अशें दवरलें.देखून ह्या दुयेंसाक 'ट्युबरक्युलोसिस'(टी.बी.)अशें म्हण्टात.ह्या जंतूचें पुराय नांव 'मायकोबॅक्टीरिययम ट्युबरक्युलोसिस'आसून,तो सामको ल्हान आसता.सूक्ष्मदर्शक यंत्रानूच ताका पळोवं येता.
हो रोग खंयचेय पिरीयेच्या मनशाक जावंक शकता.दादल्यांभितर ह्या रोगाचें प्रमाण बायलांपरस मातशें चड आसता(३:१).भुरग्यांक योग्यवेळार हया दुयेंसाचें वखद पडलेंना जाल्यार जंतु तांच्या रगतांत पातळून भयंकर मपरिणाम जावं येतात.अर्थीक दुर्बळकायेक लागून कुपोशण जाता अशा मनशांक आनी बुरशेपणान रावपी लोकांक,तशेंच वारें खेळनाशिल्ल्या घरांनी रावतल्या लिकांक ह्या रोगाची बदा चड बेगीन जाता.
पुलमांवांत टी.बी.जाल्ल्या मनशाचे थुकयेंत हे जंतु आसूंक शकतात.असो टी.बी.जाल्लो मनीस जेन्ना खांकता वा शिंकता तेन्ना हे जंतू थुकयेच्या फवा-या वांगडा भायर येतात आनी थुकयेचे बारीक बारीक थेंब धुल्लावांगडा वा-यान पातळटात.तशेंच ते म्ह-यांत आशिल्ल्या निरोगी मनशाच्या स्वासा वांगडा ताच्या पुलमांवांत वतात.अशा मनशाक टी.बी. जावपाची शक्यताय आसता.
टी.बी.चे जंतु जाच्या जाच्या पुलमांवांत वतात तांकां सगळ्यांकूच हो रोग जाताच अशें ना. कारण,चडशा लोकांभितर ह्या रोगाआड झगडपाची सैमीक शक्त आसता.
हो रोग जनावरांकूय,चड करून गाय,म्हस हांकांय जावंक शकता.निरोगी मनशान अशा टी.बी.जाल्ल्या जनावराचें दूद पिल्यार हो रोग ताच्या आंतकड्यांक,पोटाक आनी मानेचे गांठीक जावपाची शक्यताय आसता.भारतांतले लोक दूद तापोवन पियेतात आशिल्ल्यान दुदांत जंतु आसल्यारूय ते मरतात.देखून असले तरेको टी.बी.भारतांत खूब उण्या प्रमाणांत जाता.
सुरवातीचे अवस्थेंत ह्या दुयेंसाचीं लक्षणां सामकीं सादीं आसतात आनी उपरांत तीं वाडत वतात.सुरवेक भूक उणी लागप,वज़न उणें जावप,पुरो जावप,सदांचे संवयेचीं कामां करप नाका जावप आनी सांजवेळको जोर येवप हीं लक्षणां जातात.तशेंच सुरवेक ल्हव ल्हव सुकी खांक येवंक लागता.उपरांत मातेर आशिल्ली थुकी येतावा केन्ना केन्नाय थुकयेंतल्यान रगतूय पडटा.तेचपरी चातयेंत दुखप,खरस येवप,आवाज घोगरो जावप अशींय लक्षणां दिसूंक लागतात.
ह्या रोगाचें निदान लापाचे दोन मुखेल उपाय अशे-१)थुकयेची तपासणी करप. २) चातयेची क्ष किरणांनी(Chest X-ray)तपासणी करप.ल्हान भुरग्यांक कतीक इंजॅक्शन तोपून ह्या रोगाचें निदान करतात.इंजॅक्शन तोपून करपाचे हे परिक्षेक ‘ट्युबरक्युलिन टॅस्ट’म्हण्टात.इंजॅक्शन करून जातकच त्या जाग्यार सूज आयली जाल्यार त्या भुरग्याक टी.बी की लागण जाल्या अशें समजतात.टी.बी.जाल्ल्या अवयवाचो बारीक कुडको काडून केल्ले तपासणेक ‘बायॉप्सी (Biopsy)म्हण्टात.टी.बी.क लागून कुडीच्या खंयच्याय भागांत उदक जाल्यार(effusion)तें काडून ताची तपासणी करतात.
कुडीच्या हेर अवयवांकूय टी.बी.जावंक शकता.मान,खांको आनी जांगेंत टी.बी.ची गांठ येता.ही गांटः मेटी जावन फुट्टा आनी तातूंतल्यान मातेर भायर येता.हाडां,सांदे आनी कण्याकूय हो रोग जाता.मेंदू वा मेंदवाच्या पड्ड्याक तशेंच काळजाच्या पड्ड्याकूय हो रोग जाता.हाचेभायर मूत्रपींड,आंतकड्यो,कात,दोळे हांकांय टी.बी.जाता.
१९४४ वर्सा सावन ह्या रोगाचेर लागू पडटात अशा ब-या वखदांचो सोद लागता.ताका लागून हें दूयेंस निवळूंक शकता.पयलीं हीं वखदां सेगीत देड ते दोन वर्सां घेवंचीं पडटालीं.पूण फाटल्या १५ वर्साँ सावन कड बेगीन गूण दिवपी वखदां तयार केल्ल्यान रोगी मनीस स म्हयन्यांच्या वखदान निवळटा.पूण हांगा एक जतनाय घेवंची पडटा.हीं वखदां चुकनासतना दोतोर सांगता तितले तेंप घेवंक जाय.तशेंच,दुयेंत मनशान घरच्यांपसून कुशीन रावपाची गरज ना.सद्या हेंय कळून आयलां की,रोग्याक निवळपाक खास पुश्टीक आहाराची वा ताका हॉस्पिटलांत घालपाची कांयच गरज ना.स म्हयन्यांच्या वखदाच्या कोर्साक शॉट कोर्स किमोथॅरपी म्हण्टात.
हो रोग आशिल्ल्या मनशान घेवपाची जतनाय अशी-सेगीत दोन ते तीन सप्तकां खांक येवपी मनशान तशेंच खांकता आसतना रगत पडपी मनशान मात्तूय दुर्लक्ष करिनासतना दोतोराकडेन आपली तपासणी करून घेवंक जाय टी.बी.च्या रोग्यान खांकतना तोंडाचेर वा नाकाचेर लेंस वा कपडो धरूंक जाय,म्हणज जंतूची पसरण उणी जाता.रोग्याची थुकी एका बंद आयदनांत एकठांय करून ती लासून उडोवंची वा जमनींत फोंड काडून पुरची.बी.सी.जी.चें वासीन केल्यार ह्या दुयेंसाआड मनशाची प्रतिकारशत्त्क वाडटा.लस दिल्ल्या भुरग्याक हो रोग जायना आनी जाल्यारूय उण्या प्रमाणांत जाता.देखून,ल्हान पिरायेचेर आनी जल्मा उपरांत जाता तितले बेगीन हें वासीन करपाक जाय.
ह्या रोगाचेर वेळार उपाय जालेनात जाल्यार ताचे वायट परिणाम जातात.पुलमांवांपसून कुडीच्या दुस-या भागांत टी.बी.चे जंतू रिगूंक शक्तात.रगतांत हे जंतु रिगल्यार रोग्याक मरण पसून येवंक शकता.हो रोग मेंदवांत रिगल्यार मेंदूचो टी.बी. वा मेंदवाच्या पड्ड्याचो टी.बी.(Meningitis) जाता आनी आरी (Paralysis) सारकें दुयेंस तरणाटे पिरायेचेर जावंक शकता.आंतकड्यांनी हो रोग पावल्यार आंतकड्यो बंद जावन वायट परिणाम जाता आनी रोग्याक मरण येवं येता.मुत्रपिंडांत टी.बी.पसरल्यार मूत तयार जावपाचें काम बंद जावन मरण येवंक शकता.हाडांक वा फाटिच्या कण्याक हो रोग लागल्यार दोनूय पांय निकामी जावंक शकतात.काळजाक सूज येवन वा दोनूय पुलमांव सामके इबाडून मरण येता.खोंकलेंतसून चड रगत पडल्यार बेगीन मरण येवंक शकताअ.टी.बी.चे दुयेंस फुडें दिल्ल्या मनशांक जावपाची शक्यताय चड आसता.विडी वा सिगार ओडपी,सोरो पियेवपी मनीस,गोडें मुताची रोगी,कांय उद्देगीक धुल्लाक लागून पुलमांवांचे दुयेंस जल्लो रोगी,तरेतरेच्या कॅन्सराचे रोगी,मादक वखदां घेवपी,एड्स ह्या दुयेंसाचे रोगी ,मानसिक रोगान त्राशिल्ले रोगी,स्टॅरॉयड नांवाच्या वखदाचेर खूब तेंप आशिल्लो रोगी.गुरवार बायलांक वा बाळंतिणीक हो रोग जावपाची शक्यताय चड आसता.
आशियांतल्या आनी आफ्रिकेंतल्या सगळ्या राश्ट्रांनी ह्या रोगाचें प्रमाण बरेंच आसा.अमेरिका-युरोपांत ह्या रोगाचें प्रमाण सामकें उणें जायत गेलां.गांवांनी आनी शारांनी ह्या रोगाचें प्रमाण सारकेंच आसता.झोपडपट्टींत,ल्हान घर,वारें ना घोळपी घरांनी तशेंच अर्थीक दुबर्ळतायेच्या लोकांभितर ह्या रोगाचें प्रमाण चड वाडटा.सारकें जेवणखाणा आनी पुश्टीक आहार घेनाशिल्ल्या मनशांभितर ह्या रोगाची लागण बेगीन जाता.
संशोधन:नॅशनल सॅम्पल सर्व्हे(National Sample Survey) भारतीय
