लोक ताच्यो विंगड विंगड वस्तू तयार करतात.आयदनां,थाळयो,तरातरांचीं हत्यारां ते कोंड्यापसून तयार करतात.चामड्याच्यो ते पोतयो करतात. -कों.वि.सं.मं.
डमरु: एक चामड्याचें वाद्य.डमरु हें शब्दब्रह्माचेंप्रतीक.शिवान तांडव नृत्याच्या वेळार ह्या वाद्याची निर्मिती केली अशें म्हण्टात.शिवाच्या डमरु नादांतल्यान महेश्वरसुत्रां उद्भवलीं अशें मानतात.
संगितशास्त्रांतल्या तालांचें उगमस्थान डमरुच्या नादांत आसा,अशें संगितशास्त्रज्ञांचें मत आसा.चामड्याचीं सहळीं वाद्यां डमरुंतल्यानूच उत्क्रांत जालीं आसुंये अशें कांय जाणकारांचें मत आसा.उदुक्कू,निदुक्कू,बुद् बुदक हीं डमरुचींच हेर रुपां आसात.
आसात.
कापालिक शैवांच्या हातांत डमरु आसता.भैरवाचे उपासक आशिल्ले महाराष्ट्रांतले भराडी दाव्या हातांत डमरु धरून उजव्या हाताच्या बोटान ते वाजयतात.नेपाळांत डमरुचे(डंफू) साथीन करपी एक नाच आसा,ताका ‘डंफूनृत्य’म्हण्टात.
डमरुचें लक्षण संगित रत्नाकरांत दिलां तें अशें-
वितस्तिमात्रदैर्घ्य: स्यादष्टाङष्टाङ्गुलमुखद्वय:।
यो यस्य मण्डलीयुक्ते मुंखे बध्दे च चर्मणा।
त्रिवलीवत्क्षाममध्यो निबध्द: सूत्रदोरकै:।
मध्ये च गाटतां नीतावञ्चन्यो वादनाय च॥
भवेतां प्रान्तसंलग्नसनुन्मदनगोलकै:।
असौ डमरुको मध्ये धृत्वा हस्तद्वयेन च॥
डधवर्णो वादनीय:प्रोक्तो ज्ञि:शङ्कसूरिणा।
अन्यै: कखंरटा वर्णा: प्रोक्ता डमरुकेSधिका:॥
अर्थ- वेंतभर लांब आशिल्ल्या ह्या वाद्याच्या तोंडाचो व्यास दोनूय वटांनी आठ-आठ आंगळां आसता.दोनूय गोलाकार तोंडांचेर लोखणी कडीं बसोवन तांचेर चामडें ताणून बसयल्लें आसता.डमरुचो मध्यभाग अशीर आसता.दोनूय तोंडांचेर चडयिल्ल्या चामड्याच्या कडांतल्यान ओंवून घेतिल्ल्या सुताचे दोरयेच्या वेड्यांक मध्यभागार दुसरे एके दोरयेन आंवळून बांदिल्लो आसता.मध्यभागाचेर दोन लांबत्यो दोरयो बांदून तांच्या तोंकांक माती आनी मेण हांचे गुळे बांदतात.अशा ह्या डमरुचो अशीर भाग हातांत धरून ‘डघ’वर्ण वाजोवंचो अशें नि:शंक पूर्वाचार्यान म्हळां.’कख’ वा ‘रट’ अशे वर्ण वाजोवंचे अशेंय कांय जाणाचें मत आसा. -कों.वि.सं.मं.
डहाणुकर,प्रफुल्ला: (जल्म:१९३४,बांदोडें- फोंडें).
नामनेची गोंयकार चित्रकार.तिचें आदलें पुराय नांव प्रफुल्ला सुब्राय जोशी.पिरायेच्या चवथ्या वर्सा शिक्षणाखातीर तिका मुंबय धाडली.मुंबयच्या शारदा इंग्लीश हायस्कुलांत तिणें मॅट्रीक मेरेन शिक्षण घेतलें.उपरांत १९५०त तिणें जे.जे.स्कूल ऑफ आर्टांत कलेचें शिक्षण घेतलें.ही कला आत्मसात करपाक तिका शंकर पळशीकर ह्या शिक्षकाचें मोलादीक मार्गदर्शन मेळ्ळें. १९५४ वर्सा तिणें आर्ट स्कुलांतलें शिक्षण पुराय केलें आनी त्याच वर्सा तिका भांगरापदक मेळ्ळें.
पदविका हातांत पडले उपरांत तिणें मुंबयंतच आर्ट सोसायटींत आपल्या चित्रांचें प्रदर्शन घडोवन हाडलें.१९६० वर्सा तिका फ्रॅंच सरकाराची मुद्राचित्रकलेची शिश्यवृत्ती मेळ्ळी.शिस्यवृत्ती घेवन ती फ्रांसाक गेली.फ्रांसांतले ‘एकोलद वो आर्ट् स अॅंआड ओटलियर’हांगातिणें ग्राफिक आर्टाचें शिक्षण घेतलें.१९६१ वर्सा फ्रांसांत तिणें आपल्या रंगीत चित्रांचें प्रदर्शन घडोवन हाडलें.उपरांत हंगेरी,स्वित्झर्लंड,जर्मनी,ऑस्ट्रेलिया आनी जपानांत जाल्ल्या प्रदर्शनांनी तिणें वांटो घेतलो.भारतांत मुंबयची गॅलरी ऑफ मॉडर्न आर्ट,दिल्लीची ललीतकला अकादमी,मुंबयचें प्रिन्स ऑफ वेल्स म्युझियम,नागपूरचें केंद्रीय म्युझियम आनी हेर साबार सुवातींनी भरिल्ल्या प्रदर्शनांनी तिणें आपलीं चित्रां प्रदर्शीत केलीं.
तिणें धातूकलेची आनी मृत्तिकाकलेचीय साधनां केली.तशेंच जायत्या माध्यमांच्या आदारान ‘कोलाज’ह्या प्रकारांत मोडपी वण्टीचित्रां तिणे6 तयार केल्ल्यांत.चित्रकलेंतल्या जायत्या माध्यमांतल्या सिरॅमिक ह्या माध्यमाचेर तिचो खास अभ्यास आसा.ती लाकूड,कंवची,अॅमल्युमिनियम हांचो मिश्रप्रयोग करून वण्टीचित्रां करता.
१९६१ वर्सा दिलीप डहाणुकर हाचेकडेन तिचें लग्न जालें.तिका नाटक,टेबलटॅनिस,सतार,भरतकाम आनी शास्त्रीय संगीत हांची आवड आसा. -कों.वि.सं.मं.
डॅनीश भास: डॅन्मार्काची राजभास.हेर बोलीभाशांवांगडा ती स्कॅंडिनॅव्हियन ह्या जर्मन भाशासमुहाच्या फांट्याची भास.हे भाशेंतलीं चडांत चड उतरां इंग्लीश आनी जर्मन उतरावळीकडेन जुळपासारकीं आसात.नॉर्वेजियन,स्विन,स्विडिश आनी आयसलॅंडीक ह्यो ह्याच फांट्यांतल्यो भासो आसात.हातूंतल्या नार्वेजियन आनी स्विडिश ह्या दोनूय भासांकडेन डॅनीशीचें चड साम्य आसा.हातूंतय डॅनीश आनी नॉर्वेजियन ह्या भासांनी इतलें साम्य आसा की तांकां डॅनो-नोर्वेजियन ह्या नांवान वळखप जाता.तेराव्या शतमानासावन अठराव्या शतमानामेरेन डॅनीश हीच नॉर्वेची धर्मीक आनी साहित्यीक भास आशिल्ली.फुडें मात रिक्समोल ही डॅनीशआनी स्विडिश हांचेकडेन सारकेपण आशिल्ली लोकभाशा नॉर्वेंत रुढ जाली.डॅनीश भाशिकांची संख्या सुमार पन्नास लाखां वयर आसा.
ध्वनी विचार: स्वर- आ,इ,ई,ए, ओ,ऑ.
व्यजनां- स्फोटक- क,ग,त,द,ब.
घर्शक- थ,फ,व,स,झ,ह.
अनुनासिक- म,न.
कंपक- र.
पार्श्र्विक- ल.
अर्धस्वर- य,व.
