नेहरू, जवाहरलाल नेहरू, जवाहरलाल : (जल्म : १४ नोव्हेंबर, १८८९, अलाहाबाद; मरण : २७ मे, १९६४ दिल्ली). भारतीय स्वातंत्र्यसंग्रामाचो फुडारी, स्वतंत्र भारताचो पयलो प्रधानमंत्री अानी संवसारीक नामनेचो विचारवंत. एका काश्मीरी ब्राह्मण कुटुबांत ताचो जल्म जालो. ताचो बापूय मोतीलाल नेहरू एक नामनेचो वकील अानी राश्ट्रीय लडयांतलो एक जे श्ठ फुडारी आशिल्लो.जवाहराची o - ੋ o o హ్రీ o आवय स्वरुपराणी धर्मीक वृत्तीची आशिल्ली. जवाहराचे मुळावें शिक्षण घराकडेनूच बन्याशा शिक्षकांकडल्यान जालें. तातूंतल्या फर्डिनांड टी ब्रुक्स ह्या शिक्षकान जवाहराक विज्ञानाची आनी वाचनाची गोडी लायली. ब्रुक्स हो थिऑसॉफिस्ट आशिल्ल्यान, जवाहराक ताणे अॅनी बेंझंट हिचे व्याख्यान आयकूक दिवन थिऑसॉफीची दिक्षा दिली. सुर्वेक जवाहर त्या विचारांनी खूब भारावलो पूण थोडयाच दिसांनी ताणे थिऑसॉफीचो नाद सोडलो. ह्या काळांत ताणे इंग्लीश भाशेवांगडा संस्कृत आनी पर्शियी भाशांचेय अध्ययन केले. सतारवादन, गायन ह्या कलांनीय ताका गोडी आशिल्ली. आवय कडल्यान अानी मावशी, बिबीअम्माकडल्यान ताका रामायण, महाभारतांतल्यो कथा तशेच सदाचाराची शिकवण मेळ्ळी. शालेय शिक्षणावांगडा ताणे वाचन लेगीत ह्या बोरझूज विशयांवयल्या ग्रंथ वाचनान ताच्या विचारांक जैताची झांक १९०५ वस जवाहरान फुडल्या शिक्षणाखातीर इंग्लंडांत हॅरोंतल्या जवाहरान सैनिकी शिक्षण घेवन, गिर्यारोहणांतूय वांटो घेतली. १९०७ आसतनाच ताका इनाम म्हणून ट्रिव्हेल्यन हाणे बरयल्ले गॅरिबाल्डीच्या चरित्राचो एक भाग मेळ्ळो. ह्या चरित्राचे हेर खंड लेगीत ताणे वाचले. काव्हूर, मॅझिनी आनी गॅरिबॉल्डी हांचेभाशेन आपणेय आपल्या देशाखातीर वेळार भारतांत वंग-भंग चळवळीक नेट आयिल्लो. परदेशी म्हालावयलो ह्याच अदमासाक ताणे श्यामजी कृष्णवर्मा, गोपालकृष्ण गोखले, बिपिनचंद्र पाल ह्या राश्ट्रीय फुडाच्यांचीं भाशणां आयकलीं. जवाहरासयत त्या वेळावयले सगळे विद्यार्थी लो. टिळक पक्षाचे म्हळ्यार जहाल राश्ट्रवादी - 58 कोंकणी विश्वकोश : २ आशिल्ले. १९०५ च्या रुसो-जपानी झुजाचो जवाहराच्या मनाचेर परिणाम जालो. भूशास्त्र, रसायनशास्त्र आनी वनस्पतिशास्त्र हे तीन विशय घेवन तो दुस-या वर्गात विज्ञानाची पदवी परिक्षा पास जालो. उपरांत बॉरिस्टरची परिक्षा दिवन १९१२ वसा भारतांत आयलो. इंग्लंडांतल्या ह्या सात वसांच्या वास्तव्यांत ताणे बर्नार्ड शॉ, लौ डिकिन्सन, आयव्हॅन ब्लॉक, उदारमतवादाचोय ताच्या मनाचेर खोल परिणाम जालो आनी फॅबियन समाजवादी चळवळीकडेन ताचे मन आोड घेवंक लागले. भारतांत येतकूच देशसेवा करची काय वकिली हे विशीं ताचेमुखार पेंच पडली. अलाहाबादेक ताणे वकिलीक सुरवात केली पूण अडेज वसभितर ताका ह्या वेवसायाचो वीट आयिल्ल्यान ताणे वकिली सोडली. ८ फेब्रुवारी १९१६ ह्या दिसा कमल कौल हे दिल्लीतले चलये इंदिरा गांधी जी फुडें भारताची प्रधानमंत्री जाली आनी एक चलो जाका जल्मताच मरण आयलें. जवाहराचे बायलेन हेर कुटुबियांवांगडा स्वातंत्र्यसंग्रामांत वांटो घेतली. बंदखणींतली जीण आनी क्षयरोग हांकां लागून १९३६ वसा तिका मरण आयलें, डिसेंबर १९१२त बिहारांतल्या बांकिपूर ह्या शारांत राश्ट्रीय सभेचे अधिवेशन भरिल्ले. जवाहर ह्या अधिवेशनाक एक सामान्य प्रतिनिधी म्हणून हाजीर आशिल्लो. हांगाच ताणे न्या. गोखलेचे भाशण आयकलें आनी तो प्रभावीत जालो. १९१६ वसा लखनौचे राश्ट्रीय सभेक गेल्लो थंय महात्मा गांधीकडेन ताची पयली भेट जाली. तेन्ना सावन जवाहराच्या राजकीय कार्याक व्यापक बसका आनी निश्चीत दिशा मेळ्ळी. ब्रिटीश साम्राज्यशाय बळिश्ट आसली तरी लेगीत अहिंसात्मक मार्गान पूण निर्भयपणान तिका लढो दिवपाक जाय असो आगळी मार्ग गांधीजीन दाखयलो. ह्या गांधीच्या झुजतना भंय वा दुस्वासाक थारो दिवप ना हो गांधीजीचो दंडकूय जवाहराक पटलो. गांधीजीच्या असहकार आंदोलनांत १९२१ वसर्ग पयले फावट जवाहर बंदखणींत गेलो. तेन्नासावन फुडल्या २५ वसाँमदी तो कितलेशेच फावट बंदखणींत गेलो आनी सुमार १५ वसा ताणे बंदखण भोगली. जवाहराक पयलों १९२३ वसा काँग्रसीचे सरचिटणीसपद मेळ्ळे. दोन वसाँ ताणे हें पद सांबाळ्ळे. ह्या काळांत तो अलाहाबाद नगरपालिकेचोय अध्यक्ष आशिल्लो. पूण पक्षाचे कार्य चड म्हत्वाचें दिशिल्लयान पडिल्लयान तिका वखदी उपचार आनी हवापालट करपापासत जवाहर नदरेकोन समजावन घेतलो. युरोपांतले मजूर चळवळीन ताचे लक्ष ओडून घेतलें आनी ताका लागून ताणे तिचो बारकायेन अभ्यास केलो. १९२७ वर्सा भारतांत परत येतकूच ताका काँग्रसीच्या सरचिटणीसपदाची जापसलदारको आनी दोन वसर्ग सांबाळची पडली. युरोपांत ब्रुसेल्साक १९२७ वसा भरिल्ले परतंत्र राश्ट्रांचे परिशदेंत भारताचो प्रतिनिधी म्हणून नेहरू हाजीर आशिल्लो. युरोपांतल्या ह्या
