बायबलाचो लेखक मानला.हाचोच अर्थ असो, देवाचेच उर्बेन आनी प्रेरणेन लेखकांनी तें बरयलां आनी अशे प्रेरणेक लागुनूच देवाचोच संदेश तातूंतल्यान परगटला.अशे रितीन बायबल हें जे तरेन देवाचें उतर, तशेंच मानवी लोकांचेय उतर, देवी प्रकटीकरणाक लागून तातूंतलो मूळ धर्मीक संदेश निर्दोश मानतात.
बायबलाच्या पोरन्या करारांत ज्यू लोकांच्या भावार्थाचें स्वरूप आनी पोरन्या तशेंच नव्या करारांनी किरिस्तांव लोकांच्या भावार्थाचें परिपुर्ण स्वरूप आविश्कृत जालां अशें मानतात. रोमन कॅथलिक आनी इंस्टर्न ऑर्थोडोक्स किरिस्तांव धर्माधिकाऱ्यांनी बायबलाचे मूलस्त्रोत अशे थरयल्यात तशेच ताणांच बायबलाची जपणूक करूंक जाय अशें मानतात. प्रॉटेस्टंट पंथीय लोक बायबलांतलींच उतरां प्रमाण मानतात आनी किरिस्तांव धर्माधिकाऱ्यांचो बायबलाविशींचो अचूक स्पश्टीकरण करपाचो अधिकार अमान्य करतात.
देवाचे खाशेले प्ररणेन बरयल्लीं आनी मूळ धर्मत्त्वां सांगपी पुस्तकां बायबलाच्या मूलस्त्रोतांत आसपावल्यांत. ज्यू सुदारक एझ्त्राच्या काळांत इ.स. पयलीं 398 वर्सा उत्तपत्ती, निर्गम, लेवीय, गणना आनी अणकार वा दुसरो कायदो (ड्युटेरोनॉमी) हीं पयलीं पांच पुस्तकां बायबलांत आसपावल्यांत. ह्या पांच पुस्तकांक 'तोरा' वा 'पेंटोट्यूक' वा 'लॉ'. अशें म्हण्टात. इ.स. पयलींच्या दुसऱ्या शेंकड्यांत 18 प्रेषितांचें (द प्रॉफॅटस) लिखाण ताका जोडलें.मूलस्त्रोतांत आसपाविल्ल्या तिसऱ्या गटाक 'द रायटिंग्स' अशें म्हळां. इ.स. 100 वर्सा जेरूझालॅम शारालागसारच्या जॅब्ने ह्या शारांत स्थायिक जाल्ल्या कांय ज्यू पंडितांनी ज्यू मूलस्त्रोतांत तोरा, प्रषितांचीं पुस्तकां आनी यहोशवा (जोशुआ), शास्ते (जजेस), रूथ, शमुवेल वा सॅम्युएल-पयलें पुस्तक, शमुवेल-दुसरें पुस्तक, राजे (किंग्ज)-पयलें पुस्तक,स एझा, नहेम्या (नेमिआह), एस्तेर, स्त्रोत - संहिता ) साम्स), नितिसूत्रां (प्रॉव्हर्ब्स), उपदेशक (इक्लिझिअॅस्टिस) आनी गीतरत्न (साँग ऑफ साँग्स) ह्या पुस्तकांचो आस्पाव केला.तोबी (तोबी), युदीथ (जुडिथ), एस्तर आनी दानिएस (डॅनिएल) ह्या दोन पुस्तकांक जोडिल्ले पुरवणी भाग, ज्ञानसुत्रां, प्रवत्त्का, बारूख, माखाखी-पयलें आनी दुसरें हीं पुूस्तकांय ज्यूव पंडितांक मोलादीक दिसतालीं. पूण ह्या पुस्तकांचो मूलस्त्रोतांत आस्पाव जावंक ना. ह्या पुस्तकांक दुसऱ्या मूलस्त्रोतांतलीं (ड्युटेरोकॅननिकल) पुस्तकां अशें म्हण्टात. हातूंतलें युदीथ, प्रवक्ता आनी माखाबी-पयलें पुस्तक हीं पुस्तकां मूळ हिब्रू भाशेंत, तोबी हें पुस्तक मूळ अॅरेमायक भाशेंत भाशेंत आनी हेर पुस्तकां मूळ ग्रीकी भाशेंत आसात. क्रिस्तापयलीं सव्या ते चवथ्या शेंकड्यांतली इराणी सामराज्याची अधिकृत भास अॅरेमायक आशिल्ली. हे भाशेचीच एक बोलीभास जेजू क्रिस्ताची आवयभास आशिल्ली.
प्रॉटेस्टंट सुदारकांनी मात ज्यू मूलस्त्रोत आपणायला.दुसऱ्या मूलस्त्रोतांतल्या सात पुस्तकांचो ह्या मूलस्त्रोतांत आस्पाव जावंक ना.ह्या पुस्तकांक प्रॉटेस्टंट लोक 'अॅपॉक्रिफा' म्हळ्यार लिंपयल्लीं पुस्तकां अशें म्हण्टात. ह्या नांवाचीं सगळीं पुस्तकां जायत्या प्रॉटेस्टंट बायबलांनी पोरनो आनी नवो करार हांचेमदीं आस्पावल्यांत.
नव्या कराराच्या मूलस्त्रोतांत 4 शुभवर्तमानां, लूक हाणें बरयल्लीं धर्मदुतांचीं कृत्यां, धर्मदुतांनी बरयल्लीं 21 पत्रां आनी योहानाचें प्रकटीकरण अशीं 27 पुस्तकां आसून तीं सगळीं मूल ग्रीक भाशेंत आसात. इ.स. 150 वर्सा बरयल्ला 'मूराटोरियन' मूलस्त्रोतांत हिब्रू लोकांक पत्र, याकोबाचें पत्र, पेत्राचें पयलें आनी दुसरें पत्र आनी योहानाचें एक प्तर अशा पांच पत्रांवांगडा हेर सगळ्या पुस्तकांचो आस्पाव जाता. किरिस्तांव लोकांनी बायबल म्हणून खंयचें लिखाण आपणावंचें हेविशींचो निर्णय किरिस्तांव म्हमंडळाच्या धर्माकाऱ्यांनी घेतलो अशें नव्या कराराचे मूलस्त्रोत रचणुकेवयल्यान दिसता.
पोरनो करार: ज्यू आनी किरिस्तांव लोक अधिकृत सामूहिक उपासनेखातीर तशेंच खाजगी वाचन आनी ध्यान-मनन करपाखातीर पोरनो करार वापरतात. हो करार वाचतना मार्गदर्शन जावंचें म्हणून पयलीं स्तोत्रसंहितेचो आदार घेवंचो, उत्पत्ती आनी निर्गम हीं पुस्तकां वाचचीं आनी उपरांत यशया आनी यिर्मया ह्या संदेश्टायांचीं वा प्रेषितांचीं पुस्तकां वाचचीं. ह्या पोरन्या करारांतलो 'स्तोर्रसंहिता' हो प्रार्थनांझेलो सगळ्यांत चड प्रमाणांत वाचप जाता. पोरनो करार एकेश्वर वाद शिकयता तशेंच इतिहासांतल्या घडणुकांवतीन देव कशें कार्य करता आनी ह्या इतिहासा फाटल्यान देवाच्यो कितें येवजणो आसात हें तो सांगता. बायबलाचीं इतिहासीक पुस्तकां समजून घेवपाखातीर शमुवेल-पयलें पुस्तक, शमुवेल-दुसरें पुस्तक आनी राजे-पयलें पुस्तक आनी दुसरें पुस्तक हीं म्हत्वाचीं आसात. ह्या पुस्तकां उपरांत हेर पुस्तकां वाचपाचीं आसतात.बायबलाचो हो पयलो भाग जेजू क्रिस्ताचे पयलीं रचिल्लो भासून तो यहुदी लोकांचो धर्मग्रंथ आशिल्लो. तातूंतलीं चडशीं पुस्तकां मूळ हिब्रू भाशेंत बरयल्लीं आशिल्लीं.ताचें ग्रीक भाशेंतलें भाशांतर हेंच प्रमाणभूत मानतात. जेरोम नांवच्या साधून लॅटीन भाशेंत केल्लें भाशांतर रोमन कॅथलिक इगर्जेंत स्तोत्रवाचनाखातीर वापरतात.ह्या भागांत यहुदी लोकांचो इतिहास आसा, उत्पत्तीच्या आनी आदिमानवाच्यो कथा आसात. इझ्त्रायलाच्या व्हड मनशांचीं चरित्रां आसात आनी धर्मकर्मांचें विवेचन आसा.तशेंच तातूंत नाट्य, काव्य आनी नितीविशींचीं सुत्रां आसात. ह्या सगळ्यांतल्यान परमेश्र्वरी येवजणेचें स्वरूप उकतें जाता. यहुदी लोकांच्या ह्या धर्मग्रंथांत तांचें लोकशासन पद्दतीचें वर्णन आसा.ते पद्दतींत सगळे अधिकार देवाक दिल्ले आसून सगळे कायदे देवाच्या तोंडांतल्यान आयल्यात अशें मानतात. रोमी साम्राज्याक लागून यहुदी लोकांच्या नशिबांत गुलामगिरी आयली.तो गुलामगिरींतल्यान सुटका करपी 'मसीहा' रोखडोच संवसारांत येवपाचो आसा असो तांकां संदेश मेळिल्लो. लोकांचे ते आशेचेर आनी प्रतिश्रेचेर भर दिवन जेजू क्रिस्तान
