25 डिसेंबराचे फांतोडेर कॅथलीक इगर्जेंत ‘मीस’ सुरू जाता. तातूंत लूक हाणेम बरयल्ल्या शुभ वर्तमानांतल्या दुसऱ्या अध्यायांत बरयल्ली क्रिस्तजल्माची काणी वाचून दाखयतात. उपरांत इश्ट-मित्रामक, सोयऱ्यांक, शेजाऱ्यांक परबी दितात. तशेमच तरातरांचे खाणां-जिनस आनी भेट वस्तू एकामेकांक भेटयतात.
न्हिदिल्ल्या ल्हान भुरग्यांक उठोवन ‘नातला रूख’ दाखयतात. रूखाक लायिल्ल्यो खाणा-वस्तू आनी भुरग्यांचीं हेर खेळणीं दाखोवन, त्यो वस्तू सांता क्लॉज म्हळ्यार सेंट निकोलस हाणें हाडून दवरल्यात असो भुरग्यांचो समज करून दितात. सांता क्लॉजाक इंग्लंडांत क्रिसमस फादर आनी हॉलंडांत सेंट निकोलस अशें म्हणटात. लांब धवेंफुल्ल खाड आनी सदांच उमेदी असो हो जाणटो सांता क्लॉज आशिया मायनरांतलो बिशप आशिल्लो. ताचो भेस घालून, सांता क्लॉज जावन, पदां म्हणीत, भुरग्यांक भेट वस्तू वांटपाची कार्यावळ जाता. नातालांत विंगड विंगड तरांचे केक तयार करपाची चाल आसा. ‘पवित्र शास्त्रांत’ ही परब कशी मनोवंची हे विशीं उल्लेख ना. पूण युरोपांत ही परब मनोवपाक सुरवात जाल्ल्यान, तिका अस्तंती स्वरुप मेळ्ळां. मूळ पॅगन धर्मांतल्या परबांच्यो चालीरिती नातालांत आस्पावल्यात.
दुसऱ्या म्हाझुजा उपरांत विंगड विंगड देशांतल्यो इगर्जो त्या-त्या देशांतली चाल आपणावंक लागल्यो. भारतांत ‘डेव्हिडाच्या ताऱ्या’ वांगडाच घरांचेर आकाशदिवे लावप, कॅरल्स म्हणप, फोग लावप, केकावांगडाच हे भारतीय खाणां-वस्तू तयार करप ह्यो चाली सुरू जाल्यो. नाताला उपरांतचो पयलो दीस ‘बॉक्सिंग डे’ म्हणून पळपाची चाल आयज लेगीत कांय देशांनी आसा. जे लोक वर्सभर आपल्या कामाक उपकारा पडले तांकां ह्या दिसा कांय भेटवस्तू ‘बॉक्सां’ त घालून दितात. पयस आशिल्ल्या पल्या सोयऱ्या दायऱ्यांक, इश्टांक नाताला निमतान परबीं आनी संदेश धाडपाची चाल आसा. ती 1840 वर्सा सुरू जाल्ली. नाताल हो जगांतल्या क्रिस्तांव लोकांचो सगळ्यांत व्हड आनी म्हत्वाचो उत्सव. -फेलिस्यु कार्दोज
नाथ पै (पै, नाथ बापू): (जल्म : 25 सप्टेंबर 1924, वेंगुर्ला, रत्नागिरी; मरण: 17 जानेवारी 1971). नामनेचो सुटके झुजारी आनी संसद सदस्य. ताचो बापूय भुरगेपणांत भायर पडलो. आवय तापी आनी व्हडलो भाव अनंत हांच्या संस्कारांचोच नाथाचे व्यक्ती-म्हत्वाचे घडणेंत व्हड वांटो आसा. 1960त तो क्रिस्टल मिशॅल हे ऑस्ट्रेलियन चलये कडेन लग्न जालो. वेंगुर्ल्यांत ताचें मुळावें शिकप जालें. बेळगांवच्या लिंगराज कॉलेजींतल्यान अर्थशास्त्र घेवन तो बी.ए. (1947) जालो. उपरांत लंडनच्या लिंकन्स ईनांतल्यान बार ऍट लॉ (1955) मेरेन ताणें शिकप केलें. संस्कृत, मराठी, इंग्लीश ह्या भाशांचेर ताणें भुरगेपणांतूच प्रभित्व मेळयलें. विल्यम शेक्सपियर, पर्सी शॅली, जॉर्ज बायरन हांच्या साहित्याचो तशेंच विदग्ध संस्कृत वाड्.मयाचो अभ्यास ताणें केल्लो.
म्हाविद्यालयांत आसतनाच ताणें स्वातंत्र्य चळवळींत वांटो घेवपाक सुरवात केली. भूंयगत चळवळींतूय ताचो वांटो आसलो. टपाल कचेऱ्यो आनी पोलीस चौकेर हल्लो केलो म्हूणन जायते खेप ताचेर खटलो भरलो. 1946च्या मुळाव्या शिकोवप्याच्या संपांत तशेंच गोंय मुक्ती आंदोलनांत ताणें वांटो घेतलो. तो बेळगांवां ‘राष्ट्रीय सेवा दल’ ही संघटना चलयतालो. सोशलिस्ट यूथ इंटरनॅशनलाचो (Socialist youth International) तो स वर्सां अधअयक्ष आसलो.
ताणें 6 ते 7 में 1955क आझाद गोमंतक दलाची गुपीत बसका, बेळगांव लागीं कानबार्गींत घेवपाक मार्गदर्शन केलें. 15 ऑगस्टा दिसा गोंयांत भितर सरपी सत्याग्रहांक मार्गदर्शन करपाक बाकीच्या मुखेल्यां वांगडा तो सावंतवाडी शिमेर येवन रावलो. 1957 ते 1971 ह्या काळांत तो प्रजासमाजवादी पक्षाचो खासदार म्हणून लोकसभेंत गेलो. गोंयांक बेगीन स्वतंत्रताय मेळची म्हणून तो आपल्या उलोवपांतल्यान संसदेंत तशेम भायरूय लोकां मदीं गोंयची बाजू मांडटालो. गोंय मुक्ती खातीर रोमांत पोर्तूगीज वकिलाती मुखार ताच्या फुडारपणाखाल निदर्शनां जालीं. कामगार संघटनांतल्यान काम करतना फेनर ब्रॉक्के, रेजिनाल्ड सरेन्सन ह्या कामगार फुडाऱ्यां कडेन ताचो लागींचो संबंद आयलो.
संवसारांतल्या जायत्या देशांच्या राज्यघटनांचो खोलायेन अभ्यास केलो. गोलकनाथ प्रकरणांत सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्णया आड लोकसभेंत ताणें घटनादुरूस्ती विधयेक मांडलें. ‘जे घटनेंत दुरूस्ती जावंक येना, ती मेल्ले भाशेन’ अशें मत ताणें मांडलें.
1970त महाबळेश्र्वरांत जाल्ल्या मराठी साहित्य संमेलमनाचो तो उद्घाटक आशिल्लो. चेकोस्लोव्हाकिया आनी हंगेरी ह्या देशांतल्या रशियी सैनिकी कारवायां आड लोकसभेंत ताणें केल्लीं उलोवपां उल्लेख करपा सारकीं आसात. तशेमच ताचीं म्हत्वाचीं खाशेलीं उलोवपां “लोकशाहीची आराधना” (1972) ह्या पुस्तकांत संग्रहीत केल्लीं आसात.
17 जानेवारी 1971त हुतात्म्यांक आर्गां ओंपपाक बेळगांवां गेल्ले कडेन सभेंत भाशण जातकच काळजाचो आताक येवन ताका अचकीत मरण आयलें. -कों. वि. सं. मं.
नाथ माधव : (जल्म : 3 एप्रील 1882 मुंबय ; मरण: 21 जून 1928, मुंबय) नामनेचो मराठी कादंबरीकार. ताचें मूळ नांव द्वारकानाथ माधव पितळे. ताणें पलें शिक्षण मुंबय पुयाय केलें. शालेय क्षेत्रांत खेळा मळार ताका बरेंच नांव मेळिल्लें. पूण शिक्षणाची ताका तितलीशी ओड नाशिल्ल्यान तो मॅट्रिकेक नापास जालो. उपरांत ताणें कुलाबाच्या ‘गन कॅरिएज फॅक्टरींत’ नोकरी धरली. त्या निमतान ताका जायते फावट भोंवडेक वचचें पडलें. ह्या काळांत ताका शिकारेचो नाद जडलो. असोच एक फावट तो शिकारेक गेल्ले कडेन उंचेल्या कड्या वयल्यान सकयल पडलो आनी ताचो कमरा सकयलो भाग लुळो जालो (1905).
