तारवांच्या कामगारांक प्रशिक्षण दिवपाखातीर वा दुस्मानांच्यो पाणबुडयो नश्ट करपाखातीर वेगवेळ्या पाणबुडयांचो वापर करतात.संशोधनाखातीर वापरतात त्यो पाणबुडयो ल्हान,चड खोलायेमेरेन वचपी आनी मर्यादीत क्षेत्रामेरेनूच वापरूंक मेळटात.दर्यातळाचीं खनिजां,वनस्पत,मोनजात आनी दर्याविज्ञानीक म्हायती मेळोवपाखातीर तांचो उपेग जाता.'ट्रांस्पोर्ट सबमरायन एरिनॅस' हे पाणबुडयेचो नौसैनिकांक व्हरपाखातीर उपेग करतात.कांय सुवातांचेर झुजारी बोट व्हरपाक मेळना आनी कांय खेपे दुस्मानांच्या धाकाक लागून बोटिंतल्यान वा विमानांतल्यान सैनिकांक व्हरूंक मेळना,अशा वेळार ट्रांस्पोर्ट सबमरायन एरिनॅस हे पाणबुडयेचो उपेग करचो पडटा.
रचणूकसादारणपणान बोट आनी पाणबुडी हातूंत खूब साम्य आसता.पूण उदकांत बुडपाचे आनी उदकाचो दाब सहन करपाचे नदरेन पाणबुडयेक एके प्रकारचो खाशेलो आकार दिल्लो आसता.हाका लागून त्यो उदकाभितल्ल्यो हालचाली सहज रितीन करपाक शकतात.पाणबुडयेच्यो मुखेल हालचाली उदकापोंदच्यान जातात.हाका लागून उदकाचो दाब सहन करपाचे नदरेन वाटकुळो आकार फायदेशीर थरता,पूण खरेपणीं तें शक्य नाशिल्ल्यान पाणबुडयेक सिगरेटीभाशेन लांबसो वाटकुळो आकार दितात.
सादारणपणान चडशा पाणबुडयांक दोन सांगाडे आसतात.भायल्या सांगाड्याचेर उदकाचो दाब पडटा म्हणून ताचे भितर दाबविरोधी सांगाडो आसता.भायलो सांगाडो उदकनिरोधी आसता.ह्या उदकनिरोधी विभागकांक लागून कक्ष तयार जातात आनी खंयच्याय एका कक्षांत उदक रिगल्यार तो संकश्टावेळार बंद करूं येता.तशेंच, ह्या विभागकांक लागून पाणबुडयांचो मुळाव्या उदकानिरोधि सांगाड्याचें बळगें वाडटा.भितल्ल्या दाबविरोधी सांगाडयांत अधिकारी,नाविक सैनीक हांचेखातीर सुवात तशेंच इंजिनूय आसता.अशे रितीन भितल्ल्या सांगाडयांत गरजेप्रमाण वेगवेगळे कक्ष तयार केल्ले आसात.दोनूय सांगाडयांमदीं डिझेल आनी उदकाच्यो टांक्यो आसतात.उदकातळा भायल्यान येवपी दाबाचो समतोल करपाक ह्या टांक्यांचो उपेग जाता.पाणबुडयेच्या बॅलास्ट ह्या मुखेल टांक्यांनी उदक आसता.ह्या टांक्यांक तळाकडेन आनी वयले वटेन दोन व्हड बुराक आसतात.पाणबुडी उदकांत बुडचे खातीर ह्या टांक्यांनी उदक भरच्या वेळार तळाकडेन आशिल्लो बुराक उक्तो करतात.टांक्यांमदीं उदक रिगता तशें वारें वयल्या बुरकांतल्यान भायर वता.पाणबुडी चड खोलायेचेर बुडोवंची आसल्यार तिच्या टांक्यांमदीं चड उदक भरतात.अशे रितीन फावो तितलेंच उदक टांक्यांनी भरून पाणबुडयेक उदका भितर थीर स्थितींत दवरतात.हे अवस्थेंत पाणबुडयेचो भार तिचे भोंवतणचे उदका इतलोच जावन ती थिरायेन उदकातळा रावता.
पाणबुडी उदका पोंदच्यान भायर हाडपाखातीर बॅलास्ट टांकयेभितर परतून वारो भरचो पडटा.दर एके पाणबुडयेंत संपिडीत वाऱ्याच्यो (Low Pressure) टांकयो आसतात.तांतूंत वाऱ्याचो दाब २६०-२७० किग्रॅ./सेंमी. इतलो आसता.हो वारो बॅलास्ट टांकयांभितर सोडटकूच उदक सकयल्या बुरकांतल्यान नेटान भायर मारता.अशे रितीन पाणबुडयेचो भार उणो उणो जावन उपरांत ती उदका वयर येता.
पाणबुडी उदकापोंदा आसता तेन्ना ती क्षैतिज स्थितींत (Trimmed Condition) दवरची पडटा.पूण ती जेन्ना उदकापोंदच्यान चलता तेन्ना क्षैतिज स्थितीची गरज नासता.ही सथिती ती डायवींग प्लॅन्स हांच्या आदारान दवरपाक शकता.पाणबुडयेच्या दोनूय वटांनी फाटीं-फुडें अशे हे प्लॅन्स बसयल्ले आसतात.
परिदर्शक (Periscope)पाणबुडी उदकाभितर आसता तेन्ना पृष्टभागावयली पळोवणी करपाखातीर परिदर्शकाचो उपेग करतात.सादारणपणान पाणबुडयेक दोन परिदर्शक आसतात.एक इच्च विवर्धन शक्तीचो आनी दुसरो नीच विवर्धन शक्तीचो आसता.उच्च विवर्धन शक्तीचे परिदर्शक द्विनेत्री आसता आनी तांतूंतल्यान चड पयस मेरेन पळोवणी करपाक मेळटा.नीच विवर्धन शक्तीचो परिदर्शक चड करून पाणतीर सोडच्या वेळार वापरतात.
दिकाशोधक (Navigation)दर्याच्या पृश्ठ भागाचेर आसता तेन्ना भुगोलीक सुवात सोदचे खातीर सूर्य,चंद्रीम वा हेर ताऱ्यांचो उपेग करतात.पूण पाणबुडी उदकापोंदच्यान चलता तेन्ना खाशेल्या यंत्राचो वापर करचो पडटा.पूण हालींच्या तेंपार सादारण बोटींनीय अशा खाशेल्या यंत्राचो उपेग करचो पडटा.पाणबुडयेंत दिका सोदून काडचेखातीर जिरोस्कोप आनी एक्सेलॅरोमिटर ह्या ह्या यंत्राचो वापर करतात.तेचपरी खाशेल्या केंद्रांकडेन रेडिओ वा कंप्युटर हांचेवरवीं संपर्क सादून दिका वा सुवात सोदून काडटात.
झुजाच्या वेळार उदका पोंदच्यान गुपीतपणान वचून शत्रुंच्या तारवांचो सोद घेवप आनी वेळ पडल्यार तीं नश्ट करप,हो पाणबुडयेचो मुखेल वावर.पयल्या आनी दुसऱ्या म्हाझुजांनी डिझेल पाणबुडयांचोच उपेग जाल्लो.पूण तातूंत साबार दोश सांपडिल्ल्यान दुसऱ्या म्हाझुजाउपरांत अणुशक्तीचेर चलपी पाणबुडयो चालींत आयल्यो.दुस्मानांच्या कसल्याय प्रकारांच्या तारवांचेर ही पाणबुडी हल्लो करपाक शकता.तिचेर पाणतीर आनी पर्यटन क्षेपणास्त्र (क्रुझ मिसायल) हीं मुखेल आक्रमक अस्त्रां दवरतात,तेचपरी ती उदकातळा लिपून रावून ह्या अस्त्रांचो मारो करपाक शकता.अण्वीक पाणबुड्यो कम्पुटराच्या आदारान पाणतीर वा क्षेुणास्त्र मोखून मारतात.क्षेपणास्त्र मोखून मारपाची मोख तीं सोनार,रडार आनी हेर नियंत्रक उकरणाखातीर वेगळो कक्ष आसता.हाका मुख्याधिकारी कक्ष अशें म्हणटात.
आकांताच्या वेळार कर्मचाऱ्यांक वांचोपाखातीर दर एके पाणबुडयेक मुखार आनी फाटल्यान अशे दोन बचाव कक्ष आसतात.ह्या कक्षांनी भितर येवपाखातीर आनी भायर वचपाखातीर जलनिरोधी दारां आसता.कांय बचाव कक्ष मुखेल पाणबुडयेसावन सोडोवपाक मेळटात.
सागरी येरादारी आनी झूजनौकादळ हांची दुस्मानांच्या पाणबुडयांसावन राखण करप आनी वेळ आयल्यार दुस्मनांच्यो पाणबुडयो वा झुजारी तारवां नश्ट करप पाणबुडयेचो मुखेल हेत.
-कों वि. सं. मं.
पाणिनी:(इ.स. पयलींचो पांचवो वा चवथो शेंकडो). संस्कृतांतल्या पयल्या व्याकरणाचो कर्तो.विद्वान लोक ताका भोवमानान भगवान पाणिनी अशें म्हणटात.पाणिनीच्या काळाविशीं विद्वानांमदीं एकमत ना.पाणिनीच्या व्याकरण ग्रंथाच्या पुराव्यां वयल्यान तशेंच हेर ग्रंथांच्या पाणिनीच्या उल्लेखां वयल्यान,पाणिनीचो काळ वयर दिल्ल्या प्रमाण इ.स.
