चीनी आनी भारतीय पद्दती स्वतंत्र आशिल्ल्यो म्हणपाचें कळूं येता. वेदीक काळा पसुनूच भारतीय आर्यांनी नखेत्रांचीं नांवां निश्चीत केल्लीं. कांय विद्वानाच्या मतान नखेत्रां 24 आशिल्लीं. पूण मागीर फाल्गुनी, आशाढा आनी भाद्रपदा हांचे पुर्वा आनी उत्तरा अशे दोन-दोन वांटे करून चंद्राच्या भ्रमण काला प्रमाण हो आंकडो 27 केलो. दर एका नखेत्राचे चार विभाग केल्ले आसात. तांकां चरण जावं पाद म्हणटात. तैत्तिरीय ब्राह्मडांत नखेत्रांचे दोन विभाग मानिल्ले आसात. ‘कृत्तिका प्रथम्म । विशाखे उत्तम्म । तानी देवनक्षत्राणि । अनुराधा प्रथम्म । अपभरणी उत्तम्म । तानि यमनक्षत्राणि ।’ सुर्य देव नखेत्रांतल्यान वतना उत्तरायण आसता आनी यम नखेत्रांतल्यान वतना तो दक्षिणायणांत आसता. हाचे वयल्यान तैत्तिरीय ब्राह्मणाचो काळ विद्वानांनी काडिल्लो आसा. पुर्विल्ल्या साहित्यांत कांय नखेत्रांचो उल्लेख वेगवेगळ्या नांवांनी आयिल्लो आसा. तीं म्हणजे – अक्ष्वयुजौ = आक्ष्विनी; अपभरणी = भरणी; इन्वका = मृग; बाहू = आर्द्रा; तिष्य = पुष्य; आश्रषा = आक्ष्लेषा + सार्प; अघा = मघा; अर्जुनी = फल्गुनी; निष्ट्या = स्वाती; राधा = विशाखा; श्रविष्ठा = धनिष्ठा; भतभिषक = शततारका; प्रौष्ठपदा = भाद्रपदा. नखेत्रांच्या उल्लेखाच्या वेळार पुर्विल्ल्या संस्कृत वाड्.मयांत नखेत्रांच्या लिंगांत आनी वचनांत फरक दिसता. कांय नखेत्रां पुल्लिंगी जाल्यार कांय स्त्रीलिंगी आनी थोडीं नपुसकलिंगीय आसात. कांय एकवचनी, दोन वचनी जाल्यार कांय भोववचनी अशे उल्लेख आसात. नखेत्रांक नांवां कशीं पडलीं हें सामगप भोव कठीण. पूण धर्तरेचीं म्हणजेच धर्तरे वयलीं वस्तूंचीं चित्रां हींच नखेत्रां ही सांगिल्ली एक व्युत्पत्ती पळयल्यार आकृती वयल्यान कांय नखेत्रांक नांवां पडलीं आसुंये (देखीकः मृग, हस्त). तशेंच हेर कारणां वयल्यानय तीं पडूं येतात. पुनर्वसू, चित्रा, रेवती हीं पयलीं वापरांत आशिल्लीं उतरां नखेत्रांक दिलीं आसुंये. पुनर्वसू हाचो अर्थ पुनः पुनर्वस्तारौ स्तोतृणामाच्छादयितारौ (देवौ) असो सायणांनी दिल्लो आसा. ‘चित्रामघा’ हाचो अर्थ ‘विचित्रघना’ असो आसा. रेवती म्हणजे धनवती. हे तरेचीं नांवां त्या त्या नखेत्राच्या दर्शनीयत्व, धनदातृत्व हाचे वयल्यान प्रत्यक्ष , कल्पीत वा अनुभूत गुणां वयल्यान दवरलीं आसुंयेर असो अदमास आसा. भारतीय नखेत्रांची नांवां, क्रम आनी तारे संबंदीची म्हायती सकयल्या कोश्टकांत दिल्या. कोष्टक 1 भारतीय नखेत्रां
अ.क्र. नखेत्र ताऱ्यांचो आंकडो देवता आकृती योगतारो
1 आक्ष्विनी 2.3 आक्ष्वीन घोड्याचें तोंड मेषेंतलो बीटा
2 भरणी 3 यम योनी मेषेंतलो 35,41
3 कृत्तिकापुंज(कृत्तिका) 6 अग्नि वाखर वृषभांतलो ईटा(अल्सायनी)
4 रोहिणी 5 प्रजापती गाडो वृषांतलो आल्फा(आल्डेबरन)
5 मृगशीर्ष(मृग) 3 सोम हरणाची तकली मृगांतलो लॅम्डा
6 आर्द्रा 1 रूद्र मणी मिथुनांतलो गॅमा(अल्हेना) जावं
मृगांतलो आल्फा(बेटल-ज्यूझ)
7 पुनर्वसू 2,4 अदिती घर मिथुनांतलो आल्फा(पॉलक्स)
8 पुष्य 3,1 बृहस्पती गाडो कर्कांतलो डॅल्टा (प्रीसेपी)
9 आश्लेषा 5,6 सर्प चक्र वासुकींतलो वा हायड्रांतलो झीटा
10 मघा 5,6 पितृ शाल शिंवांतलो आल्फा(रीगलस)
11 पूर्वा 2 अर्यमा पलंग शिंवातलो डॅल्टा
12 उत्तरा 2 भग हांतरूण शिंवांतलो बीटा(डेनेबोला0
13 हस्त 5 सविता हाताचो चपको हस्तांतलो गॅमा वा डॅल्टा
14 चित्रा 1 त्वष्टा मोतीं कन्येंतलो आल्फा(स्फायका)
15 स्वाती 1 वायू पोंवळें भूतपांतलो आल्फा(आर्क्टुरस)
16 विशाखा 2,4 इंद्राग्नी तोरण तुळेंतलो आल्फा
17 अनुराधा 3,4 मित्र पुजा,बली वृक्ष्विकांतलो डॅल्टा
18 ज्येष्ठा 3 इंद्र कुंडल वृष्विकांतलो आल्फा(ऍटारेझ)
19 मूळ 11 निकृती शिंवाची शेंपडी वृक्ष्विकांतलो लॅम्डा
20 पूर्वाषाढा 3,4 आप हांतरूण धनूंतलो डॅल्टा
21 उत्तराषाढा 2,4 विश्वेदेव हतयाचो दात धनूंतलो सिग्मा(नंकी)
22 अभिजीत 3 ब्रह्मा शृंगाटक विणेंतलो आल्फा(व्हीगा)
23 श्रवण 3 विष्णु त्रिविक्रम गरूडांतलो आल्फा(अल्टेर)
24 धनिष्ठा 4,5 वसू मृदंग(मर्दल) धनिष्ठा वा तिमिंतलो आल्फा
25 शततारका 100 इंद्र, वरूण वाटकूळ कुंभेंतलो लॅम्डा
26 पुर्वाभाद्रपदा 2 अज एकपाद यम, मंचक उच्चैःश्रव्यांतलो आल्फा
27 उत्तराभाद्रपदा 2 अहिर्बुघ्नीय पलंग उच्चैःश्रव्यातलो गॅमा
28 रेवती 32 पूषा मृदंग मीनेंतलो झीटा.
