काडून शेतकामाखातीर धाडलो. पूण ताचें थंय लक्ष लागलेंना. फुडें मामाचे आनी शिक्षकांचे सांगणेन तो १६६० सावन परत शाळेंत वचपाक लागलो. १६६१ त तो कॅंब्रिजांतल्या ट्रिनिटी कॉलेजंतल्यान मॅट्रकेची परिक्ष पास जालो. १६६५ त बी. ए. पदवी मेळयतकूच दोन वर्सानी तो ट्रिनिटी कॉलेजीचो फॅलो जालो.
जून १६६५ त प्लगाची धाम आयिल्ल्यान विध्यापीठ बंद उरलें. ह्या काळांत न्यूटन वुल्झथॉर्प हांगाच उरलो. ह्या काळांतूच ताणें गणिशास्त्र आनी हेर विशयांच्या संशोधनाची बुन्याद घाली. १६६८ त ताणेम एम. ए ची पदवी मेळयली. ताचो गुरू आयझॅक बॅरो हाणें १६६९ त कॅंब्रिज विध्यापिठांतल्या आपल्या गणिताच्या ल्युकेशियन प्राध्यापलपदाचो राजिनामो दिलो, तेन्ना न्यूटनाची नेमूणक त्या म्हत्वाच्या पदाचेर जाली. त्या वेळार न्युटन फकत २३ वर्सा पिरायेचो आशिल्लो. १६८९ कॅंब्रिज विध्यापिठाचो प्रतिनिधी म्हणून संसदेत ताची निवड जाली आनी फुडल्या वर्सा संसद विसर्जीत जायमेरेन तो त्या पदाचेर उरलो. १७०१ त ताची संसदेत परत निवड जाली. पूण ताणें राजकारणंत कसलोच वांटो घेतलोना.
१६९० त संसद विसर्जीत जातकूच तो कॅंब्रिजाक परतलो आनी कांय काळ ताणें गणिताचेर संशोधन केलें. पूण १६९२-९४ ह्या काळांत न्हिदेनाश आनी मानसिक त्रास हाका लागून ति दुयेंत पडिल्लयान ताच्या वावरांत मातसो खंड पडलो. १६९६ त तेन्नाचे अर्थमंत्री चार्ल्स मॉंटॅग्यू हाणें न्यूटन हाची टांकसाळीत अधिक्षक(वॉर्डन) म्हणून नेमणूक केली आनी चार वर्सानी तो थंयचो मुख्याधिकारी जालो. अधिक्षक आसतनाच तो कॅंब्रिजच्या प्राध्यापकपदाचेर आशिल्लो. पूण मुख्याधिकारी जातकूच ताणें प्राध्यापकपदाचो राजिनामो दिलो आनी तो लंडनांत स्थायीक जालो. टांकसाळीततूच मुख्याधिकारी म्हणून ताणें निमाणेमेरेन काम केलें.
अवलोकन आनी समाकलन ही न्यूटनान केल्ली गणितशास्त्रांतली म्हत्वाची निर्मीती. समाकलनाचो उपेग ताणें वक्रान वेश्टिल्लें क्षेत्रफळ आनी घन आकृतायांचें क्षेत्रफळ मेळोवपाखातीर केलो. अवलोकन आनी समकालन हाकां जोडपी कलनाशास्त्रांतले मुळावे प्रमेय ताणेंच मांडलें. सात अंतर कलन ह् कलनाच्या दुस-या एका फाटयांत ताणें म्हत्वाचो वावर केला. बीजगणितांतले म्हत्वाचें व्दिपद प्रमेय न्यूटनान १६६५ त मांडलें.
न्यूटन गुरूत्वाकर्शणाचो नेम मांडलो. ’विश्वांतल्या दोन कणांमदली आकर्शक प्रेरणा ही तांच्या वस्तुमानांच्या गुणकाराच्या समप्रमाणांत आसता’ हें ताणें स्पश्ट केले. प्रकाशीक(Optics) हो ताच्या अभ्यासाचो खाशेलो विशय आशिल्लो. जर सूर्य किरणां खंयचेय अशीर खांचींतल्यान त्रिकोनी लोलकांतल्यान सोडलीं, जाल्यार ताचें वेगवेगळ्या रंगांच्या किरणांत पृथक्करण जाता, तशेंच ह्या रंगीत किरणांमदलें एकाच रंगाचें किरण दुस-या लोलकांतल्यान सोडलें जाल्यार ताचें आनीक पृथक्करण जायनासतना फकत प्रणमन(Refraction) जाता, अशें ताणें प्रयोगावरवीं सिध्द केलें. हाचेवयल्यान धवो उजवाड ही विंगड विंगड रंगाच्या किरणांची भरसण आसून ह्या किरणांची प्रणमनाची तांक वेगवेगळी आशिल्ल्यान धव्या उजवाडाचें पृथक्करण जाता अशें ताणें सिध्द केलें. उजवाड हो दीप्तीमान पदार्थासावन भायर पडपी सुक्ष्म कणांपसून तयार जाल्लो आसता आसो सिध्दांत न्यूटन हाणें मांडलो आनी ह्या सिध्दांता वरवी ताणें परावर्तन, प्रणमन आनी हेर उजवाडाच्या आविशकारांची विस्कटावणी केली.
रॉबर्ट हूक हाणें न्यूटनाच्या कण सिध्दांताचेर बरीच टिका केली. फुडें हायगेन्झ, टॉमस यंग आनी ऑगस्तीन फ्रेनेल हाणीं उजवाडाचो तरंग सिध्दांत विकसीत केलो. एकुणिसाव्या शतमानामेरेन तरंग सिध्दामतूच प्रमाण मानताले. विसाव्या शतमानांत आयन्स्टायनाची फोटॉन संकल्पना आनी मार्क्स प्लांक हाचो पुंज सिध्दांत हाका लागून न्यूटनाचो सिध्दांत सामकोच चुकीचो नाशिल्लो अशें स्पश्ट जालें.
न्यूटन हाचो ‘Philosophiae Naturalis Principia Mathematica’ हो नामनेचो ग्रंथ १६८७ त उजवाडाक आयलो. फुडें ह्या ग्रंथाच्यो कितल्याशोच आवृत्त्यो आयलो. आर्विल्लया विज्ञानाचो उदरगतीक ह्या ग्रंथांत गती हाडली, अशें म्हण्टात. Optics हो ताचो दुसरो म्हत्वाचो ग्रंथ १७०४ त पयलीं उजवाडाक आयलो. फुडें ताच्योय कितल्योशोच आवृत्यो आयल्यो. न्यूटनाचे शास्त्रीय निबंदाचे झेलेय वेगवेगळ्या लेखकांनी संपादीत करुन उजवाडायल्यात. रॉयल सोसायटीन न्यूटनाचो पत्रवेव्हार चार खंडानी उजवाडायला.
१६७२ सावन तो रॉयल सोसायटीचो वांगडी आशिल्लो. १७०३ त तो सोसायटीक अध्यक्ष जालो आनी मरणामेरेन दर वर्सा ताची ह्या पदाचेर निवड जाली. परिसच्या सायन्स ॲकॅडॅमीन १६९९ त ताका मानादीक वांगडी जावपाचो भोवमान दिलो. – कों. वि. सं. मं.
न्यूनगंड : मानसशास्त्रीय कारणांक लागून मनशाक आयिल्लें एके तरेचें मानसीक दुबळेपण. ह्या दुबळेपणाक लागून मनशाच्या मनांत खालतेपणाची भावना निर्माण जावन, त्या मनशाचो स्वभाव भिवकुरो जाता. हें भिवकुरेपण ताची कार्यक्षमताय उणी करता. अशें अवस्थेक न्यूनगंड म्हण्टात. हे अवस्थेचे सामके उरफाटे अवस्थेक अहंगंड म्हण्टात. अहगंड अवस्थेंत मनीस आपल्याक गरजेभायर उणाक लेखता. अशें तरेन, न्यूनगंड अवस्थेंत तो आपल्याक चड ऊंच लेखता. ह्या दोनूय अवस्थांनी मनीस आपली खरेली अवस्था कुशीक दवरून स्वयनिर्मीत अशी अडेची अवस्था जगता.
आल्फ्रॅड ॲडलर (१८८० –१९३७) हाणें ही संकल्पना शास्त्रीय नदरेन मांडल्या. ताच्या मताप्रमाण, दर एक मनीस आपले जिविताचे वाटचालीची मोख आपले इत्सेप्रमाण थरयता. उपरांत तो मनीस हे मोखीकडेन पावपाचो यत्न करता. हे मोखीचो ताचे जिवीत पद्दतीकडेन लागीचो सबंद उरता. आपूण अमुकूच अशें तरेची जिवीत पद्दत आपणावन थरावीक अशी मोख जोडटलो म्हणपाचो तो भरवंसो दवरता. ही मोखीचे परिस्थीतीतल्या दर्ज्यापरस उणो आसप स्वभावीक जाता. हाका लागून त्या वेळार मनशाच्या मनांत उणेपणाची भावना निर्माण जाता. कांय वेळार ही भावना ताका अदीक प्रयत्नशील आनी क्रियाशील जावपाची प्रेरणा दिता. अशें तरेन न्यूनगंडाची भावना मनशाचे जिणेंत सुदारण घडोवन हाडपाक कारणीभुतूय थरता.
उणेपणाची भावना कुशीक सारून, समाजांत आपल्याक मानाची सुवात मेळची म्हणून यत्न करप ही दर एका मनशाची प्रवृत्ती आसा. पूण कांय कारणांक(शारिरीक, मानसीक, अर्थीक, समाजीक) लागून मनीस
