नायरः केरळांतली एक द्रवीड जात. पुर्विल्ल्या काळासावन ही जात झुजारी म्हणून मानताले. केरळांत इंग्लिशांची सत्ता प्रस्थापीत जावंचे पयली थंयचें लस्कर नायरांचेंच आशिल्लें.
नायक ह्या सस्कृत शब्दापसून नायर शब्द तयार जाला, अशें सांगतात. विजयनगरच्या साम्राज्यांतल्या नायकांकडेन नायरांचो संबंद लायतात. केरळांत नायर समाज व्हड संख्येन आसा. तांचेमदीं मेनन, कुरुप, नांबियार, पाणिक्कर, किरियम, इल्लकर, स्वरुपक्कर, पदमंगलम, वाथी वा वाट्टी, अटिटकुरिस्सी, इटचेरी, करूवेलम, अरिकुरवन, अकट्टुचारण, वंदिकारन, कुट्टीन, अशो पोटजातीय आसात. तेच भाशेन उच्च नीच असो भेदूय आसा.
नायरांची कुटूंबपद्दत मातृसत्ताक परंपरेतली. हे पद्दतींत बायल म्हळ्यार आवय ही कुटूंबाचें केंद्र जाता. तिची संतत आवयचें गोत्र सांगता. हे मातृसत्ताक कुटूंबपद्दतीक ‘मरुमक्कतायम’ अशें नांव आसा. मरू म्हळ्यार भयण, मक्क म्हळ्यार पूत आनी तायम म्हळ्यार बापूय. हाचो अर्थ, नायर मनशाचो वारसो ताच्या पुताक मेळनासतना भयणीच्या पुताक म्हळ्या भाच्याक मेळटा. त्रिवांकुर – कोच्चीची राजपरंपरा अशेच पद्दतीन चलयत आयल्यात. नायरांच्या ह्या कुटूंबांक ‘तरवाड’ अशें म्हणटात. तरवाडांतले मालमत्तेचेर, तातूंतल्या सगळ्या बायल – दादल्यांचो सारको हक्क आसता. पुर्वजां कडल्यान मेळिल्ले संपत्तीची वांटणी जायना. पूण हालीं ह्या लोकांनी ल्हव ल्हव करून विभक्त कुटूंब पद्दती सुरू केल्या.
नायर लोक मल्याळम् भास उलयतात. नायर दादले कमरेभोंवतणीं एक वस्त्र गुठलायतात ताका ‘मुंटूं’ म्हणटात आनी खाद्द्याचेर उपरणें घेतात. नायर बायलो कमरेचेर न्हेसतात त्या वस्त्राक ‘पुडुव’ अशेम म्हाणटात. सध्या तांच्या भेसांत काळाप्रमाण बदल जाल्यात. नायर लोक सामान्यपणान धर्मीक वृत्तीचे आसतात. भगवती ही तांची मुखेल आराध्य देवता. चडशे नायर पळणी सुब्रह्मण्याचेय भक्त आसात. शिव आनी विष्णु ह्या दोनूय देवतांक ते भजतात. तशेंच मातन, उतयम, यक्षी, चट्टन, मुर्ती, मारूत, अरुकुल ह्या ग्रामदेवतांकूय नायर भजतात. ह्या देवतांच्यो फातराच्यो मुर्ती आसतात. एकेकदां मुर्ती बदला तरसाद वा वेत हें तांचें प्रतीक दवरिल्लें आसता.
नायर चलयेचे जिणेमत ताळिकेट्टुकल्याणम्, तेरंदुकुळी आनी संबंधम हे संस्कार म्हत्वाचे मानतात. ताळिकेट्टुकल्याणम् हो सुवाळो चली वयार येवंचे पयली करतात. ह्या सुवाळ्यांतलो म्हत्वाचो विधी म्हळ्यार सोनपुतळी बांदप हो आसता. ते खातीर इणंगूंतल्या कोणाय चल्याक वेंचून काडटात. ह्या भुरघ्याक वेंचून काडटात आनी व्हडा उमेदीन हो सुवाळो मनयतात. ह्या सुवाळ्या उपरांत ती चली आपले पसंतीच्या चल्याकडेन वा योग्य दिसल्यार मनवालना कडेनूय संबंदय करुंक शकता. कांयकडेन मनवालनाचो तिचेर बायल म्हणून हक्क मानून, ताचे परवानगेबगर तिका दुसऱ्या वांगडा लग्न जावपाक मेळना, तशेंच ताच्या मरणा उपरांत तिका पंदरा दिसांमेरेन सुतक पाळचें पडटा. सुवातीप्रमाण ह्या सुवाळ्यांत कांय बदल दिसतात. एकेकदां चली सुवाळ्या उपरांत ताळी काडून दवरता, कांय खेपे ही ताळी चलयेची आवयूच चलयेच्या गळ्यांत बांदता.
चली वयार येनाफुडें करतात त्या सुवाळ्याक तेरंदुकुळी वा तेरंदुकल्याणम् अशेम म्हणटात. सद्द्याच्या काळांत ह्या सुवाळ्यचो व्हडलोसो दबाजो जायना.
संबंधम म्हळ्यार नारय व्हंकल – न्हवऱ्याचें लग्न. नायर बायलाचे जिणेंतलो हो तिसरो म्हत्वाचो सुवाळो. स्थळाप्रमाण हाका वस्त्रदानम, पुडमुरी, पुडुवकोडुक्कल अशीं नांवां आसात आनी कांय फरकूय आसा.
सुरवातेक व्हंकलेगेर, व्हंक – न्हवऱ्याची पत्रिका पळयतात. त्यो जुळत जाल्यार वस्त्रदानाचो दीस थरयतात. सुवाळ्याचो म्हूर्त तारीचो आसता. न्हवरो आनी व्हंकल उदेंतेवटेन तोंड करून उबीं रावतात. उपरांत न्हवरि, व्हंकलेक आपले ऐपतीप्रमाण णव, इकरा, सतरा वा एकवीस वस्त्रां दिता. थंय जामिल्ले सगळे लोक उपरांत तांचे तकलेर, खांद्द्यांर आनी दिवल्यांचेर अक्षता उडयतात. ते रातीक न्हवरो व्हंकलेवांगडा रावता आनी दुसऱ्या दिसा सकाळीं आपल्या घरा वता. वचचे पयलीं तो आपल्या उशापोदां थोडी रक्कम दवरता. एकेकदां हो सुवाळो ल्हान स्वरुपांत करतात आनी तातूंत वस्त्रदानाचो विधी नासता. अशा वेळार न्हवऱ्याक आपले व्हंकलेक आपल्या घरा व्हरपाक मेळना. जेन्ना तो तिका वस्त्रदान करता तेन्नाच ताका तशी परवानगी मेळटा. संबंधम जातकच बायल आपल्या तरवाडांतूच रावता. रातीचो तिचो घोव येवन दुसऱ्या दिसा सकाळीं वता. कांय दिसांनी बरो म्हूर्त पळोवन घोवाच्या तरवाडांतल्यो दोन – तीन बायलो व्हंकलेगेर वचून तिका आपल्या तरवाडांत घेवन येतात. थंय कांय दीस रावन ती परतून आपल्या घरा वता. वतना तिका घरांतली जाणटी बायल कांकणां, मुदयो वा कपडे आनी हेर वस्तू दिता. उपरांत तिका केन्नाय घोवागेर वचूंक मेळटा. घोवाच्या तरवाडांतली जाण्टी बायल, दर स म्हयन्यांनी व्हंकलेक उंची वस्त्रां आनी तेल धाडटा. ओणम, विष्णु आनी तिरू आतिरा ह्या परबांवेळार ती व्हंकलेक कांय दुडू आनी विड्याचीं पानां, सुपारी आनी तंबाकू धाडटा. कांय सुवातांनी हो संबंधम सुवाळो घरगुती आनी सादेपणान करतात. संबंधम करपी दादलो – बायल, तांची इत्सा आसत तेमेरेन एकठांय रावतात. बायलेक केन्नाय घटस्फोट घेवंक मेळटा आनी दादल्याक वाज आयल्यार तो बायलेकडेन वचपाचें बंद करता. ताचे उपरांत तांकां परतून लग्न जावपाक मेळटा. घोवाच्या मरणाउपरांत लग्न जावपाक येता.
नायर लोकांचे चालीरितींत काळाप्रमाण बदल जायत आसात. पूण मामेभयणीकडेन लग्न जावप हें आयज लेगीत तांचेमदीं प्रशस्त मानतात. सद्या ह्या लोकांमदी चलता त्या लग्न सुवाळ्याची रीत आसा ती अशी दिसाचो लग्नाचो म्हर्त आसता. व्हंकले घरा हो सुवाळो जाता. न्हवऱ्या व्हंकलेक उदेंतेवटेन तोंड करून बसयतात. व्हंकलेचो बापूय न्हवऱ्या व्हंकलेचे हात जोडटा. न्हवरो व्हंकलेच्या गळ्यांत ताळि बांदता आनी साडी दिता. दोगांय जाणां एकामेकांक हार घालतात. न्हवरो व्हंकलेक मुदी घालता. रामायणांतल्या कांय श्र्लोकांचें वाचप जातकूच आप्त – इश्ट जोडप्याक अहेर करतात. दनपारां जेवणावळ जातकूच न्हवऱ्याचो लोक घरा परतता. न्हवरो रातचो व्हंकलेगेर रावना. स्थळाप्रमाण ह्या सुवाळ्यांत कांय बदल आसात. सद्याच्या काळांत विशेश करून आधुनिक समाजांत लग्न जातकच व्हंकल न्हवऱ्यागेर रावपाक वता आशिल्ल्यान, मातृसत्ताक कुटूंबपद्दतीचें रुप बदललां.
गुरवारपणांत नायर बायलेक कांय नेम पाळचे पडटात. सातव्या म्हयन्यासावन सदांच सकाळीं ती न्हवन – धुवन देवळांत वता आनी थंय पुजाऱ्यान मंत्रावन दिल्लें लोणी खाता, सातव्या वा णवव्या म्हयन्याचेर एक बरो दीस आनी म्हूर्त पळोवन तिचो पळिकडी नांवाचो एक सुवाळो
