जावंक लागले.तें करतना भोंवतणचे हेर आवाज (देखीक -पशुपक्षी वा हेर मनशाचे वा वस्तूंचे)ध्वनीमुद्रीत जाताले.भायल्या चित्रिकरणाच्या वेळार वाद्यां आनी वादक हांचो लवाजमो त्या त्या जाग्यार व्हरचो पडटालो आनी प्रत्यक्ष दृश्यवेध घेता आसतना पदाचो एकच एक ताल,लय आदी सांबाळपाक कठीण वतालें.ताका लागून एकाच वेळार चित्रिकरण आनी पदांचें ध्वनीमुद्रण सादप कठीण जातालें.फुडें पक्षाचे ध्वनीमुद्रणकक्षेंत करप आनी दृश्यचित्रिकरणाच्या वेळार त्यो ध्वनीमुद्रिका उपेगांत हाडप हें तंत्र आयलें.
भारतात १९३५ च्या सुमाराक आयिल्ल्या न्यू थिएटर्साच्या 'धुपछॉंव' ह्या हिंदी (मूळ बंगाली 'भाग्यचक्र') चलचित्रांत सगळ्यांत पयलीं पार्श्र्वगायाचो उपेग केलो.अशें म्हणप जाता.ताचें दिग्दर्शन नितीन बोस हाणें केल्लें.संगीत रायचंद बोराल आनी ध्वनीलेखन मुकुल बोस हाचें आशिल्लें.मुकुल बोस हाणें ह्या चित्रपटांतल्यान पार्श्र्वगायनाची मूळ कल्पना सगळ्यांत पयलीं भारतीय चित्रपट म्हळ्यार 'प्रेमवीर' (१९३७).हातूंतल्यानूच फुडें पार्श्र्वगायकांचो उश्णो आवाज दिवन तांच्या ल्हान व्हड भुमिका करपी कलाकाराक ह्या पार्श्र्वगायकांचो उश्णो आवाज दिवन तांच्या तोंडांत पदां घालपाची पद्दत सुरू जाली.ताका लागून गायक कलाकाराचें म्हत्व उणें जालें आनी पार्श्र्वगायकाचो प्रभाव चित्रपट मळार वाडत गेलो.ए.के.सैगल,शमशाद बेगम,मुकेश,लता मंगेशकर,आशा भोसले,महंमद रफी,मन्नाडे,किशोर कुमार,तलत महमूद,महेंद्र कपूर,हेमंतकुमार,सुमन कल्याणपूर,येसुदास,आदींनी पार्श्र्वगायनाचे परमपरेक बरोच हातभार लायला.सद्याच्या सद्याच्या काळांत अनुराधा पौडवाल,सुरेशवाडकर,कविता कृष्णमुर्ती,सुधीर फडके,अरूण पौडवाल,सुरेश वाडकर,जयवंत कुलकर्णी,हृदयनाथ मंगेशकर आदी जायत्या पार्श्र्वगायकांची नामना आसा.
एका पार्श्र्वगायकान वा पार्श्र्वगायिकेन कितल्या कलाकारांक उश्णो आवाज दिवप हाका मर्यादा ना.एकाच चित्रपटांत एकाच पार्श्र्वगायकान वा गायिकेन दोन वा दोनांपरस चड पात्रांक आपलो उश्णो आवाज दिल्ल्याच्यो देखी आसात.देखीक-मजबूर (१९७४) ह्या चित्रपटांत अमिताभ बच्चन आनी प्राण ह्या दोगांकय एकल्या किशोर कुमारान आवाज दिल्ल्याचीं उदाहरणां आसात.एकाच चित्रपटांत एकाच कलाकाराक दोन वा तीन पार्श्र्वगायकांनी उश्णो आवाज दिल्लो आसा.देखीक-'बैजू बावरां' त भारतभिषण ह्या एकाच कलाकाराक द.वि.पलुस्कार आनी महंमद पफी ह्या दोन पार्श्र्वगायकांनी आपलो उश्णो आवाज दिल्लो आसा.
-कों. वि. सं. मं.
पार्श्र्वनाथ:जैनांचो तेविसावो तीर्थंकार.ताचो जल्म काशी नगरांत जालो.ताच्या बापायचें नांव अश्र्वसेन आनी आवयचें नांव वामादेवी.इ.स.प.८५० च्या अदमासाक पार्श्र्वनाथ जावन गेलो.
अयोध्येचो राजा प्रसेनजित हाची धूव प्रभावती हिचे कडेन पार्श्र्वनाथाचें लग्न जालें.पूण पिरायेच्या तिसाव्या वर्सा ताणें संवसाराचो त्याग केलो आनी संन्यासधर्म आपणायलो.पार्श्र्वनाथाचें चिन्न सात फण्यांचो नाग.हें चिन्न पार्श्र्वनाथाच्या मुर्तीच्या माथ्यार कोरांतिल्लें आसता.केवलज्ञानप्राप्ती उपरांत पार्श्र्वनाथान धर्माचो उपदेश केलो आनी अनुयायांची संघटना उबारली.ताच्या अनुयायांभितर साधू,साध्वी,श्रावक आनी श्राविका असो चतुर्विध संघ आशिल्लो.
पार्श्र्वनाथाच्या पुर्विल्ल्या संप्रदायाक 'स्थविरकल्प' म्हणटात.ताणें 'चातुर्यामसंवर' म्हळ्यार अहिंसा,सत्य,अचौर्य आनी उपरिग्रह हीं चार व्रतां प्रतिपादन करपी 'चातुर्याम धर्म' शिकयलो.महावीरान तातूंत ब्रह्मचर्य व्रताची भर घालून आपलीं पांच महाव्रतां वा 'पंचयामिक धर्म' सांगलो.हे भायर प्रतिक्रमण म्हळ्यार आपणें केल्ल्या पापांची कबुली दिवन प्रायश्र्चित घेवप,संन्यास आनी तप ह्या गजालींचेर महावीरान चड भर दिलो.पार्श्र्वनाथाचो आनी महावीराचो अशे दोनूय संप्रदाय कांय काळ वेगळे आशिल्ले.पूण उपरांत हे दोनूय संप्रदाय महावीरान एकठांय केले आसुंये.उत्तर काळांतले दिगंबर संप्रदाय हो महावीराचो आनी श्र्वेतांबर संप्रदाय हो पार्श्र्वनाथाचो संप्रदाय आसुंये अशें कांय अभ्यासकांचें मत आसा.पार्श्र्वनाथाचे पयलींचे बावीस तीर्थंकार पौराणीक आसात अशें आर्विल्ल्या विद्वानांचें मत आसा.पूण पार्श्र्वनाथ आनी महावीर हे इतिहासीक अशे चड करून सगळ्या अभ्यासकांचें मत आसा.
-कों. वि. सं. मं.
पार्सेकर,श्रीधर:(जल्म:पेडणे) गोंयचो नामनेचो व्हयोलीन वादक.ताका भुरगेपणासावन संगीताची आवड आशिल्ली.ल्हान आसतना तो बॅंडांत क्लॅरीओनॅट वाजयतालो.पूण ताका खरें आकर्शण आशिल्लें तें पांयपेटयेचें.ताखातीर ताणें जंय जंय नाटकां जातालीं थंय थंय वचून पेटीवाल्याच्या बोटांकडेन आनी पांयांकडेन पळोवन पळोवन ही कला आत्मसात केली.पेटयेवांगडाच तबलें आनी जलतरंग तो सहज वाजयतालो.आपल्या आंगांतल्या ह्या कलागुणांक वाव मेळचो देखून तो पेडणें सोडून मुंबय गेलो.
सुर्वेक ताणें हार्मनियमचें शिक्षण मेळयलें.थंय ताका मधुकर पेडणेकार आनी ताचो बापोल्यो परशुरामबुवा पार्सेकर हांचे मार्गदर्शन मेळ्ळें.मुंबय तो जंय पावन हार्मोनियमाचें शिक्षण घेतालो थंय लागींच नामनेचो व्हयोलिनवादक गजाननराव जोशी हाचें गायन-वादनाचें एक विद्यालय आशिल्लें.त्या विद्यालयांत शिकयताले ते व्हायोलिनाचे मधूर स्वर आयकून ताका ती विद्या शिकपाचो ध्यास लागलो.ते प्रमाण मधुकर पेडणेच्या आदारान तो जोशी बुवाकडेन गेलो.थंय जोशीबुवान ताका सुर्वेक सावन तयार जाय मेरेन व्हायोलिनाचें फुकट शिक्षण दिलें.थोड्याच काळान तो व्हायलीन वादनांत पुराय तयार जालो.उपरांत तो अण्णासाहेब माईणकर हाच्या चित्रपटांत व्हायेलिनाची साथ दिवंक लागलो.फुडें ताणें खॉंसाहेब खादीम हुसेन खॉं.खॉंसाहेब नत्थनखॉं आनी अनवर हुसेन हांचेकडेन फुडलें शिक्षण घेतलें.उपरांत तो आकाशवणीच्या मुंबय केंद्रार साथीदार म्हणून नोकरेक लागलो.थंय ताका गायनाचार्य वझेबुवा,मरहुम फैयाजखॉं,विलायतखॉ साहेब,ओंकारनाथ ठाकूर हांकां साथ दिवपाची संद मेळ्ळी.फुडें फुडें तो वझेबुवाक साथ दिवंक ताच्या जलशांनी आनी मैफिलींनी वचूंक लागलो.
उपरांतच्या काळांत तो आपले स्वतंत्र कार्यक्रम करूंक लागलो.जायत्या गवयांच्या आनी तंत्रकारांच्या खाशेलपणांचे ताच्या व्हयोलिनाच्या जार सरयांमदी आस्पाव जातालो.अस्ताई वाजोवन जातकच मध्य लयींत
