पर्यटक येतले, असो अदमास आसा. १९९० वर्सा विदेशी पर्यटकांची संख्या १७,०७,१५८ आसली. जागतिक पययटन बाजारांत १९८५त भारताचो वांटो फक्त ०.३९% आसलो. तो १९९०त ०.४३% चेर पावलो. १९८५-८६त पर्यटन वेवसायावरवी मेळिल्लें परकी चलन १४६० कोटी आसलें. तेंच १९८९-९०त २४५६ कोटीचेर पावलें. १९९०-९१त भारताक २४४४ कोटी रूपयांची विदेशी गुंतवणूक मेळिल्ली. १९९१-९२त ३३१७ कोटी रूपयांचो विदेशी गुंतवणूक मेळ्ळी. ह्या वाडट्या पर्यटन उद्देगाक लागून रोजगार संदीय वाडत आसात. पर्यटन मंत्रालयान वाडटया पर्यटकांक लागून नवीं पर्यटन थळां सोदून काडप, सद्दा आशिल्ल्या पर्यटन थळांचो विकास करप आनी मनीस बळ उदरगत साधनांखातीर नव्यो संस्था स्थापन करप हांचेर सद्दा भर दिलो. भारतात १९९१-९२ वर्सा सुमार १२,८८,५९० विदेशी पर्टकांनी भेट दिली.
सुमार ५०० दशलक्ष आंतराष्ट्रीय पर्यटकांवरवी जागतिक येणावळीची उलाढाल ३.५ दशसहस्त्र कोटी अमेरिकन डॉलर इतकी जाता. होच आंकडो २००० वर्सामेरेन ६६० दशलक्ष मेरेन व्हरपाची मोख दवरल्या. जागतिक बाजारांतलो भारताचो वांटो, सरसरी ०.३७% इरला आनी येणावळ ०.५१% आसा.
भारताच्या पंचवर्सुकी येवजणांनी पर्यटन विकासाचेर दर येवजणेगणीक वाढीव खर्चाची तरतूद करप जाता.
भारताक १९९४-९५ वर्सा ७३.६६ शतकोटी रूपयांचें आनी १९९५-९६ वर्सा ९१.८६ सतकोटी रूपयांचे परकी चलन मेळ्ळे. पर्यटन क्षेत्रांत १९९४-९५ वर्सासरळ रोजगार संद ७.८ दशलक्ष मनशांक मेळ्ळी. पर्यटन क्षेत्राचें आनीक एक खाशेलपण म्हळ्यार हॉटेलाम, हवाई-वाहतूक, पर्यटन यंत्रण, हस्तकला, संस्कृतिक कार्यावळ हातूंत बायल मनशेक रोजगार मेलपाची संद चड उपलब्ध आशिल्ल्यान ह्या वेवसायाक लागून बायालांक व्हड संख्येन रोजगार उपलब्ध जावंक पावला. १९९५-९६त भारतांत २.१ दशलक्ष परकी पर्यटक आयले आनी सुमार ९१.८३ शेतकोटी रूपया परकी चलनाच्या रूपांत मेळ्ळें.
१९९९५-९६ वर्सा केंद्र सरकारान १७५.१ दशलक्ष रूपया राज्य सरकारांक पर्यटन विकासाखातीर दिले. सुमार १,००,००० कुडींची वेवस्था १९९७ मेरेन करपाची मोख दवरल्या.
पर्यनाक लागून विंगड विंगड देशांतले लोक एकठांय येतात आनी एकामेकांक बरे जाणून घेवंक शकतात. ताणतनावान भरिल्लया सध्याच्या जगांत आंतराश्ट्रीय भावपण आनी समजिकाय हामची पोसवण पर्यटनाक लागून जाता.
गोंयात गोंय मुक्ती उपरांत पर्यटन वेवसायाची बरीच उदरगत जाली. गोंयचो पाचवोचार सैम, गोंयातली देवळां, पुर्विल्ल्यो इगर्जी, पोरनावळ, दर्यावेळो हांकां लागून हांगा देशांतल्या हेर राज्यामतले तशेंच विदेशांतले पर्यटक आकर्शीत जाता. गोंय हें देशांत तशेंच संवसारांतल्या पर्यटन नकाशावयलें एक नामनेचें पर्यटन थळ. गोंयच्या दर्यावेळांनी हिप्पींची गर्दी वाडत आसा. गोंय मुक्ती उपरांत पर्यटकांचो गोंयांत ओघ वाडलो. १९९२त गोंयांत १.२५ लाख विदेशी पर्यटक आयलो. नवी दिल्लीचो लोकमत संस्था दिल्ले म्हायतीप्रमाण गोंयात १९९६ मेरेन १९४६ लाख पर्यटक भेट दितले; हातूंतले १.५८ लाख लोक विदेशी आसतले. इ. स. २००१ वर्सा,रेन हो आंकडो १६.१२ लाख जातलो आनी हातूमत १.२१ लाख विदेशी लोक आसतले, असो अदमास सा. १९९२त, गोंयांत १,२१,४४२ विदेशी पर्यटकांनी आनी ७,७४,५६८ थळाव्या पर्यटकांनी भेट दिली. १९९३-९४त गोंयामत सुमार ३७५ हॉटेलांची नोंद जाल्या आनी ह्या हॉटेलांनी सुमार १७,००० खाटींची वेवस्था आसा. ह्याच वर्सा सुमार ८१६८५४ देशी आनी २०६३९४ परदेशी पर्यटक आयिल्ल्याची नोंद मेळटा. गोंयांत पांच नखेत्री तशेंच हेर ब-या पांवडयांची हॉटॅलां आसात. तशेंच आनिकूय हॉटेलां बांदपाचेर भर दिला. गोंयाच्या वाडट्या पर्यटन उद्देगाक लागून हांगाय रोजगार संदी वाडल्यात. वाडट्या पर्यटकांक सगळ्य तराच्यो तजवीजो मेळोवन दिवपाखातीर गोंय सरकारान विंगड विंगड येवजणो राबयल्यात. – मुकेश थळी
पर्यावरण : वेगवेगळे तरेची जीवसृश्ट तसेंच मनशाचें गट वा समाज ज्या वाठारांत रावतात, त्या वाठारांतल्या सगळ्या घटकामक ‘पर्यावरण‘ अशें म्हण्टात. पर्यावरणांत चड करून प्राकृतीक परिस्थितीचे म्हणून जे सैमीक घटक आस्पावतात, तांचो आस्पाव जाता. भुगोलीक नदरेन पळेल्यार पर्यावरणांत संस्कृयीक आनी समाजीक घटकांचो पर्यावरणाकडेन संबंद उरता.
खंयच्याय परिसरांत वनस्पत, मिनजात, दोंगर, न्हंयो दी घटकांक वेगवेगळ्यो सुवातो मेळिल्ल्यो आसतात. त्या परिसराचे मर्यादेभितर ह्या वेगवेगळ्या घटकांक .एकामेकालडेन येवपी संबंद कशें तरचो आसता, हाचो विचार भुगोलीक पर्यावरणांत जाता. अमानवी (non-human) पर्यावरण असोय पारिभाशीक शब्द वापरिल्लाचें दिसता. तातूंत प्राकृतिक पर्यावरणाच्या घटकांवांगडाच अभयारण्यां, रानां, उद्दानां, धरणां आनी कारखाने हांचे परिसर तशेंच मनीसनिर्मीत घटक आस्पावतात.
पर्यावरणवाद नांवाची एक तात्विक उपपतीय रूढ आसा. हे उपपतीप्रमाण आयच्या सैमीक वा भुगोलीक वाठाराचो मनशाचे जिणे पद्दतीचेर कसो निर्णायक पिरणाम जाता, ते दाखोवचेलो यत्न करतात. पर्यावरणवाद लागून हो एके तरचो भुगोलीक नियतीवाद. ताचेवरी भायल्या परिसराक लागून मनशाची जिणेपद्दत कशी निश्र्चीत जाता, हें स्पशट करतात.
सैमीक साधनसामुग्री , हवामान आनी भुगोलीक सपोंपण ह्या प्राकृतिक घटकांक लागून मनीस संस्कृतायेची खाशेली घडण जाता, अशी पर्यावरणवादाची भुमिका आसा. इतिहास, परंपरा, समाजीक आनी अर्थीक घटक हांकां लागून संस्कृती रूप घडटा आणी विकसीत जाता, ही विचारधारा पर्यावरणवाद मान्य करिना.
हाचेपरसूय वेगळी आनी लागीम लागीं विरोधी अशी विचारप्रणालीय फुडें आयली. मनशाची राबित्याची सुवाय आनी वाठार हो ताचेमुखार वेगवेगळे तरेच्या भुगोलीक-संस्कृतीक विचारांचे पर्याय उबे करता आनी
