खूब व्हडल्या अतिदीप्त नवताऱ्याचो 100 वर्सांनी एक स्फोट पळोवंक मेळटा. हे तारे 2000 ते 2500 वर्सां मेरेन उत्सर्जन करीत रावतात. अशीं क्ष-किरण दिवपी नखेत्रां न्युट्रॉन नखेत्रां आसूंक शकतात अशें मानतात. न्युट्रॉन नखेत्रां – स्फोट जाल्ल्या नखेत्रांतलें गर्भाचें वस्तुमान सुर्याच्या वस्तुमाना परस दुपेटीन चड आसल्यार गुरूत्वाकर्शणाक लागून गर्भा भितर प्रचंड दाब तयार जाता. हाका लागून भितरलें विशिश्ट गुरूत्त्वा परस 108 ते 1014 पट वाडटकच तातूंत इलॅक्ट्रॉन आनी प्रोटॉन एक जावन प्रोटॉनाचें रूपांतर न्युट्रॉनांत जाता. अशा ताऱ्यांक न्युट्रॉन तारे म्हणटात. पलसार हे सगळे तारे न्युट्रॉन तारे आसूं येतात. 1967 वर्सा तांचो सोद लागिल्लो तरी ताचे पयलीं चंद्रशेखर आनी एल.डी.लॅंडा हाणें तांच्या अस्तित्वाचो 1930 वर्साच अदमास केल्लो. आंतर नखेत्री अवकाशांत वायु आनी धुल्ल सगळे कडेन पातळिल्लो आसता. हांचीं कुपां तयार जावपाक शकतात. हीं कुपां अंतर्गत गुरूत्वाकर्शणाक लागून आकुंचन पावतात. तांचें तापमान आनी घनताय वाडटा. घनताय एका प्रमाणार पावतकच तें कूप उर्जा दिवपाक लागता(Radiate) सुर्वेक हे उर्जेचें उत्सर्जन अतिरक्त(अती तांबडे) किरणाचें वा रेडिओ ल्हाराचें आसूं येता. गुरूत्वाकर्शणाचें आकुंचन वाडत वता तशें भतरलें तपमानय वाडत वता. हें तपमान जेन्ना दशलक्ष डीग्री केल्वीन इतल्यार पावता तेन्ना भितर हायड्रोजनाचें रूपांतर हिमालयांत जावपाक सुरू जाता. तांतूतल्यान उर्जा निर्माण जाता. जे मेरेन तयार जाल्ले उर्जेक
Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/422
Appearance