सांगतात. शेणिल्ले चारुय वेद परत मेळटकच प्रजपतीन हांगा वह्ड यज्ञ केल्लो देखून ह्या स्थानाक प्रयाग अशें म्हणटात. वाल्मिकी रामयणापासून पुराणमेरेन ताचे ग्रंथीक उल्लेख मेळटात.
हांगाच्या त्रिवेणी संगमाचेर दर वर्सा माघमेळ आनी दर बारा वर्सानी कुंभमेळ भरता. त्रिस्थळी यात्रेंतले हें एक म्हत्वाचें स्थळ आसून धर्मीक नदरेन हाका बरेंच म्हत्व आसा. त्रिवेणीमाधव, सोमेश्र्वर, वासुकीश्र्वर, प्रयागवेणीमाधव अशीं जायती तीर्थक्षेत्रां ह्या स्थळाच्या लागसार आसतात. सौभाग्यवती बायलांचे केल ओंपप तशेंच श्राध्दासारखे धर्मीक विधी हांगा करतात. कों.वि.सं.मं
पुरक नोंद : अलहाबाद
प्रयाणः कसलोय उद्देश मनांत धरुन दुसऱ्या गावांत वा दुसऱ्या देशांत वचप हाका प्रयाण अशें म्हणटात. विद्यार्जन, धर्नार्जन, तीर्थयात्रा, कोणाय विविश्ट मनशाक भेट वा हेर कांय प्रप्रंचीक कामां करपाखातीर ङॆवडी करप असो प्रयाण शब्दाचो अर्थ जाता. प्रयाण करपाक वता आसतना हरो म्हूर्त पळोवन वचप अशें सांगलां. तशेंच अशुभ योग टाळचो अशेंय म्हळां.
श्रवण, धनिश्ठा, अश्र्विनी, पुश्य, रेवती, अनुराधा, मृग, हस्त, पुनर्वसु आनी अभिजीत हीं नखेत्रां प्रयाणाक शुभ आसात. जाल्यार हेर नखेत्रां टाळचीं. सोमार आनी शेनवाराक उदेंतेक, बिरेस्ताराक दक्षिणेक, आयतार आनी शुक्राराक अस्तंतेक, जाल्यार बुधवार आनी मंगळवार उत्तरेक प्रयाण करप ना. कारण त्या त्या वाराक ते ते दिकेक वारशूल आसता. प्रयाण काळांत सग्नाचे शुभाशूभ पळोवचें. ज्या लग्नांत प्रयाण कर्तव्य आसता, त्या लग्नापासून केंद्र आनी त्रिकोण ह्या सुवातींचेर पापग्रह आसचे न्हय. 10वो शनी आनी 7वो शुक्र हे अनिश्ठ आसात. प्रयाण लग्नापासून 1,6,8,12 हे सुवातीचेर टंद्र आनी 6,7,8 आनी 12 ह्या सुवातींचेर लग्नाधिपती आशुभ आसात.
प्रायणाक वता आसतना ब्राह्मण, घोडो, हत्ती, अन्न, दूद, धंय, गाय, कमळ, कमळ, वेश्या, वाद्य, मयूर, पोपट, मुंगूस, उंस, भरिल्लो कळसो, छत्र, कुमारी कन्या, रत्न , सोरो, धोवो बैल, हांडीर भुरगें घेतिल्लें बायल आदीवस्तूचें दर्शन जावप हो शूभ शकून. वांझ बायल, कातडी, हाडां, मीठ, कोळसो, लाकूड, नपुसंक, विश्ठा, तेल, जटाधारी, सन्यासी, पिडेस्त आदींचे दर्शन आनी माजर आडवें वचप हे अशुभ शकून मानतात.
अशुभ शकून जावन लेगीत प्रयाण करपाचें आसलें जाल्यार 11वा 16 खेपे उस्वास घेवन वचचें पूण तीन फावटीं अपशकून जाल्यार मात प्रयाण स्थगीत करचें. प्रयाणाच्या दिसासावन णवव्या दिसा परत स्वताच्या घरांत येवचे न्हय.
प्रयाणाक वता आसतना अग्नी, मित्र, ब्राह्मण, बायल हांकां तृप्त करुन वचप. प्रयाण काळांत राग, श्मश्रृकर्म, तैलाभ्यंग, माधमास आदीचें सेवन, धव्याभायर हेर वस्त्रां टाळचीं. सुम्हुर्ताचेर प्रयाण करप शक्य ना जाल्यार बऱ्या म्हुर्ताचेर प्रस्थान दवरुन तें वतना घेवन वचपाक जाय. प्रस्थान दवरप म्हळ्यार भांगर, धान्य ना जाल्यार वस्त्र अशो किदेंतरी वस्तू जे दिकेक प्रयाण करपाचें आसता. ते दिकेक दुसऱ्याच्या घरा सम्हुर्ताचेर व्हरुन दवरप, हाका प्रस्थान दवरप म्हणटात. प्रयाणाक वतना प्रयाण करतल्यान ते आपल्या बरोबर घेवन वचप हाका प्रस्थान व्हरप म्हणटात.
खंयच्याय शुभाकार्याक तिगांयनी मेळून वचप ना. वता आसतना अन्नाचो उल्लेख आयल्यार अन्न सोडून वचप ना. बुधवाराक प्रयाण करप ना. प्रवासाक वता आसतना तुळशीच्या पेडाक उडवे वटेन दवरुन वचपाची पद्दत आसा. -कों.वि.सं.मं
प्रलय: ‘प्रलीयते शिक्षते जगदस्मिन्निति’= जातूंत पुराय नश्ट जाता ताका प्रलय अशें म्हणटात. प्रलयाचे नित्य, नैमित्तिक, प्रकृत आनी आत्यंतीक अशे चार प्रकार आसात. सगळे प्राणी नी पदार्थ हांचे भितर दरेका खिमाक जो सूक्ष्म बदल जाता, ताका नित्य प्रलय अशें म्हणटात. प्रत्येक कल्पान्ती ब्रह्मदेवाची रात सुरु जाता, तो न्हिदता आनी संवसाराचो प्रलय जाता. तो नैमित्तीक प्रलय. ब्रह्मदेवाचे आयुश्य सोंपतकच पुराय ब्रह्महांड प्रकृतींत विलीन जाता, ते स्थितीक प्रकृत प्रलय वा महाप्रलय अशें म्हणटात. विंगड विंगड प्रकारांच्या साधनेक लागून सगळ्या जिवांक मोक्ष मेळटा असें स्थितीक आत्यंतीक प्रलय म्हणटात.
प्रलयाची कथा सुरवेक शतपथ ब्राह्मणांत दिल्ली आसा, ती थोडे भितर अशी- फांतोडेर संध्या करच्या वेळार मनूक उदकांत एक ल्हान देवमासो मेळ्ळो. त्या देवमाशान मनूक जलप्रलयाचें भाकीत सांगलें. ताचे सुचवणेवयल्यान मनून ताका आलाशिरो दिलो. तो खूब व्हड जालें. उपरांत मनून ताका दर्यांत सोडलो आनी आपले खातीर एक व्हड नौका बांदून तातूंत तो बसलो.मागीर व्हड उदकाचो प्रलय जावन सगळी मोनजात त तातूंत बूडून मेली; पूण मनूची नौका मात त्या उदकांत उफेंत उरली. उपरांत तो व्हड देवमासो मनूक वांचोवपाखीर आयलो. ताणें ती नौका हिमालय पर्वताचेर व्हरुन सोडली. थंय मनून एक यज्ञ केलो. तातूंतल्यान एक बायल निर्माण जाली. उपरांत त्या दोगांयनी मेळून प्रज्ञा निर्माण केली.
महाभारतांत ही कथा मातशी वेगळे तरेन सांगल्या. दर्यादेगेर मनू तपश्चर्या करता आसतना एक नुस्तें थंय आयलें आनी ताणें व्हड रुप धारण केलें. त्याच वेळार म्हाप्रलय सुरु जालो.त्या नुसत्यान मनूची नौका हिमालयाच्या सगळ्यांत उंचेल्या तेंमकार व्हरुन सोडली. उपरांत आपूण ब्रह्मदेव आसा अशें ताणें मनूक सांगलें. थंय मनून तपश्र्चर्या करुन प्रजा उत्पन्न केली.
चडशां पुराणांनी शतपथ ब्राह्मणांतले कथेचेंच अनुकरण केला. पूण विष्णुपुराणांत ही कथा मातशी वेगळी आसा. महाप्रलयांत पृथ्वी बुडिल्ली आसतना विष्णु वराहाचें रुप घेता आनी उदकांत बूड मारुन पृथ्वी वयर हाडटा.
प्रलय म्हळ्यार दुखेस्त जिवीताचो अंत आनी नव्या जिवीताचो उगम, हें तत्व जगांतल्या सगळ्या समजांनी मान्य केल्लें आसा. बायबलाच्या पोरण्या करारांतली नोहाची कथा अशीच आसा. जगांतल्या पापांक विटून देवान प्रलय निर्माण केलो. त्या प्रलयांत सगळ्यांक मरण आयलें. फकत नोहा आनी ताची बायल तातूंतल्यान वांचली. कुराणांतूय प्रलयाची
