पर्वरी हांगां,विधानसभेखातीर स्वतंत्र वास्तू निर्माण करपाचो वावर चालू आसा.
एकुणिसाव्या शेंकड्याचे सुरवेकसावन त्या वाठाराच्या वाडट्या म्हत्वाक लागून चड आनी चड पुर्तुगेज लोक रावंक येवपाक लागले. ताणीं नव्यो इमारती आनी रूंद रस्ते बांदले. तेंचपरी पणजी भागाचो विस्तार रायबंदर ते सांव पेद्रू मेरेन वाडयलो. अशेरितीन पणजी वाठाराक शाराचो दर्जो प्राप्त जावन ताचो नोवा गोवा म्हणून उल्लेख जावपाक लागलो. उपरांत आयिल्ल्या वेगवेगळ्या गव्हर्नरांनी गरजेप्रमाण त्या शाराची सुदारणा करून ताची शान वाडयली. 16 डिसेंबर 1961 दिसा गोंय प्रदेश पुर्तुगेज शेकातळांतल्यान मुक्त जालो, तेन्ना दमण आनी दीवा वांगडा ताचो भारताच्या केंद्रशासीत प्रदेशांभितर आस्पाव जालो. गोंय मुक्ततायेउपरांत लेगीत पणजी शारूच गोंयची राजधानी उरली. गोंय, दमण आनी दीव प्रदेशांतल्या मुखेल शारांचो विकास करपाखातीर 1964त नगर नियोजन विभागाची उबारणी जाली. त्या विभागाचो देखरेखीखाला पणजी शाराचो खूब विकास जालां.
पणजे शार ही गोंय राज्याची राजधानी जाल्ल्यान, हांगा सरकारी (राज्य आनी केंद्र) खात्यांच्यो मुखेल कचेरी आसात. एक रेडियो केंद्र आनी एक टी. व्ही. केंद्र आल्तीनो दोंगुल्लेचेर आसा. हेराल्द (इंग्लीश), नवप्रभा (मराठी), द नवहिंद टायम्स (इंग्लीश) आनी गोमन्तक (मराठी) ह्या दिसाळ्यांचो पुराय वेव्हार (संपादन, प्रकाशन, छापणावळ, वितरण) हांगाच्यान जाता. तेभायर हेर थळाव्या आनी राश्ट्रीय दिसाळ्यांचींय हांगां कार्यालयां आसात.
कांपाल वाठारांतलें आधुनिक सुखसोयींनी सज्ज अशें कला अकादमी हें संकूल देशांतली कलेच्या मळावेली एक नामनेची आनी सोबीत वास्तू आसा. ताळगांव पठाराचेर गोंय विद्यापिठाची तशीच सोबीत वास्तू आसा. तिका तेकून इंटर नॅशनल सेंटर- गोंयची वास्तू आसा. दोना पावल हांगा राश्ट्रीय सागर विज्ञानाचें मुखेल कार्यालय आनी संशोधन संस्था आसा.
गोवा वैद्यकी महाविद्यालय हें गोंय स्वतंत्र जावचेपयलीं स्थापन जाल्लें खूब पोन्ने महाविद्यालय आदीं कांपाल हांगा आनी आतां आधुनिक रुपांत बांबोळे पठाराचेर वसला. थंयच एक डेंटल महाविद्यालय आसा. एक कला आनी विज्ञान , एक वाणिज्य, एक फार्मसी, एक वास्तुशास्त्र, एक शिक्षण, एक फायन आर्ट, एक होम सायन्स, एक कायदो, एक संगीत अशीं णव महाविद्यालयां पणजेंत आसात.
सेंट्रल लायब्ररी आनी सरस्वती मंदीर हीं वाचनालयां आसात. एक क्षयरोग प्रतिबंधक हॉस्पिटल आनी एक मनोरुग्ण सुश्रुषा केंद्र आसा. इन्स्टीट्यूट मिनिझेस ब्रागांझ, स्वामी विवेकानंद केंद्र, गोमंतक मराठी अकादमी, गोवा कोंकणी अकादमी, टी. बी. कुन्हा ट्रस्ट, नवजिवन सोसायटी, श्री ओरो बिंदो सोसायटी ह्यो सामाजीक, साहित्यीक मळार वावुरपी संस्था. श्री महालक्ष्मी मंदीर, श्री हनुमान मंदीर, श्री विठोबा मंदीर, मॅरीइमाक्यूलेट चर्च आनी एक मशीद ह्या शारांत आसा. भूलशास्त्राचो जनक आबे फारीय आनी स्वतंत्र गोंयचो पयलो मुखेलमंत्री दयानंद बांदोडकार हांचे पुतळे सचिवालययाच्या कुशीक आसात. तशेंच आझाद मैदानाचेर हुतात्मा स्मारक उबें आसून सुटके झुजारी टी. बी. कुन्हा अवशेश स्मारक आसा.
मिरामार वेळ आनी पावल हीं दोन पर्यटक थळां आसात. पणजी शार आंतरराज्य म्हामार्गांक जोडिल्लें आसून, पणजी-मुबंय अशी बोट सेवा उपल्बद आसा. -कों. वि. सं. मं.
पाणशीकर, वासुदेव लक्ष्मण- (जल्म -1860, पणशी. मरण- 1937)
एक नामनेचो ग्रंथसंपादक. ताचो जल्म एका पंडिती घराण्यांत जालो. पिरायेच्या चाळीस वर्सा उपरांत ताणें बरोवपाक सुरवात केली. निर्णयसागर प्रेसांत जीं धर्मीक पुस्तकां छापताले थंय धर्मीक ग्रंथांचें आनी संत साहित्याचें संपादन करपाचें काम ताचेकडेन आशिल्लें. 1903 वर्सा ताचो तुकारामाची गाथां हो 910 पानांचो ग्रंथ उजवाडाक आयलो. तेभायर शिशुपालनर्म (546 पानां), वेदस्तुति, निर्णयसिंधुचें मराठी भाशांतर (685 पानां) सारक्या धर्मीक ग्रंथांचें ताणें संपादन केलें.
ताणें ऋषिपंचमी, मंगळागौरी, सोमवती, संकष्टी, शिवरात्री, वरदलक्ष्मी आदी परबेच्या पुजेपाठाच्या कथांच्यो ल्हान ल्हान पुस्तिका बरयल्ल्यो. ताचें सगळ्यांत व्हडलें कार्य म्हळ्यार रत्नाकर ह्या ग्रंथांचें संपादन. ह्या ग्रंथाचें ताणें कृष्णाची सोमण हाचे वांगडा शुध्दीकरण तशेंच संपादन केलें.
ताणें आपलें पुराय जिवीत संस्कृत ग्रंथांच्या संपादनांत, अणकारांत आनी शुध्दीकरणांत घालयलें. ताच्या तुकारामाची गाथा ह्या ग्रंथाच्यो 25 वर्सांमदी पांच आवृत्त्यो आयल्यो. -कों. वि. सं. मं.
पणस (झाड आनी फळ)-(मराठी- फणस, हिंदी- कठल, गुजराती- वाणस, कन्नड- हळसू, संस्कृत- कंटफल आनी स्कंदफल, इंग्लीश- जॅकफ्रूट)
ह्या झाडाचो आस्पाव मोरेसी कुळांत जाता. सदांच पाचवेचार आसपी पणसाचो रूख सुमार 10 ते 25 मी. मेरेन ऊंच वाडटा. ह्या रूखाची साल खडखडीत आसता आनी तिका बारीकसारीक अशो खूबच वेरो आसता. पानां पाचवींचार आनी वयल्यान चकचकीत आसतात. तांची लांबाय सुमार 10 ते 12 सेंमी. इतली आसता. तांचो आकार लांब- वांटकुळोसो आसता आनी खांदयेचेर तांची रचणूक एका आड एक अशी सता. फुलां नवे आयिल्ले खांद्येच्या मुळांत वा खोडांतल्यान येतात. नर फुलांचो चोंबो सदांच मादी फुलांच्या चोंब्या वयर येता. फुलां चड करून डिसेंबर- जानेवारी म्हयन्यांत येतात. एकाच देंठाचेर आयिल्लीं साबार फुलां एकठांय वाडून उपरांत तांचे लांब वाटकुळें अशें जोड फळ तयार जाता. मध्यम फळाक कुंवलो जाल्यार जून जाल्ल्या फळाक पणस अशें म्हण्टात. जून जाल्ल्या फळाची कात दाट आसून तिका भायलेवटेन कांटे आसतात. दाट कात (चारखण) आशिल्ल्या ह्या फळाभितर साबार सादीं पूण मासाळ अशीं फळां आसतात. तांकां गरे अशें म्हण्टात. जण एका ग-याभितर एकूच बी आसता तिका भिकण अशें म्हण्टात. हें भिकण लांब-वांटकुळें आसता आनी ताचें एक दाब व्हड आनी दुसरें ल्हान आसता.
भारतांत सुमार 26 हजार हॅक्टर जमनींत पणसाची लगवड जाता.
