कोंकणी विश्वकोश : २ बापूय फ्रेंचांची नोकरी करपाक लागलो. तेन्ना तो मुखावयलें शिक्षण लशकरी शिक्षण घेतले उपरांत नाळी पेटोवपाचे शिक्षण घेवपाखातीर ताणे १७८५त ताच्या बापायक कर्करोगान मरण आयलें आनी सगळ्या कुटुंबाची जापसालदारकी ताचेर पडली. पिरायेच्या सोळाव्या वससिावन तो कुटुंबाचो मुखेली म्हणून वावुरपाक लागलो. दुसच्या वसा तो दुसरी परिक्षा ताचो केन्नाच आस्पाव जालोना. सूर्वेक फ्रांसांत तो एक परकी म्हणून सम्राटांच्यो आपजिणो वाचपाची खूब आवड आशिल्ली. सुर्वेक ‘ला फॅर' हे प्रशाळेत दुसरो लॅफ्टनंट म्हणून ताची नेमणूक ह्या वेळार लियाँ हांगाच्या कांय लोकांनी बंड केलें. पूण नॅपोलियनान तें मोडून उडयलें. हांगा आसतना ताणे रुसो, रेनल ‘गीबॅर' प्लूतार्क हांचे ग्रंथ वाचून तांचो खोलायेन अभ्यास केलो. राज्यक्रांती, राजेशाय हांचो अंत आनी प्रजासत्ताक हाचो उदय ह्या तीन घटनांक लागून ताचे येवजणेक एक नवी दिशा मेळ्ळी. ताणे lettres Sur la Corse हें पुस्तक बरयलें. हातूंत ताणे आपल्या थळाव्या जुव्याविशीं (corsica) भावना व्यक्त केल्यात. ताका कॉर्सिकाची भोव ओड आशिल्ली म्हणून सप्टेंबर १७८६त तो कॉसिकाक परत गेलो. तो आपल्या रेजीमॅटाक परत केन्नाच मेळ्ळोना. कॉर्सिकाच्या स्वातंत्र्यझुजांत ताचे आनी पाओली हाचे मतभेद आशिल्ले. १७८९त संविधान समितीन पाओलोक परत कॉर्सिकांत येवपाक परवानगी दिली. नेपॉलियन व्हडा उमेदीन पाओलीचे संघटणेक मेळिल्लो. पूण पाओली ताका सदांच परकी म्हणून हिणसावपाक लागलो. शेवटाक निर्शेवन तो फेब्रुवारी १७९१त फ्रांसाक परत आयलो. फ्रेंच राज्यक्रांतीक जेन्ना नेट चडिल्लो, तेन्ना तो जॅकोबिन पक्षाचो घटक जालो. रोखडोच तो त्या पक्षाचो अध्यक्ष जालो. १७९१त ताची लॅफ्टनंट कर्नल ह्या पक्षाचेर नेमणूक जाली. ह्या वेळार ताचेर कांय आरोप घाल्ले पूण फ्रांसाचे ऑस्ट्रियाआड झूज सोंपतकूच ताका माफी फ्रांसासावन वेगळे करपाचे पाओलीचे यत्न चालूच आशिल्ले. नेपोलियनान ताच्या हुकुमशायी नेतृत्वाक १७९३ खर विरोध केलो. पाओलीनान धांवडावन घालो. हाका लागून बोनापार्त कुटुंबाक फ्रांसांत आलाशिरो घेवंचो पडली. १७९३त ताका कॅप्टनाची सुवात मेळ्ळी. नीसा हांगा लश्कराचे कामगिरीचेर आसतना ताणे Souper de Beaucaire हें पुस्तक ताका मेजर आनी उपरांत ब्रिगेडीयर जनरल ह्या पदांचेर बडटी मेळ्ळी. ५ ऑक्टोबर १७९५ दिसा तीस हजार सशस्त्र रॉयलिस्ट बंडवाले प्रजासत्ताकाचे रक्षण करपाची जापसालदारकी नेपोलियनाचेर आशिल्ली. ԿԿ Կ नेपोलियन बोनापार्ट वचचे पयलीं तो बारसाच्या सांगण्यावयल्यान जोझेफीनाकडेन लग्न जालो. कांय दिसांनीच घटस्फोट दिवन तो मारी लिवझाकडेन लग्न जालो. उडयलें. ह्या वेळार फ्रासाभोंवतणीं इंग्लंड, ऑस्ट्रिया, प्रशिया, रशिया हे साम्राज्यवादी देस आशिल्ले. फ्रांसाचे सैन्य फकत ३०,००० इतले आशिल्ले. आनी मर्यादीत आशिल्ली. पूण नेपोलियनाक आपल्या सैन्याचेर पुराय विश्वास आशिल्लो. ताणे १२ एप्रिल १७९६ दिसा ऑस्ट्रिया आनी सार्डिनिया हांच्या फौजांचेर हार घाली. मिलानाचेर जैत मेळोवन ताणे फावटी मैंत्युआचे रक्षण करपाचे यत्न केले; पूण ऑस्ट्रियाचेर रिवाली नगरांत १७९७त नॅपोलियनान हार घाली. नेपोलियन आनी ऑस्ट्रिया हांचेमदीों कबलात जावन ऑस्ट्रियेन फ्रांसाची व्हायन न्हंयेची शीम मान्य केली. ह्या जैताक लागून नेपोलियनाची नामना आनीक वाडली. इटलीची मोहीम सोंपले उपरांत स म्हयन्यांनी नेपोलियन इजिप्ताचे सागरी मोहिमेखातीर तयार जालो, सुर्वेक तो जैतीवंत जायत रावलो. ताणे माल्टा, अॅलेक्झांड्रिया आनी नायलाचो त्रिभूज प्रदेश हातासलो. १७९९त ताणे सिरियाआड झूज उबारलें. पूण ऑस्ट्रिया, रशिया आनी तुर्कस्थान हे एकठांय येवन झगडपाक लागले. हाका लागून इटलींत फ्रेंच सैन्याचेर हार पडली. ह्याच दिसांनी म्हळ्यार १८ जून १७९९ दिसा फ्रासांत ल्हानशी क्रांती जावन उदार मतवादी लोकांक संचालक मंडळांतल्यान धांवडावन जेंकोबिन्स लोक सत्तेर आयलो. नेपोलियनाक हें जेन्ना कळूळे तेन्ना तो थोडें सैन्य घेवन ब्रिटनाच्या व्हड येवकार दिलो. ह्या वेळार बारास, गॉये आनी मॉल्र्येन हे संचालक भ्रश्टाचारी म्हणून कुप्रसिद्ध आशिल्ले. पडोवन हाडली. १० नोव्हेंबर १७९९ दिसा क्लाउद नगरांत जाल्ले बसकेंत नेपोलियन, स्येयेअस आनी द्यूलो हांचे प्रशासक मंडळ अस्तित्वांत पयलो कॉन्सल जालो. मुखेल कॉन्सलाचो तेंप सुर्वेक धा वसाँचो आशिल्लो. ह्या तेंपार फ्रांसांत फकत नॅपोलियनाचोच शेक चलतालो. १८०oते १८०५ ह्या पांच वसाँच्या काळांत साबार विरोधांक तोंड दीत नेपोलियन फ्रांसाचो पुराय सत्ताधारी जालो. ह्या काळांत ताणे उत्तर मनाप्रमाण ह्युने व्हीलची कबलात करून घेतली. उपरांत सिनेटान थाराव जावन आनी भौशीक मत घेवन नेपोलियनाक सम्राटपद दिवपाचे थरयले. २ डिसेंबर १८०४ दिसा पॅरिसांतल्या नॉत्रदाम हे पुर्विल्ले इगर्जेत नेपोलियनाचो व्हडा थाटान राज्याभिशेक जालो. एक कॉर्सिकन शिपाय मानवलेंना. ते नेपोलियनाचो विरोध करीत रावले. पोपानूय ताची नोंद राजपत्रांत करपाक न्हयकार दिलो.
