वखद 20 मिली. 10 लिटर उदकांत घालून फवारचें. चर्ण्याची बरी जतनाय घेवन लागण केल्यार हॅक्टरी शिंपणावळीचे 20-28 जाल्यार पावशीं 6 ते 12 क्विण्टल नाचण्याचें पीक मेळूंक शकता. -यादवेंद्र देसाय.
नाझारे, दुमिनु जुवांव लिनार्दु : (जल्म : मयडें). एका गोंयकार क्रिस्ती धर्मप्रचारक 1931-33 ह्या काळांत तो कोचीचे डायोसेझीचो आपोस्तालीक एडमिनीस्ट्रेटर आशिल्लो. -कों. वि. सं. मं.
नाझीवाद : जर्मनींत 1919त नॅशनल सोशॅलिस्ट वर्कर्स पार्टीची थापणूक जाली. उपरांत ह्याच पक्षाक नाझी पक्ष अशेम नांव दिलें. नाझीवादाचो विचार वंशवेदाचेर आदारिल्ल्या आक्रमक राष्ट्रवादांतल्यान वयर सरला. हेगेल, नित्शे, श्मिड्ट आनी रोझेनबर्ग हाणीं मांडिल्ल्या मतांचेर नाझीवादाची रचणूक जाल्ली.
पयल्या म्हाझुजांत जर्मनीचो पराभव जाले उपरांत, हांगा थापणूक जाल्ल्या हिटलराच्या राश्ट्रीय समाजवादी पक्षान आपणाले राजकीय चळवळींक नाझीवादी येवजणेचें मोडण दिलें. सुर्वेक ह्या पक्षांत फकत 28 वांगडी आशिल्ले. तातूंतले हिटलर धरून फकत सात क्रियाशील वांगडी आसले.
हिटलरान ह्या पक्षाचीं सुत्रां आपल्या हातांत घेतले उपरांत फकत चवदा वर्सांनीच ‘नाझीवाद’ ही जर्मन जनतेची सगळ्यांत व्हड झुजारी चळवळ निर्माण जाली. 1932त ह्या पक्षांत सुमार एक कोटी धा लाख जर्मन लोकांचो आस्पाव आशिल्लो. 1933त जाल्ले वेचणुकेंत नाझी पक्षाक चड मतां मेळून, हिटलर सत्तेर आयलो. ह्याच तेंपार इटलींत मुसोलीनीच्या फुडारपणाखाला फॅसिस्ट पक्षान सत्ता मेळोवन हांगा फॅसिझमच्या हुकूमशाय तत्वागिन्यानाचो शेक बसयल्लो. हाका लागून कांय तेप नाझी लोकांकूय फॅसिस्ट अशें म्हणटाले. फॅसिझम आनी नाझीवाद हांच्यांत थोडें साम्य आशिल्लें, पूण तांची तत्वप्रणाली खूब वेगळी आशिल्ली.
पयल्या म्हाझुजा उपरांत जर्मनींत नाझीवादाची वाड जावपाक खूब कारणां आसात. पयलें आनी मुखेल कारण म्हळ्यार झुजा उपरांत जर्मनींत खूब बिकट राजकीय तशीच अर्थीक स्थिती निर्माण जाली. पयल्या म्हाझुजांत जर्मनीचो पराभव जाल्लो. झुजा उपरांत व्हर्सायल्स कबलाती वरवीं दोस्त राष्ट्रांनी जर्मनीचें सैन्य आनी नावीक येरादारी मर्यादीत करून जर्मनीची सगळ्या वटांनी बंदी केल्ली. तशेंच सक्तीचें लस्करी शिक्षणूय बंद केल्लें. पयल्या म्हाझुजांत जाल्ल्या व्हड लुकसाणाक दोस्त राष्ट्रांनी जर्मनीक गुन्यांवकारी थरोवन, साडेपांच अब्ज डॉलरांची खंडणी भरपाक तांक नाशिल्ली. दुसरे वटेन वाडटी म्हारगाय, बेकारी आनी दळिद्र हांकां लागून जर्मन जनता खूब त्राशिल्ली. तांचो समाजवादी लोकशायेचेर विस्वास उरूंक नाशिल्लो. हाका लागून ह्याच तेंपार लोकशायेचो दुस्वास करपी नाझी पक्षाक, चडशा जर्मन लोकांनी तेंको दिलो.
सत्तेर येवंचे पयलीं नाझी पक्षान जर्मन राष्ट्राचें फाटबळ मेळयल्लें. हिटलराचे चडशे वांगडी मधअयम वर्तले आशिल्ले. आक्रमक राष्ट्रावादाक लागून वेपाऱ्यांनीय ताका आर्थीक आदार दिलो. हाका लागून 1933त जाल्ले वेचणुकेंत हिटलराच्या फुडारपणा सकयल जर्मनींत नाझी पक्ष सत्तेर आयलो. पयल्या म्हाझुजांत जाल्ली हार आनी दोस्त राष्ट्रांनी केल्लो अपमान हांचो बदलो घेवपा खातीर ह्या पक्षान झुजाक उपेगी पडपी उत्पादनाचेर आदारिल्ली अर्थवेवस्था आपणायल्ली.
हिटलरान आपल्या आत्मचरित्रांत नी विंगड विंगड प्रसंगां वेळार केल्ल्या भाशणांनी आपणायल्ल्यो येवजणो आनी कल्पना मांडल्यात. नाझीवाद राष्ट्राक खूब म्हत्व दिता. ताच्या मतान राष्ट्राची सगळ्यांत उंचेली सुवात आसून, राष्ट्राची व्हडवीक गावप हें दर एके व्यक्तीचें कर्तव्य. नाझीवादांत मनशाच्या स्वातंत्र्याक जागो ना दर एका मनशान आपलें जिवीत राष्ट्रा खातीर ओंपून राष्ट्राचें म्हत्व वाडयत रावप हांतुंतूच ताचें व्हडपण आसा. ताणें समाजाक म्हत्व दिल्लें आसून, ताच्या मतान राष्ट्रीय समाज रक्ताच्या बंधनांतल्यान एक जाल्लो आसता. फॅसिस्ट लोकां सारकेच नाझी लेगीत सत्ता आनी सामर्थ्य हांकां व्हड मानतात. तशेंच आपल्या राष्ट्राचो मान राखपा खातीर दर एका नागरीकान झुजा खातीर सदांच तयार रावंचें अशेंय ते मानतात. नाझीवादाचे कार्यावळींतलो म्हत्वाचो भाग म्हळ्यार मनशाची उदारमतवादी संकल्पना. तशेंच मार्क्सवादी संकल्पना ना करप हो आशिल्लो.
नाझीवादाची नी एक खाशेली गजाल म्हळ्यार वंशाची व्हडविकाय गावप. हिटलर (नाझी पक्ष) ‘जर्मन लोक’ वा ‘जर्मन समाज’ ह्या शब्दाचेर चड भर दितालो. नाझी आपल्याक आर्यवंशी समजताले. आनी ह्याच शुध्द वंशाच्या लोकांक हेर वंशाच्या लोकांचेर राज्य करपाचे सैमीक अधाकर आसात अशें मानताले. पूण हिटलर पुराय जर्मन समाजाक एक मानिनाशिल्लो. ज्यू लोकांनी तो उणे लेखतालो. पयल्या म्हाझुजांत ज्यू लोकांनी जर्मनीक फटोवन, दोस्त राष्ट्रांक आदार केलो. हाका लागून जर्मनीची हार जाल्ली अशें ते मानताले. जर्मनींतलो ज्यू समाज म्हळ्यार धव्याफुल्ल जर्मन समाजाचेर लागिल्लो एक काळो दाग आनी तो दाग फकत नाझी (हिटलर) काडून उडयतले अशें तें मानताले. दुसऱ्या म्हाझुजा पयलीं हिटलरान खूब ज्यू लोकांक हालहाल करून मारले.
राज्य म्हळ्यारूच नाझी पक्ष, ही नाझी तत्वगिन्यानी मुखेल विचारसरणी. जर्मनींत सत्ताधारी नाझी पक्ष होच एकमेव पक्ष आसा. अशीं तांचीं धोरणां आशिल्लीं. संसदी शासन पद्दत, तातूंतलें लोकमत, वेंचणूक ह्या सारकिल्ल्या गजालींचेर नाझीचो विस्वास नाशिल्लो. ते जर्मनींत सत्तेचें केंद्रीयी करण करपा खातीर खूब वावुरले. अशें केल्यार सत्ता सदांच नाझी पक्षाच्या हातांत उरतली असो तांचो समज आशिल्लो. नाझी पक्ष सत्तेर आयले उपरांत ताणीं सगळ्या प्रांतांतली सरकारी सत्ता ना करून, सबंद देशाचेर नाझी पक्षाचो शेक दवरलो. धर्मीक मळारूय नाझींक एकवट जायच आशिल्ली, म्हणून ताणीं देशांतल्यो मुखेल प्रोटॅस्टंट इगर्जो एकठांय हाडून जर्मन इव्हॅंजेलिकल इगर्ज उबारली.
अर्थीक मळारूय देशाची घसघशीत उदरगत जावंची म्हणून ताणीं अर्थवेवस्थेचेर कडक नियंत्रण दवरिल्लें. कम्युनिस्ट तत्वगिन्यानाचेर आदारिल्ल्यो कामगार संघटना, तशेंच भांडवलदार आनी कारखानदार हांचे संघ ताणीं बंद केल्ले. बायलां विशीं नाझी पक्षाची तत्वप्रणाली प्रतिगामी आशिल्ली. घटमूट भुरग्यांक जल्म दिवप हातुंतच बायलांचें सार्थक आसा अशें ते मानताले.
