ब्लॅर अशें नांव दिलें.फुडें ब्रिटिशांनी कैद्यांक दवरपाखातीर ह्या शाराचो उपेग केलो.तेन्ना सावन हांगाचे बंदखणीक 'काळे पाणी' ह्या नांवान वळखतात. १८५७ च्या सुटकेझुजासावन जायत्या राजकीय फुडा-यांक आनी सुटकेझुजा-यांक काळ्या पाण्याची ख्यास्त जावन हे बंदखणींत दवरील्ले.१९०६ त हांगा 'सॅक्यूलर जेल' ही ६ बराकी आनी आठशें अशीर कुडी आशिल्ली तीन माळ्याची बंदखण बांदली.दुस-या म्हाझुजाच्या काळांत जपानान हांगा बॉम घाल्ल्यान हे बंदखणीचे दोन वांटे नश्ट जाले. भारत स्वतंत्र जातकच बंदखणीच्या कांय भागाचे हॉस्पीटलांत रुपांतर केलें आनी उरील्लो भाग थलावी बंदखण म्हूणून वापरतात.हांगा काळ्या पाण्याची ख्यास्त भोगपी सुटके झुजा-यांमदीं स्वातंत्र्यवीर सावरकरा सारख्या व्हड फुडा-यांचो आस्पाव आशिल्लो.
ह्या शारांत जायत्यो शसकीय इमारती ,बौध्य देवूळ ,राधाकृष्ण देवूळ ह्या सारक्यो आर्विल्ल्यो वस्तू आसात.हांगा सगळ्यांत आदीं वसयल्लो अॅबर्डीन हो वाठार बाजारपेठ म्हूणून वळखतात.हांगा चलयांचे उच्च माध्यमिक विद्यालय आनी एक महाविद्यालय आसा.शारांत लाकूड कापपाची व्हड गिरण आसून ,शेंद-यो,पांटले ,कातडी वस्तू तयार करप,खोबरें सुकोवप,नुस्त्याचो उद्देग चलतात.भारतांतल्या आनी हेर देशांतल्या शारांकडेन हें शार हवाई आनी उदका येरादारींनी जोडला.हांगासल्ल्या लाकूड नाल्ल ,खोबरें हांची निर्यात जाता.शारांत अतिथीघरां, प्रवासी घरां आदींची सोय आसा. हांगाचे सैमीक सोबितकायेक लागून पर्यटकांची खूब गर्दी जाता.दोंगरी शारांनी ह्या शाराचो आस्पाव जाता.
-कों.वि.सं.मं.
पोर्टर,जॉर्ज :(जल्म: ६ डिसेंबर १९२०,स्टॅनफोर्थ,यॉर्कशर) नामनेचो ब्रिटीश रसायनशास्त्रज्ञ.१९४१ त ,ताणों लीड्स विद्यापिठांतल्यान बीं.एस्सी पदवी मेळयली .१९४१-४५ ह्या काळांत ताणे ब्रिटीश नौदलाच्या रडार विभागांत काम केमे .ते उपरांत कँब्रिज विद्यापीठांत ताणें नॉरिश हाच्या मार्गदर्शना सकयल संशोधन करुन १९४९ त रसायनशास्त्रांतली डॉक्टरेट मेळयली.१९५२-५४ त तो कॅब्रिज विद्यापीठाच्या भौतिकी रसायनशास्त्र विभागांत संशोधन उपसंचालक आशिल्लो.ते उपरांत ब्रिटीश रेयॉन रिसर्च अॅसोसियेशनचो उपसंचालक (१९५४०५५),शॅफिल्ड विद्यापीठांत भौतीकी रसायनशास्त्राचो प्राध्यापक १९३६-६६ ह्या पदांचेर ताणें काम केलें .१९३६-६६ ह्या काळांत तो लंडनच्या रॉयल इन्स्टिट्युशनाचो संचालक आनी रसायनशास्त्राचो फुलेरियन प्राध्यापक म्हूणून काम करता.कँट विद्यापीठांतत मानसेवी प्रध्यापक म्हुणूनूय ताणें काम केलां.
कँब्रीज विद्यापीठांत ताणें नॉरिश हाच्या मार्गदर्शना सकयल १९४९-५५ ह्या काळांत चमक उजवाड-विश्र्लेशणा विशींचे संशोधन केलें.ताणें खास करुन क्लेरिनाचे अणू आनी रेणू हांच्या समतोला विशीं अभ्यास केले.फुडे शेफिल़्ड विद्यापिठांतूय ताणें ह्याच विशयाचेर स्नतंत्रपणान संशोधन केले.१९५३ त अल्पकालीन क्षोभावस्थेच्या शोशण वर्णपटाचो(spectrum) अभ्यास करतना पोर्टर हाणें द्रव विद्रावकांतल्या वासाच्या(aromatic) रेणूंच्या फक्त एक मायक्रोसॅकंडा इतले आयुर्मान आशिल्ल्या उच्च त्रिकू अवस्थांचो वर्णपट पयलेच खेपे मेळयलो.हे तंत्र द्रव विद्रावांच्या दीर्घकालीन क्षोभावस्थांच्या अभ्यासा खातीर मोलादीक थरलां.१९५२त,पोर्टर नॉरिश आनी हेरांनी आयोजित अणूंच्या पुनर्संयोगाच्या अभ्यासाखातीर चमक उजवाड -विश्र्लेश्णाचो वापर केलो.घस्पागोंदळाच्या कार्बनी रेणूंच्या आनी विक्रियांच्या अभ्यासांत हें तंत्र म्हत्वाचें थारलां.सैमीक अवस्थेंतल्यान कोशिकेंतल्या जैव क्रियांविशीं जटिल रेणूंचो अभ्यास करपाखतीर पोर्टर हाणें सुक्ष्मदर्शकी चमक उजवाडा-विश्र्लेशण तंत्र विकसीत केलें.
अती जलद गतीच्या रसायनीक विक्रियांचो अभ्यास करपाखातीर चमक उजवाडा-विश्लेशणांचे तंत्र विकसीत करपाचो मोलादीक वावार केल्ले खातीर पोर्टर रॉनाल्ड जार्ज,-हेफोई नॉरिश आनी मानफ्रेट आयगेन हांकां रसायन शास्त्रांतलो नोबॅल पुरस्कार (१९६७) मेळ्ळो.
१९७२ त ताका 'नायट' हो किताब मेळ्ळो. रॉयल सोसायटीन १९७१ त ताका डेवी पदकाचो भोवमान भेटयलो.'Chemistry of the Modern World' हो ग्रंथ ताणें बरयला.
-कों.वि.सं.मं.
पोर्टर ,रॉडनी रॉबर्ट :(जल्म: ८ ऑक्टोबर १९१७, लिवरपूल). नामनेचो जीवरसायनशस्त्रज्ञ. ताचें शिक्षण लिवरपूल आनी कँब्रिज विद्यापीठांत जालें. कँब्रिजात नामनेचो रसायनसास्त्रज्ञ फ्रॅटरिक सँगर हाच्या मार्गदर्शना सकयल ताणें पी.एच.डी चो अभ्यास केलो.प्रतिपिंडाची रचणूक (Structure of antibodies) ह्या विशयाचेर ताणें प्रबंध बरयलो.१९४९-६० ह्या काळांत ताणें लंडना लागसारच्या मिल्-हिल् नगरांतल्या 'नॅशनल इन्स्टिट्यूट फॉर मॅडिकल रिसर्च' हे संस्थेंत विज्ञानीक कर्मचारी म्हूणून काम केलें.१९६०-६७ त लंडन विद्यापीठाच्या सेंट मॅरिज हॉस्पीटल मॅडिकल स्कूलांत तो प्रतीरक्षा विज्ञानाचो प्राध्यापक आशिल्लो. १९६७ सावन ऑक्सफर्ड विद्यापीठाच्या ट्रिनाटी कॉलेजांत जिवरसायनशास्त्र विभागाचो मुखेल म्हूणून ताणें काम पळेलें.१९७० सावन तो मॅडिकल रिसर्च काउन्सिलाचो वांगडी आनी संचालक आसा.
प्रतिपींडाची रचणूक आनी कार्यपद्दत हेविशींचें गिन्यान १९५९ त अस्पश्ट आशिल्लें.पोर्टर हाणें सोंशाच्या रगतांतल्या प्रतीपिंडाचेर पेपेन ह्या एंझायमाची विक्रिया करुन पळेली,तेन्ना ताका प्रतिपिंडाच्या रेणूचे कुडके जाल्याचें दिसलें.ताचेर ताणें आनीकूय खोलायेन संशोधन केलें.जॅराल्ड मॉरिम एडेलमान ह्या अमेरिका जीवरसायमशास्त्रज्ञान प्रतिपिंडांची रचणूक ह्या विशयाचेर संशोधन केल्लें.पूण ताणें वापरिल्लीं पद्दत पोर्टर हाचे पद्दती परस वेगळी आशिल्ली. पोर्टर आनी एडेलमान ह्या दोगांयच्या संशोधनाक लागून प्रतिपिंडावयल्यान संशोधनाक नेटान चालना मेळ्ळी.तांच्या संशोधनाक लागून प्रतीरक्षाविज्ञानाची बुन्याद पडली आनी रोग आनी प्रतीबंधात्मक उपाय हांचेविशींचे फुडलें गिन्यान मेळोवन सोंपें जालें.१९७२ चो वैजकी आनी शरीरक्रियाविज्ञानाचो नोबॅल पुरस्कार पोर्टर आनी एडेलमान हांकां प्रतीपिंडाचे रसायनीक रचणुकेंविशीं ताणीं केल्या संशोधनाखातीर फावो जालो.
नोबॅल पुरस्कारीखेरीज पोर्टर हाका बायोकॅमिकल सोसायटीचें सिबा पदक (१९६७),'अमेरिकन अॅसोसिएशन ऑफ ब्लड बँक्स' संस्थेचो कार्ल लँडस्टायनर पुरस्कार (१९६८) ,रॉयल सोसायटीचें पदक (१९७३) हे भोवमान फावो जाल्यात.
-कों.वि.सं.मं.
