुनरुत्पादनाखातीर सुर्वेक हातान ध्वनीमुद्रिका घुंवडावपाची क्रिया वचून स्प्रींग, विद्युत् चलित्र (Motor) ह्या सारकिल्या साधनांचो उपेग करप जालो. ध्वनीमुद्रण आनी पुनरुत्पादनाच्या तंत्रांत आनी घटकांनी बदल घडत गेल्ले आसले तरी ध्वनी सांठोवपाचो आनी सांठयल्लो ध्वनी पुनरुत्पादीत करपा फाटलें बुन्यादी तत्त्व थोड्या फरकान तेंच उरलें. सुवी, उजवाड, विद्युत् ह्या घटकांवरवी तबकडी वा फीत हांचेर ध्वनींचें आरेखन करून ध्वनी सांठोवप आनी तशेंच प्रक्रियेंतल्यान ज्या घटकांचेर ध्वनीची सांठवण केल्या तांचेर आंदोलन निर्माण करप हें बुन्यादी तत्त्व सगळ्या प्रकारांच्या ध्वनीमुद्रणांत आनी पुनरुत्पादनांत आसा.
ग्रामोफोन, रिकॉर्ड प्लेयर, चल चित्र फिल्म, टेप रिकॉर्डर, दूरध्वनी-संदेश रिकॉर्डर सारकेल्या उपकरणांची निर्मीती, ध्वनीमुद्रण आनी पुनरुत्पादन हांच्या तत्त्वाचेर आदारिल्ली आसा. -कों. वि. सं. मं.
ध्वनीविज्ञान : (Phonetics) भाशांतर्गत ध्वनींचो अभ्यास. दर एके भाशेची मांडावळ वेगवेगळ्या, संकेतिक अशा ध्वनीचेर आदारिल्ली आसा. ह्या ध्वनींचीं खाशेलपणां, ध्वनीनिर्मितीची प्रक्रिया, ध्वनींचे प्रकार आनी हेर संबंदीत घटकांचो ह्या शास्त्रांत अभ्यास करप जाता.
ध्वनी विज्ञानांत उस्वासाचो उगम फुफुसांत जाता आनी ताळ्याच्या मार्गांतल्यान ओंठ, दांत, जीब, ताळू हांच्या आदारान तोंडांतल्यान वेगवेगळे नाद आशिल्ल्या उतरांच्या रुपांतल्यान प्रकट जाता. ओंठ, दांत, जीब, ताळू आनी ताळो हांच्या अदीं मदीं आशिल्ल्यो पोकळ्यो ह्या नादान आपआपले परीन विशिश्ट असो ध्वनी दितात.
तोंडांतल्यान भायर पडपी नादाच्या प्रवाहाप्रमाण आवाजाचें जावपी बदल घडटात. ह्या बदलांप्रमाण ध्वनीचे 'स्वर' आनी 'व्यंजन' अशे दोन प्रकार जातात. ध्वनीच्या वर्गीकरणाप्रमाण फुडें स्वर आनी व्यंजनां हांच्यो वेगवेगळयो सया (tunes) आशिल्ले प्रकार आसात.
कोंकणी ध्वनी : सगळे कोंकणी ध्वनी उच्चार करपाखातीर फुफुसांतल्यान भायर सरपी वायू वापरतात. तोंडांतल्यान कांयच आडखळ नासताना उस्वास भायर सरतना जो उच्चार जाता तो ध्वनी म्हळ्यार स्वर. कोंकणींत हे स्वर आसात - (ई, इ, ए, अ, आ, ऑ, उ, ऊ अ) (अ) स्वराक कोंकणींत ताचोच खाशेलो उच्चार आसा. तो संस्कृतांत चड सकयलो आनी मराठींत चड वयलो आसता. कोंकणींत तो सामको मदलो स्वर आसता आनी उच्चार करतना ओंठ मातशे वाटकुळे करचे पडटात. कांय बोलींनी (अ) स्वराचो लांबोडो उच्चारुय आसा. तशेंच (आ) स्वराचो लांब प्रकारय आयकूंक मेळटा. कोंकणी स्वर उच्चार करतना उस्वास नाकांतल्यान भायर सरल्यार तो स्वर नाकयो जाता. (ई, इं, एं, अँ, आं, आँ ओं उं ऊं अं) हे नाकये स्वर कोंकणींत आसात. ऐ(अय) आनी औ(ओव) हांचेभायर जायते संदीस्वर कोंकणींत घोळटात. देखीक (एय, ईय्, एव, ऊय्, ओय) आदी.
जेन्ना नाका-तोंडांतल्यान उस्वास भायर सरता आनी ताका जीब, दांत वा ओंठ कसली तरी आडखळ घालतात, तेन्ना व्यंजन ध्वनी तयार जाता. जर तोंडांतले अवयव खीणभर उस्वास बंद करीत जाल्यार त्या व्यंजनाक स्पर्श (stop) म्हण्टात. देखीक - (क्, ट्, ख्, ग्, म्, ब्, प) आदी जर उस्वासाचो प्रवाह तोंडांत बंद जायना पूण कसली तरी आडखळ आसा, तसल्या व्यंजनाक प्रवाही (Continyant) म्हण्टात. देखीक - य्, व्, स्, श्, ल, र आदी. कोंकणी भाशेंत स्पर्श आनी प्रवाही उच्चार वांगडा काडून जातात तीं व्यंजनां आसात. हांकां स्पर्श-घर्शक (affricates) म्हण्टात. च़, च् ,छ्, ज़, ज्, झ़, झ् हीं कोंकणी स्पर्श-घर्शक व्यंजनां.
कोंकमी व्यंजनाचे हेर घटक आसात. स्वरतंत्र्यो (vocal cords) सामक्यो उक्त्यो आसून तातूंतल्यान उस्वास भायर येतना अघोश (voiceless) व्यंजनाचो उच्चार भायर जाता. देखीक - क्, ट्, ख्, त्, प्, स्, च आदी. जेन्ना स्वरतंत्र्यो एकामेकांक तेंकून आसतात आनी उस्वास तांचेमदल्यान भायर सरतना तांचें कंपन जाता तेन्ना उत्पन्न जावपी व्यंजन सघोश (voiced) आसता. देखीक - ग्, ड्, प्, द्, व्, ज् आदी. नाकये स्वर आसात तशीं नाकयीं व्यंजनांय आसात - ङ ञ्, ण्, न्, न्ह, म्, म्ह् हीं कोंकणी नाकयीं व्यंजनां. व्यंजनांमदी अल्पप्राण (unaspirated) म्हाप्राण (aspirated) हो फरक आसा. व्यंजन आनी ताचे उपरांतचो स्वर हांचेमदीं नेटान उस्वास आयल्यार तें व्यंजन म्हाप्राण जाता. देखीक - खा, वे, धू म्हा व्हा, छे आदी. तसलो नेटाचो उस्वास नासल्यार व्यंजन अल्पप्राण उरता. देखीक - क्, प्, द्, न्, म आदी. कोंकणींत उतराचे अखेरेक म्हाप्राणाचो उच्चार जायना (क्क्, प्प्, न्न, ण्ण्, म्म्) हांकां सादे भाशेंत दोट्टी व्यंजन म्हण्टात, पूण ध्वनीविज्ञानी तांकांच लांब व्यंजनां म्हणटात, कारण तांचो उच्चार करतना उस्वास चड वेळ बंद पडटा.
उच्चाराचे अवयव (जीब, दांत आनी ओंठ) खंय कशे आनी खंयच्या क्रमान वापरल्यात हाचेप्रमाणेंय ध्वनींचे गट करूं येतात. कोंकणींत ओंठये (Labial), दांत-ओंठये (labiodental), दांतये (dental), दांत-ताळवेचे (Dentopalatal), ताळवेचे (Palatal), मुर्धन्य (retroflex), मोव ताळयेचें
