Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/53

From Wikisource
This page has not been proofread.

उबी आशिल्ली आनी जें सेनादल सज्ज केल्लें तातूंत लॅनिन हाचे वांगडा ट्रॉटस्कीनूय कार्य केल्लें.एक कुशळ संघटक आनी हुशार सेनानायक म्हणून क्रांतिकाळांत ताचें नांव खूब गाजलें.लॅनिनान ताचे गूण वळखून आनी ताका सांबाळून घेवन,ताचेकडल्यान खूब म्हत्वाचीं कामां करून घेतलीं.परराश्ट्रसंबंद आनी झूज ह्या खात्यांचो मुखेल अधिकारी म्हणून नव्या साम्यवादी शासनांत ताणें रॅड सेना उबारपाचें मोलादीक काम केलें रॅड सेना आनी व्हायट सेना हांचे भितर यादवी झूज सुरू जालें तेन्ना ट्रॉटस्कीन रॅड सेनेचें सेनापतीपद सांबाळून व्हायट सेनेचो नाश केलो.हाका लागून लॅनिनासकयल बोल्शेविक पक्षांत ताका मानाची सुवात मेळ्ळी.

लॅनिनाच्या मरणा उपरंत ताचे आनी स्टालिनाचे मतभेद वाडत गेले आनी दोगांय भितर सत्तासर्त जाली.सातत्यशील आंतरराश्ट्रीय क्रांती हीच खरी समाजवादी क्रांती जावंक शकता,अशें ट्रॉटस्कीचें मत आशिल्लें.पूण स्टालिनाक तें मान्य नाशिल्लें.हातूंत स्टालिन यसस्वी जालो.ताणें ट्रॉटस्कीक रशियेंतल्यान धांवडावन घालो.तो ज्या देशांत वतालो थंय ताका स्टालीनाचे वांगडी त्रास दिवपाक लागले.निमाणेकडेन तो मॅक्झिकोंत वचून रावलो.पूण १९४०त स्टालिनाच्या हस्तकान ताची हत्या केली.रशियेंत ताच्या भुरग्यांकूय स्टालिनान मारून उडयलीं.टॅररिझम अॅंड कम्युनिझम(१९२०),लेनिन(१९२५),लिटरेचर अॅंड रॅव्होल्युशन(१९२५),हिस्टरी ऑफ द रशियन रॅव्होल्युशन,स्टालिन स्कुल ऑफ फॉल्सिफिकेशन(१९३७) आनीइ हेर ग्रंथ ट्रॉटस्कीन बरयले.ताचें माय लायफ(१९३०)हें आत्मचरित्र प्रसिध्द आसा.क्रांती काळांतूय ताणें खूब लिखाण करून रशियन जनतेक झाराआड उठाव करपाक उत्तेजीत केल्ली.पूण पक्षाचे संघटणेचेर नियंत्रण दवरपाक मात ताका केन्नाच यश आयलें ना.

ट्रॉटस्कीवाद:लॅनिनाच्या मरणाउपरांत साम्यवादी क्रांतीच्या धोरणासंबंदांत ट्रॉटस्की आनी स्टालिन हांचे भितल्ले मतभेद वाडत गेले.अर्थीक कार्यक्रम,पक्षाची संघटणा आनी परराश्ट्र धोरणा ह्या तिनूय मळांचेर तांचे संघर्श वाडत गेले.निमाणेकडेन स्टालियान ट्रॉटस्कीक रशियेंतल्यान शिमे भायरो केलो.ह्या संघर्शाच्या काळांत ट्रॉटस्कीन रशियेचें धोरण आनी संवसारीक क्रांती हांचेविशीं जे आपले विचार मांडले,तांकां 'ट्रॉटस्कीवाद' अशें म्हण्टात.

१९२४त लॅनिनाच्या मरणाउपरांत,अस्तंत युरोपांतल्या कम्युनिश्ट पक्षांचें अपेश रशियन फुडा-यांच्या लक्षांत आयिल्लें.संवसारीक क्रांती घडोवन हाडप त्या वेळार तरी शक्य नाशिल्लें.हाची पुराय जाणीव स्टालिनाक आशिल्ली.ताका लागून ताणें 'एकाच देशांत समाजवाद'अशें धोरणा घोशीत केल्लें.रशियेन आपल्या देशांतली क्रांती चड घट्ट करून संवसारीक कामगारांक ताचे विशीं ओड वाडटली अशी समाज रचणूक निर्माण करची अशी आनी मागीर त्या देशांतल्या कामगारांक क्रांतीखातीर तयार करचे अशी स्टालिनाची भुमिका आशिल्ली.पूण ट्रॉटस्कीक ही भुमिका मान्य नाशिल्ली.ताच्या मतान क्रांतीचें वातावरण हेर देशांतल्या कम्युनिस्ट पक्षांक फावो तो आदार करचो,थंयच्या कामगारांक क्रांतीखातीर प्रोत्साहन दिवन मार्क्सवादाचें संवसारीक कामगार क्रांतीचें सपन साकार करचें.ह्या दोनूय विरोधी विचारांचेर रशियेच्या कम्युनिस्ट पक्षांत भासाभास जावपाक लागली.मुळाव्या पक्ष केंद्रासावन,पॉलिटब्युरोमेरेन सगळ्या पांवड्यांचेर ह्या वादान सतावन सोडिल्ले.एकसारको तीन वर्सां तो संघर्श चालूच उर्लो.ऑक्टोबर १९२६ आनी १९२७ ह्या दोन खेपे भरिल्ल्या चौदाव्या आनी पंदाव्या पक्षपरिशदांनी स्टालीनाचो समितीच्या निर्णयाक मान्यताय दिली.ताका लागून ट्रॉटस्कीवादाची रशियान कम्युनिश्ट पक्षांत हार जाली.

ट्रॉस्टस्की उपरांत ट्रॉटस्कीवाद म्हळ्यार संवसारीक क्रांतीची विचारसरणी चालूच रावली.१९४८त पॅरिसांत भरिल्ल्या संवसारांतल्या साबार कम्युनिस्ट पक्षांच्या मेळ्याव्यांत स्टालिना आड विरोध उत्त्कावन ट्रॉटस्कीवादाक तेंको दिलो.दुस-या म्हाझुजा उपरांत दक्षिण आनी आग्नेय आशियांतल्या श्रीलंका,इंडोनेशिया,मलाया,ब्रह्मदेश आनी हेर देशांनी ट्रॉटस्कीवाद मानपी कम्युनिस्ट पक्षांची स्थापणूक जाली. -कों.वि.सं.मं.

'ठ':ट वर्गांतलो दुसरो वर्ण आनी देवनागरी वर्णमाळेंतलें बारावें व्यंजन.संस्कृत भाशेंत 'ठ'शब्दाचे शिव,महाध्वनी,चंद्रमंडल,वर्तुळ अशे जायते अर्थ आसात.

ह्या वर्णाची पयली अवस्था अशोकाच्या दिल्लीच्या शिवालिक स्तंभावयल्या लेखांत दिसता.दुसरी आनी तिसरी अवस्था इ.स.च्या ११ व्या शेंकड्यांतल्या उज्जयिनीच्या लेखांत मेळटा.तन्त्रोध्दारतंत्रांत हे वर्णदेवतेची स्त्रीरुपांत कल्पना करून,तिचें ध्यान अशें सांगला- पूर्णचन्द्रप्रभां देवीं विकसत्पङ्कजेक्षणाम् । सुन्दरीं षोडशभुजां धर्मकामार्थमोक्षदाम् । एवं ध्यात्व ब्रह्मरुपां तन्मन्त्रं दशधा जपेत् ॥

अर्थ-चंद्राप्रमाण कांतिमती,विकसत् कमलनयना,सौंदर्यवती,सोळा भुजांची,धर्म,अर्थ,काम आनी मोक्ष हे पुरुशार्थ मेळोवन दिवपी अशें ब्रह्मरुपा 'ठ' देवीचें ध्यान करून तिच्या मंत्राचो धा खेपे जप करचो.


ठ च्या रुपाचो विकासक्रम. -कों.वि.सं.मं.


ठक्कर,अमृतलाल विठ्ठलदास:(जल्म: २९ नोव्हेंबर,१८६९,भावनगर,गुजरात;मरण:१९ जानेवारी,१९५१). गुजरातांतलो एक म्हान समाजसुदारक.'ठक्करबाप्पा'ह्या वेपारी आशिल्लो.इ.स.१९०० वर्सा पडिल्ल्या भिरांकूळ दुकळांत विठ्ठलदास हाणें समाजाची खूब सेवा केली.दुकळांत सापडिल्ल्यांखातीर आदार निधी उबारलो.तेन्नासावन ठक्करबाप्पाक गरिबांखातीर कश्ट करपाची प्रेरणा आपल्या बापायकडल्यान मेळ्ळी.

मॅट्रिकेचे परिक्षेंत ठक्करबाप्पा पयलो आयलो.१८९० वर्सा तो