वाटवे हाणें केला.
आपल्या नाट्यलेखनान आर्विल्ले संवसारीक रंगमाचयेर जाणीं जाणीं आकार दिलो अशा नाटककारांमदीं पीरांदेल्लोचो आस्पाव जाता.ताणें चाळिसांपरसय चड नाटकां बरयलीं.वेगवेगळ्या भाशांतल्यान ताच्या नाट्यकृतींचे अणकार जाल्ले आसात.१९३४ वर्साचो साहित्याचो नोबॅल पुरस्कार दिवन साहित्य मळावयल्या ताच्या वावराचो भोवमान केला.
-कों. वि. सं. मं.
पुंगी:एक वाद्य.गारूडी वा जादूगार नागांक-सोरपांक भुलोवपाखातीर हें वाद्य वाजयतात.हें वाद्य तयार करपाक देंठाकडेन अशीर जायत गेल्लो एक कडू दूदी घेतात.तो भितल्ले वटेन पोखरून ताच्या रूंद तोंकाक एक बुराक घालतात.तातूंत वेंत-देड लांबायेच्यो दोन नळयो बसयतात.हातूंतले एके नळयेक स्वराचे बुराक घाल्ले आसतात.दुसरे नळयेचो उपेग सुरांखातीर करतात.पुंगेच्यो नळयो जोडपाखातीर तशेंच स्वर उणे चड करपाखातीर मेणाचो उपेग करतात.ह्या वाद्यांतल्यान भैरवीचे स्वर येवंचे अशी रचणूक आसता.पुंगेंतल्यान नागवराळी नांवाचो राग वाजयतात.हो राग सोरपांक खूब आवडटात असो समज आसा.पुंगीवरीच एक वाद्य आसामांतले दोंगरी लोक वाजयतात.हातूंत वेगवेगळ्या लांबायेच्यो ५ ते ९ वेताच्यो नळयो दुदयाच्या तोंडार बसयतात.ह्या वाद्याची रचना ऑर्गनाच्या तत्त्वार केल्ली आसता.
-कों. वि. सं. मं.
पुंडलिक:एक नामनेचो विठ्ठलभक्त.पंढरपुरांत भीमरथी न्हंयेचे देगेर ताचो जल्म जाल्लो.ताच्या बापायचें नांव जानुदेव आनी आवयचें नांव सत्या अशें आशिल्लें.ताचें एके सुंदर चलयेकडेन लग्न जालें.तिच्या नादांत ताणें आवय-बापायचो अपमान केलो.तेन्ना वाजेवन तीं काशीक गेलीं.फुडें पुंडलिकच काशीक वचूंक गेलो.तेन्ना तो वाटेन कुक्कट ऋषीच्या आश्रमांत रावलो.हो ऋषी मोट्या मनोभावान आपल्या आवय-बापायची सेवा करतालो.ताचे हे पुण्यायेन गंगा,यमुना आनी सरस्वती ह्यो न्हंयो ताका न्हाण घालूंक ताच्या आश्रमांत येतात.तें पळोवन पुंडलिकान या ऋषीकडेन हे विशीं चवकशी केली.हें आवय-बापायचे सेवेचें फळ अशें सांगून ताणें ताका पुत्रधर्माचो उपदेश केलो.तेन्ना ताका आवय-बापायचे सेवेचें म्हत्व पटलें.तो वचून आवय-बापायक मेळ्ळो आनी तांकां ताणें घरा हाडलीं.पुडें तो सदांच तांची सेवा करतालो.पूण आवय-बापायचे सेवेंत खंड पडचो न्हंय देखून ताणें विष्णुक उबो रावपाखातीर लागसल्ली एक वीट शेंवटिली.विष्णु ते विटेर उबो रावलो.तोच फुडें विठ्ठल ह्या नांवान भागवतधर्मियांचो उपास्य म्हणून रावलो.ताची आवय-बापायची भक्ती पळोवन विठ्ठलान ताचेकडेन वर मागूंक सांगलो.तेन्ना पुंडलिकान ताका सांगलें,ज्या रुपान तू हांगा उबो आसा त्याच रुपान हांगा कायम राव.तशेंच,हांगा तू पुंडलिकवरद ह्या नांवान नामनेक येवन ह्या क्षेत्राकय पुंडलिक हें नांव मेळचें.
पंढरपूरांत चंद्रभागेच्या रेंवटांत विठोबाच्या देवळासावन सुमार १,५०० गीटर अंतराचेर पुंडलिकाचें देवूळ आसा.हाका पुंडलिकाची समाधी मानतात.ह्या देवळांत पुंडलिकाचें प्रतीक म्हणून शिवलिंग आसा.पांडुरंगाचें दर्शन घेवंचे आदीं पुंडलिकाचें घेवंक जाय अशी चाल आसा.सद्या आशिल्लें ताचें देवूळ इ.स. १७५०त राजा होळकरान बांदिल्लें.
-कों. वि. सं. मं.
पुट्टप,कु.वें.-'कुवेंपु':(जल्म:२९ डिसेंबर १९०४,कुप्पळ्ळी-तीर्थहळ्ळी,जि.शिमोगा-कर्नाटक; मरण:९ नोव्हेंबर १९९४,बेंगळूर).
भारतीय ज्ञानपीठ पुरस्कार फावो जाल्लो कन्नड कवी आनी अश्टतासांचो लेखक.एका प्रतिश्ठीत आनी सुसंस्कृत शेतकरी घराण्यांत ताचो जल्म जालो.ताचें चडशें साहित्य 'कुवेंपु' ह्या टोपण नांवानूच उजवाडा आयिल्लें आसा.'कुवेंपु' हें नांव कुप्पळ्ळी वेंकटप्प आनी पुट्टप ह्या तिनूय उतरांतलीं आद्याक्षरां घेवन घडलां.
ताणें मुळावें शिक्षण कुप्पळ्ळी गांवांत घेतलें.उपरांत फुडलें शिक्षण ताणें म्हैसूराक घेतलें.१९२९त म्हैसूर विद्यापिठांतल्यान कन्नड साहित्यांत एम.ए.करून तो थंयच कन्नडाचो प्राध्यापक जालो.
'कुवेंपु'चो पींड जरी कवीचो आसलो तरी कथा,नवलिका (कादंबरी),नाटक,चरीत्र,तरीत्र-लिखाण,बाल-वाङमय तशेंच समिक्षा ह्या साहित्याच्या वेगवेगळ्या मळांचेर ताणें आपली खाशेली सुवात निर्माण केली.'बिगिनर्स म्युझ' १९२२ हें ताचें इंग्वीश कवितांचें पयलें पुस्तक.उपरांत मात तो कन्नड साहित्यावटेन घुंवलो.'कोळलु' (१९३०) ह्या कवितां झेल्यान तो दक्षीण कर्नाटकाचो मुखेल आर्विल्लो कवी म्हणून फुडें आयलो.सैम,मोग,अध्यात्म,काव्य आनी समाजीक क्रांती हे ताचे कवितेचे मुखेल विशय आनी ताचो आत्मो स्वच्छंदतायवादी.ताच्या नामनेच्या कवितां झेल्यांतले 'पांचजन्य' (१९३३),'नविलु' (१९४३),'कोगिले
