(विडोअर्स हाउसीस 1892, द फिलॅंडरर 1893, मिसेस वॉरेन्स प्रॉफॅशन 1893, आर्म्स ऍण्ड द मॅन, बॅक टू मेथ्यूसिला, द ऍपल कार्ट सेन्ट जॉन ऑफ आर्क), चेकोव्ह (द चेरी ऑर्चर्ड) ; ऑगस्ट स्ट्रिंडबर्ग (द फादर 1887), मीस ज्युली 1888), सिंग (प्लेबॉय ऑफ द वॅस्टर्न वर्ल्ड 1907, टी.एस.एलियट (मर्डर इन द कॅथॅड्रल 1935) सीन ओकेसी (द सील्वर टेसी), पिरांदेल्लो(सिक्स कॅरॅक्टर्स ईन सर्च ऑफ ऍन ऑथर); युजीन ओनिल (दी ऍम्परर जोन्स) टेनेसी विलियम्स (स्ट्रीट कार नेम्ड डिझायर, द रोझ टॅटू, सड्नली लास्ट समर); ब्रंक्ट (थ्री पॅनी ऑपॅरा, ऑकेशियन चॉक सर्कल) बॅकॅट (वेटिंग फॉर गोदो), जॉन ऑस्बर्न (लूक बॅक ईन ऍन्गर); आल्बेर काम्यू (कालिगुला); सार्त्र (ले मूचीसा 1943, द फ्लायस 1946, तीन कॅमेरा 1946 रिस्पॅक्टफूल प्रॉस्टिट्यूट 1949). नाट्यप्रकार: सदळपणान नाटकाचे दोन प्रकार करूं येतात. 1) संगीत नाटक 2) गद्य नाटक. प्राचीन नाटकां हीं पूर्णकाळ पद्यमय आसतालीं. त्या वेळावयलें चडशें बरोवप पद्यमयूच आसतालें. संस्कृत नाटकाचो आरंभ नांदी ह्या गितान जातालो आनी भरतवाक्यान नाटकाची समाप्ती जाताली. नांदी आनी भरतवाक्य आयजय भारतीय अभिजात नाटकाचें संगीत आंग जावन रावलां. हाचे भायर प्रसंगानुरूप पदां (नाट्यगितां) संवादा वागडांच म्हणपाची पद्दत भारतीय रंगभुमिचेर रुजली आनी नाट्यसंगीत हें नाटकाचें एक म्हत्वाचें आंग जावन बसलें. आयज पुराणीक, इतिहासीक नाटकां तातूंतल्या पदांविरयत अपूर्ण जातात. इटलियी संगितिका (ऑपॅरा) हो एक संगीत नाटकाचो आगळो वेगळो असो प्रकार. हे संगितिकेंत नाटकांतल्या पात्रांच्या तोंडांतल्या गितांनीच नाटकाचें कथानक मुखार सरता. जोव्हान्नी पॅरगोलेसी हांची लासर्व पेड्रॉना (1733), हॅन्री परसॅल, डिडो ऍन्ड इनियस (1689) जॉन गॅ (बॅगर्स ऑपॅरा 1728) ह्यो कांय इटालियी संगितिका. 19 व्या शतमानांत अण्णासाहेब किर्लोस्कर हाणें ‘सौभद्र’ नाटका सावन मराठी संगितिकादृश्य नाटक प्रकार सुरू केलो. फुडें देवल (शारदा), खाडिलकर (मानापमान) आनी हेरांनी ही संगीत नाटकाची परंपरा फुडें व्हेली. भोवतेक सगळ्याच लोकनाट्यांनी संगीत हें मुखेल आंग आसता.
लोकनाट्य: लोकनाट्य ही नागरी नाट्यअवस्थेपयलींची अवस्था. उण्यांत उणी रंगमंचसामुग्री, लोककथेचेर आदारिल्लें नाट्यकथानक, उत्स्फूर्त संवाद, लोकप्रिय लोकसंगीत, सारकिल्ले गांवगिरे जिणे कडेन निगडीत अशे हेर घटक आशिल्लो हो नाट्यप्रकार आजुनूय गांवगिऱ्या वाठारांत लोकप्रिय आसा. तमाशा, भारुड (महाराष्ट्र, यक्षगान (कर्नाटक), भवाई (गुजरात), जात्रा (बंगाल, बिहार, ओरिसा), दशावतारी नाटक (कोंकण), तियात्र, खेळतियात्र (गोंय).
मूकनाट्य: फकत कुडीच्यो हालचाली, हावभाव, हांचे वरवीं तोंडांतल्यान उतर काडिनासताना केल्लो नाट्य आविश्कार. गरज पडटा तेन्ना मूकनाट्य वाद्यसंगीत वा नाचाची साथ दिवप जाता. रोमन सम्राट ऑगस्टन (इ.स. आदीं पयलें शतमान) हाच्या प्रोत्साहनान रोमी मुकनाट्याचो पयलो प्रयोग जालो. संवसारांतल्या भोवतेक सगळ्याच रंगभुयांचेर मूकनाट्याचे प्रयोग जाल्यात. भरतनाट्यम् सारकिल्ल्या नृत्यनाट्यान अस्तंती राष्ट्रांनी नामना जोडल्या. बॅले हो नृत्यनाट्य प्रकार मूकनाट्या सकयल आस्पावता.
पथनाट्य: पारंपारीक आकृतीबंधा भायलें रस्त्यार सादर जावपी नाटक. पथनाट्य हो प्रकार उक्ती माची (open Theatre) हाचे फुडली अवस्था आसली तरी दोगांच्याय प्रयोजनां मदीं अंतर आसा. पथनाट्य हो नाट्यप्रकार मुखेलपणान प्रचार कार्याच्या उद्देशान मुखार आयला. राजकीय, समाजीक, धर्मीक, शिक्षणीक संदर्भ आशिल्ले विशय, नाटका सारकिल्ल्या प्रभावी माध्यमांतल्यान सामान्य लोकां मेरेन पावोवपाच्या उद्देशान पथनाट्याचें आयोजन जाता. अशा प्रचारक विशयाच्या आकर्शणान, प्रेक्षक आपूण जावन थेटरा कडेन वचपाचो संभव उणो आशिल्ल्यान, नाटकाच्या रुपांत हे विशय घेवन लोकां मेरेन वचप ह्या विचारांतल्यान रस्तानाट्याची कल्पना फुडें आयली. ह्या नाट्य प्रकारांत जशी परंपारीक थारावीक रंगमाची नासता तशी उजवाडा येवजण, आवाजा येवजण, नेपथ्य आनी हेर नाट्यशास्त्राचे संकेत नासतात. लोकांचें चित्त ओडून घेवपाचें साधन म्हूण वाद्य संगिताची ताका साथ आसता.
नबोनाट्य: फकत संवाद, पार्श्र्वसंगीत, आवाजा येवजण हांच्या माध्यमांतल्यान रेडियो खातीर सादर जाल्लो नाट्य प्रकार. ह्या नाट्यप्रकारांत नाटकाचें दृश्य आंग श्राव्य आंगाच्या आदारानूच सादर करचें पडटा. नबोनाट्यावरीच दूरचित्रवाणी नाटक हो आनीक एक नाट्यप्रकार. हातूंत दृक आनी श्राव्य हीं नाटकाचीं दोनय आंगां आसतात आनी हातूंत श्राव्य आंगापरस दृश्य आंगाचेर चड भर दिवप जाता. ह्या नाट्य प्गरकारांत दृश्य आंगाचेर भर आशिल्ल्यान रंगमाचयेवयल्या नाटकांक नेपथ्या सारकिली सामुग्री लागता आनी अशे सामुग्रेंत जाय तसो बदल करपाची चड मेकळीक मेळटा.
एकपात्री (नाट्यछटा): ह्या नाट्यप्रकारांत कलाकाराचो नाट्यआविश्कार सादर जाता. कलाकार एकूच आसलो तरी तो नाटकांत उल्लेख जाल्ल्या हेर पात्रांचोय, त्या-त्या पात्राचे गरजेनुसार दृक-श्राव्य अभिनय करता. अशें करतना त्या-त्या पात्राचो सभाव, उलोवपाची पद्दत, हालाचाली आनी हेर भाव पात्रा प्रमाणबदलून सादर करता. सुर्वेक नाट्यछटा ह्या ल्हानशा प्रसंगाचेर आदारीत लघुनाट्य प्रकारान सुरवात जाल्लो एकपात्री प्रयोग उपरांत प्रचलीत अशीं व्हड नाटकां सादर करपा कडेन पावलो. नाट्यछटा जितल्यो लोकप्रिय जावंक पावल्यो तितले व्हड नाटके एकपात्री प्रयोग लोकप्रिय जावंक पावले नात.
एकांकी: एकांकी म्हळ्यार एक अंकी नाटक. नाट्यछटा आनी नाटक हांचे मदलो हो प्रकार. मेजक्याच एक दोन प्रसंगाचेर भर दिवन आनी मेजकींच व्यक्तीचित्रां घेवन थोड्या वेळा भितर परिणाम सादोवंक केल् नाट्यप्रयोग. साहित्यांत कथेचो आनी कादंबरेचो जो एकामेकां कडेन संबंद आसा तसोच एकांकी आनी नाटकां मदींय आसा.
वयर दिल्ल्या प्रकारां भायर अतीनाट्य (Melodrama),प्रहसनां (Farce), अद्भूत नाटक (Miracle play), सदाचार नाटक (Morality Play), विरश्रीप्रधान(Heroic), आचार विनोदिनी(Comedy of Manners), महाकाव्य सदृश्य(Epic Theatre), निरर्थ नाट्य(Theatre of Absurd), क्रोरीय नाट्य(Theatre of Cruelty), निशेध नाट्य(Play of Social protest), सुखात्मिका (Comedy), दुखात्मिका(Tragedy), प्रतीरंगभूमी(Anti theatre), बालनाट्य(Children theatre) अशे नाटकाच्या विविध आंगांचे विविधतायेनुसार नाट्यप्रकार आसात. नाट्य अविश्कार हो कलाकाराच्या अभिव्यक्तींतल्यान माचयेर प्रगट जाता आसलो तरी नाटककाराच्या (नाट्यलेखकाच्या) लिखणाचो (संहिता) वांटो उणो आसना. एक
