Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/86

From Wikisource
This page has not been proofread.

समुद्रेर मौन (१९४५),कॅरमेल डॉळ (१९४६), हे विदेशी फूल (१९५७),माओ त्से तुंगेर कविता (१९५८),आफ्रिकाय एशियाय मुरली मृदंगेर तूर्ये (१९७०).

निबंधसंग्रह आनी समिक्षा लेखसंग्रह – रुची ओ प्रगति (१९४६),साहित्येर भविष्यत (१९५२),एलोमेलो जीवन ओ शिल्प–साहित्य (१९५८), साहित्येर देश-विदेश (१९६३),रबींद्रनाथ ओ शितपसाहित्ये आधुनिकतार समस्या (१९६६), मायकेल रबींद्रनाथ ओ अन्यान्य जिज्ञासा (१९६७).ताणें आठ-धा ग्रंथ इंग्लिशींतल्यान बरयल्यात. तातूंतले कांय उल्लेख करपासारके ग्रंथ आसात ते अशे-बॅंगाल पेंटर्स टेस्टिमनी (१९५०), अॅ५न इण्ट्रोडक्शन टू जेमिनी रॉय (१९५३),इंडिया अॅंगड मॉडर्न आर्ट (१९५७),पेंटिंग्स ऑफ रबींद्रनाथ टागोर (१९६४), इन द सन अॅंेड द रेन (सौंदर्यशास्त्रावयलो निबंद,१९७२).

विष्णुबाबूंचेर कांय प्रमाणांत टी.एस.एलियट,एझरा पाऊंड ह्या अस्तंती कवींची प्रभाव पडिल्लो दिसता.

सोबीतकाय,धर्म,मोग ह्या मुल्यांचो पुनर्विचार, शारिरीक कामवासनांचे आपणावप आनी तांची निर्भय अभिव्यक्ती,नव्या युगांतली जिणेच्या कलहाची भीशणटाय विंगड विंगड संस्कृतायांचे प्रवाह आनी तातूंतल्या तत्वांचें आकलन,फ्रॉयड,यूंग ह्या मानसशास्त्रज्ञांचें दर्शन, मार्क्सवादी तत्वज्ञान ह्या आंगांनी ताची कविता जल्माक आयल्या.

ताच्या ‘स्मृतिसत्ता भविष्यत’ ह्या काव्यझेल्याक १९६५ वर्सा साहित्य अकादमीचो पुरस्कार मेळ्ळो. १९७१ वर्सा ह्याच पुस्तकाक भारतीय ज्ञानपिठाचो पुरस्कार फावो जालो.१९६६८ वर्सा ताका सोव्हिएत लॅंड नेहरू पुरस्कार मेळ्ळो.

रबींद्रनाथ टागोर हाचे उपरांत सगळ्यांत श्रेश्ठ बंगाली कवी म्हणून बंगाली साहित्यांत विष्णुबाबूंक म्हत्वाची सुवात आसा. -कों.वि.सं.मं.


डेव्हिस किंग्सले : (जल्म:इ.स.१९०८).

नामनेचो अमेरिकन समाजशास्त्रज्ञ. ताणें माध्यमिक शिक्षण पुराय जातकच अमेरिकेंतल्या टॅक्सास विध्यापिठांत तत्वगिन्यान, अर्थशास्त्र आनी समाजशास्त्र हे विषय घेवन पदवी परीक्षा दिली. उपरांत तो टॅलकॉट पारसन्स ह्या नामनेच्या समाजशास्त्रज्ञाच्या मार्गदर्शनाखाला समाजशास्त्रीय सिध्दांताचो अभ्यास करूंक लागलो.१९३७त ताणें पीएच.डी.ची पदवी मेळयली.इ.स.१९३७-४४ ह्या काळांत ताका सोशल सायन्सीस रिसर्च काउन्सील हे संस्थेंत फॅलोशिप मेळ्ळी.डेव्हिसच्या निबंदाचे सुरवातेचे विषय आनी ताची विवेचन पद्दत ही पारसन्सच्या विचारसरणेन प्रभावीत जाल्ली दिश्टी पडटा.डेव्हिसाच्या ह्युमन सोसायटी (मानवी समाज) ह्या पुस्तकाक पयल्या पांवड्याचें क्रमीक पुस्तक म्हणून नामना मेळ्ळी. डेव्हिस आनी ताच्या वांगड्यांनी संवसारांतल्या मुखेल शारांविशीं आंकडेवारीआनी म्हायती एकठांय केली.सुरवातेक ताका १९७१त कॅलिफॉर्निया विद्यापिठांत आनी उपरांत बर्केले विद्यापिठांत समाजशास्त्राचो प्राध्यापक म्हणून नेमिल्लो. कांय काळ ताणें ‘अमेरिकन सोशिऑलॉजिकल असोसिएशन’ चो अध्यक्ष म्हणून काम केल्लें.तेचपरी पॉप्युलेशन असोसिएशन ऑफ अमेरिका हे संस्थेचो तो अध्यक्ष आशिल्लो.इ.स.१९५१त ताणें पॉप्युलेशन ऑफ इंडिया अॅं’ड पाकिस्तान’ हो ग्रंथ उजवाडा हाडलो.तातूंत भारत आनी पाकिस्तान ह्या देशांतल्या लोकसंख्येविशीं तपशिलान म्हायती दिल्या.जल्म-मरण,स्थलांतर हाचेविशीं सगळेवटेन ताणें विश्मेशण केल्लें आसा.तशेंच ह्या ग्रंथांत जाती,धर्म,शिक्षण,साक्षरताय,भारतीय शारांचें खाशेलपण आनी लोक संख्यात्मक धोरण आदी विशयांची म्हायती आसा.इ.स.१९६२त ताणें ‘इंडियन अर्बन फ्युचर’ हो भारतांतल्या शाराची उदरगत आनी नागरी जीण हे व्हिशींचो ग्रंथ बरयलो.

लोकसंख्या विकसीत आनी विकसिनशील शारां आनी तांचे प्रस्न, हे ताच्या अभ्यासाचे खाशेले विषय आसून ह्या सगळ्या विशयांचेर ताणें सुमार पंचवीस पुस्तकां बरयल्यांत.समाजशास्त्रज्ञ, लोकसंख्या शास्त्रज्ञ, शिक्षणतज्ञ, नागरी जिणेंतल्या अडचणींचें विश्र्लेशण करपी विशेशज्ञ अशा वेगवेगळ्या आंगांखातीर डॅव्हिसाची नामना आसा. -कों.वि.सं.मं.


डेव्ही,सर हॅफ्री: (जल्म: १७ डिसेंबर १७७८,पेंझॅन्स,कॉर्नवॉल; मरण: २९ में १८२९,जिनिव्हा).

नामनेचो इंग्लीश रसायनशास्त्रज्ञ.खाणींतलो ‘सुरक्षा दिवो’ (Safety Lamp) आनी पोटॅशियम आनी सोडियम हीं मुलद्रव्यां हांचो ताणेंसोद लायलो.ताचें शिकप पेंझॅन्स आनी टरूरो नगरांनी जालें.१७९५त ताणें पेंझॅन्स शस्त्रचिकित्सक आनी वखदां विकपी जे.बी.बॉर्ल्स हांचेकडेन उमेदवारी करपाक सुरवात केली.१७९७त ताणें रसायनशास्त्राचो अभ्यास सुरू केलो.१७९८त तो टॉमस बेडोझ हाच्या क्लिफ्टनच्या मॅडिकल न्युमॅटिक इन्स्टिट्युशनांत सहाय्यक जालो आनी ताणें वेगवेगळ्या वायूंच्या श्वसनाक लागून जावपी परिणामांविशीं प्रयोग केले. ‘Researches Chemical and Philosophical,Chiefly Concerning Nitrous Oxide’ (१८००) ह्या ताच्या पुस्तकाक खुबूच नामना मेळ्ळी.ताका लागून लंडनांत नव्यानूच स्थापन जाल्ल्या रॉयल इन्स्टिट्युशनांत रसायनशास्त्राचो व्याख्यातो म्हणून ताका आपोवन व्हेलो.उलोवप बरें आशिल्ल्यान तो व्याख्यातो म्हणून रोखडोच लोकप्रिय जालो.

१८०३त ताची रॉयल सोसायटीचो वांगडी म्हणून निवड जाली.१८०२त आनी ते उपरांत १८१२ मेरेन दर वर्सा ताणें कृषी मंडळा मुख्कार कृषी रसायनशास्त्राविशीं व्याख्यानां दिलीं आनी त्या व्याख्यानांचेर आदारिल्लो Elements of Agricultural Chemistry (१९१३) हो ग्रंथबरयलो.

सगळ्या विद्युत घटांचे कार्य रसायनीक विक्रियेक लागून चलता आनी विरूध्द विद्युत भार आशिल्ल्या पदार्थांचो संयोग जाता,असो निश्कर्श ताणें काडिल्लो. ताचे वयल्यान सगळ्या पदार्थांचें विद्युत विश्र्लेशण करून तांचें मुलद्रव्यांच्या स्वरूपांत विघटन करप शक्य आसा, अशें मत ताणें मांडलें.On Some Chemical Ageacies of Electricity ह्या १८०६त दिल्ल्या म्हत्वाच्या व्याख्यानाखातीर ताका इन्स्टिट्यूट ऑफ फ्रान्सचें बोनापार्ट इनाम फावो जालें.

१८०७त ताणें क्षारांसावन सोडियम आनी पोटॅशियम वेगळें केलें आनी १८०८त कॅल्शियम,स्ट्रॉंशियम ,बेरियम आनी मॅग्नेशियम हीं मूलद्रव्यां वेगळीं केलीं.ताणें बोरॉन,हायड्रोजन टेल्युरायड आनी हायड्रोजन फॉस्फायड हांचोय सोद लायलो.क्लोरीनाचें मूलद्रव्यात्मक स्वरूप प्रस्थापीत करून ताका ‘क्लोरीन’हें नांव डेव्हीन दिलें.